ပုတ်ႉထၶမ်းၸဝ်ႈၵူဝ်းတမ ၸွင်ႇလၢတ်ႈၵႂၢမ်းပႃႇလိ (3)

ၼႂ်းလၢႆးၵၢၼ်ဢုပ်ႇလၢတ်ႈထတ်းသၢင် လႄႈၵမ်ႉထႅမ်ၵၢၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉပႃႇမွၵ်ႉၶ ၼၢင်းၵျဵမ်ႊ ၼတ်ႉထိယိူဝ်းၼၼ်ႉ မႁႃႇၸၼ်ႉၸွမ် မႁႃၸူးလႃႈလူင်းၵွၼ်း မိူင်းထႆး ၸတ်းႁဵတ်းၼိူဝ်ၼႅင်ႈၶၢႆႇဢွၼ်ႊလၢႆႊ မိူဝ်ႈပီ 2022 ၼၼ်ႉ ၵဵပ်းၸႂ်ၵႂၢမ်းလႆႈၼင်ႇၼႆ – ပႃႇမွၵ်ႉၶၸၢဝ်းထႆး ဢႃးၸၢၼ်ပၼ်ႈၸူပ်ႇ ပၼ်ႈၼရုၸိ တီႈၵိူဝ်းၵုမ်ၶိုၵ်ႉတွၼ်း တီႈမႁႃႇၸၼ်ႉၸွမ် မႁႃၸူးလႃးလူင်းၵွၼ်း မိူင်းၵွၵ်ႇ ဢၼ်ယၢမ်ႈၵႂႃႇ လဵပ်ႈႁဵၼ်းၶူၼ်ႉၶႂႃႉထိုင်ၼႂ်းမိူင်းဢိၼ်ႊတိယိူဝ်းလၢႆလၢႆပီၼၼ်ႉ လၢတ်ႈၶႆႈၵဵဝ်ႇ တင်းၽႃးသႃပႃႇလိၼင်ႇဝႃႈ- ၼႂ်းမိူင်းထႆးၵေႃႈ ရႃႈၸပၼ်ႈတိတ ဢႃးၸၢၼ် သထဵၼ်ၽူင်း ဝၼ်ႈၼပူၵ်ႇ ယၢမ်ႈဢွၵ်ႇၶေႃႈထၢမ်ၵဵဝ်ႇတင်းၽႃးသႃပႃႇလိၼႆႉဝႆႉဝႃႈ- ၽႃးသႃပႃႇလိ ပဵၼ်ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈၶမ်းၸဝ်ႈပုတ်ႉထၼႆၼၼ်ႉ ၸွင်ႇၸႂ်ႈတႄႉ? ၼႆယူႇပွၵ်ႈၼိုင်ႈ၊ ၵွႆး ဢမ်ႇမီးၽႂ်သိုပ်ႇၸွမ်းလႄႈ ဢဝ်ယဵၼ်ၵႂႃႇႁႄ – ၼႆ။

တီႈၸိုဝ်ႈမၼ်း ပဵၼ်ၽႃးသႃပႃၵရိတ်ႈ။ ၽႃးသႃပႃၵရိတ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၽႃးသႃႁူမ်ႈ၊ တေမီးၽႃးသႃမႃႇၵထီႊ၊ ဝၸ်ႉၸီႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၸွမ်း။ ‌လႄႈတင်းၽႃးသႃသၼ်သၵရိတ်ႈ(သၵ်ႉၵတ)ၸိူင်ႉၼႆ။ သၼ်သၵရိတ်ႈၵေႃႈ ပဵၼ်သၼ်သၵရိတ်ႈပၢၼ်ၵဝ်ႇ
(ပၢၼ်ဝေႈတ)၊ ဢမ်ႇၸႂ်ႈသၼ်သၵရိတ်ႈမႂ်ႇ (ဢၼ်ၸဝ်ႈရသေးၵျႃႇၼၼ မႄးတႅမ်ႈၸွမ်းလၵ်းပိူင်သတ်ႉတႃႇ(လၢႆးတႅမ်ႈလိၵ်ႈ) ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၼ်ယူႇထိုင်မိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉသင်။ ၽႃးသႃပႃၵရိတ်ႈ သၼ်သၵရိတ်ႈ မႃႇၵထီႈၸိူဝ်းၼႆႉ ငဝ်ႈပိုၼ်ႉမၼ်းမိူၼ်ၵၼ်၊ ပဵၼ်ႁၢၵ်ႈလဵဝ်ၵၼ်။ လမ်ႇသဵင်လႄႈတီႈၸႂ်ႉမၼ်းၵွႆးဢၼ်ပိူင်ႈၵၼ်။

မိူဝ်ႈပၢၼ်ၶမ်းၸဝ်ႈပုတ်ႉထၵူဝ်းတမၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈမိူင်းမၵထ မီးဢေႃးၸႃႇ တၢင်းၵၢၼ်မိူင်းၵၢၼ်သိုၵ်းလႄႈ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၵူၼ်းၵိုၼ်း ပေႃႈၵႃႉ ၼၢႆးၶၢႆၶွၼ်ႈတုမ် ၵူၼ်းၵမ်ႈၼမ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၽႃးသႃမႃႇၵထီႈ- ၼႆယူႇ။ ၽွင်းၼၼ်ႉ မႃႈၵထီႈၵေႃႈ ပဵၼ်မႃႈၵထီႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၸႂ်ႈမႃႈၵထီႈမႂ်ႇ ဢၼ်ၸႂ်ႉၵၼ်ယူႇမိူဝ်ႈလဵဝ်။ ၸွမ်းဢဝ်ၵၢၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉဢႃးၸၢၼ်ပၼ်ႈၸူပ်ႇ ပၼ်ႈၼရုၸိဝႃႈၼႆႉ ၽႃးသႃပႃႇလိ တိုၵ်ႉၶူင်ဢွၵ်ႇမႃးၸႂ်ႉတိုဝ်းမွၵ်ႈမိူဝ်ႈပီပုတ်ႉထ (6) ႁူဝ်ပၢၵ်ႇၸဵင်ပီ (မွၵ်ႈပီၶရိသ်ႉထ် 1 ႁူဝ်ပၢၵ်ႇၸဵင်ပီ)ၼႆႉၵွႆးသေ ၽူႈၼမ်းႁူဝ်ၶူင်ဢွၵ်ႇ တူဝ်လိၵ်ႈပႃႇလိ ပဵၼ်ၸဝ်ႈဢရႁၼ်မႁႃၵၸ်ႉၸႃႇယၼ မိူင်းပႃႇတလိပုတ်ႉတ(တိူင်းမၵထ) ပိူဝ်ႈတႃႇဢဝ်တႅမ်ႈမၢႆထမ်းမဝိၼယ(ၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ်)ၶမ်းၸဝ်ႈပုတ်ႉထ ႁႂ်ႈတင်ႈမၼ်ႈယူႇလႆႈၶၢဝ်းႁိုင်ထႃဝွၼ်း လႄႈဢမ်ႇၸၢင်ႈၽိတ်းပိူင်ႈလႆႈ-ၸိူင်ႉၼႆ။

ဝၢႆးမႃး ၸဝ်ႈၶူးလူင်ဢတ်ႉထၵထႃႇၶဝ်ၸဝ်ႈ(ႁုၼ်ႊလင်) ၸင်ႇမၵ်းမၼ်ႈၸႂ်ႉ ၵႂၢမ်းသွၼ်ၶမ်းၸဝ်ႈပုတ်ႉထဝႃႈပႃႇလိ။ ပုတ်ႉထဝၸၼ၊ ပုတ်ႉထၽႃသိတ (ၵႂၢမ်ႈလၢတ်ႈၶမ်းၸဝ်ႈပုတ်ႉထ)ၼၼ်ႉႁွင်ႉဝႃႈ- ပႃႇလိ ၸိူင်ႉၼႆမႃး။

မိူၼ်တင်းၸဝ်ႈရသေးၵျႃႇၼၼ မႄးတႅမ်ႈသတ်ႉတႃႇလၵ်းၸႂ်ႉလိၵ်ႈ သၼ်သၵရိတ်ႈမႂ်ႇလႄႈၸႂ်ႉမႃးတေႃႇမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼၼ်ႉယူႇ။ ၵူၼ်းၵျိူဝ်ႊမၼ်ႊ (ၵျႃႊမၼီႊ)ၶဝ်ၵေႃႈ မႃးဢဝ်လိၵ်ႈသၼ်သၵရိတ်ႈၵဝ်ႇ ၵႂႃႇမႄးၶူင်သၢင်ႈပဵၼ် လိၵ်ႈၵျိူဝ်ႊမၼ်ႈ၊ လႄႈဢဝ်ၵႂႃႇထိုင်မိူင်းဢိင်ႊၵလၼ်ႈယဝ်ႉၵေႃႈ မႄးၶူင်တႅမ်ႈ သတ်ႉတႃႇလၵ်းလိၵ်ႈဢိင်ႊၵလိသျ်ႉသေ ၸႂ်ႉတိုဝ်းမႃးတေႃႇထိုင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ- ၼႆယူႇ။

ၵွပ်ႈသင်ၸုမ်းသင်ၶ မိူဝ်ႈၽွင်းပီပုတ်ႉထ 6 ပၢၵ်ႇၸဵင်ပီၼၼ်ႉ လႆႈဢွၼ်ၵၼ် ဢဝ်လိၵ်ႈပႃၵရိတ်ႈ မႄးၶူင်တႅမ်ႈပဵၼ်လိၵ်ႈပႃႇလိမႃးၸႂ်ႉတိုဝ်းလႃႇၼႆၸိုင် တေလႆႈႁၼ်ဝႃႈ-မိူဝ်ႈၽွင်းၼၼ်ႉ လိၵ်ႈသၼ်သၵရိတ်ႈ တင်းလိၵ်ႈမႃႇၵထီႈ ပဵၼ်လိၵ်ႈၵူၼ်းၸၼ်ႉသုင်ၶဝ်ၵွႆးၸႂ်ႉ၊ ၵူၼ်းၸၼ်ႉတမ်ႇ ဢမ်ႇမီးသုၼ်ႇလႆႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၼ်။ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ တႃႇၵႂၢမ်းသွၼ်ၶမ်းၸဝ်ႈပုတ်ႉထ တေၶဝ်ႈထိုင်ၵူၼ်းၵူႈၸၼ်ႉၸၼ်ႉ တင်ႈဢဝ်ၶုၼ်မိူင်း သထေး ၸၢဝ်းၼႃး တေႃႇထိုင်ၵူၼ်းၽၢၼ်ၼၼ်ႉ ၸင်ႇလႆႈၶူင်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးလိၵ်ႈပႃႇလိသေ ဢဝ်တႅမ်ႈမၢႆဝႆႉ ၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ်(သႃသၼႃး)ဢၼ်ၶမ်းၸဝ်ႈပုတ်ႉထလၢတ်ႈသွၼ်ဝႆႉ 45 ဝႃႇသႃၼၼ်ႉ ပိူဝ်ႈတႃႇပိုၼ်ႈၽႄႈ ႁဵၼ်း သွၼ်ၵၼ်သိုပ်ႇသိုပ်ႇမႃးပဵၼ်ပီယၢဝ်းႁိုင်ၼႆၼၼ်ႉယူႇ။ ၸင်ႇဝႃႈ ၽႃးသႃပႃႇလိ ဢမ်ႇၸႂ်လိၵ်ႈၵဝ်ႇလိၵ်ႈမွၼ်။ ၵွႆးပဵၼ်ၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ်ၵဝ်ႇမွၼ်၊ ၵွပ်ႈဢဝ် တႅမ်ႈဝႆႉၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ်ၵဝ်ႇမွၼ်လႄႈ ၽႃးသႃသၼ်သၵရိတ်ႈၼႆႉ ၵွပ်ႈပဵၼ်ၵႂၢမ်းဝႆႈၾႃႉဝၢၼ်းၽီ၊ ၵႂၢမ်းသုတွင်း၊ ၵႂၢမ်းယုၵ်ႉယွင်ႈၵုၼ်းမုၼ်ၽီသၢင် ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ၸင်ႇတႅမ်ႈပဵၼ်ဝွၵ်း(ၵပျႃႇ- ၵၢပ်ႇ-လင်ႇၵႃႇ)ပွတ်းယၢဝ်း၊ လီထွမ်ႇ လီၼပ်ႉယမ်၊ မႃးၸႂ်။ ၼၼ်သေတႃႉ ပုတ်ႉထၶမ်းၸဝ်ႈဢမ်ႇႁၼ်လီ၊ ၸင်ႇဢမ်ႇႁႂ်ႈၽဢရႁၼ်(ရႁၢၼ်း) ၶဝ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းလိၵ်ႈလၢႆးသႅၼ်းၼႆႉ။ ၵွႆးၵႃႈ ၶမ်းၸဝ်ႈႁႂ်ႈၽဢရႁၼ်ၶဝ် ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵႂၢမ်းလၢတ်ႈ (ၸုၼ်ႈၼိယ)ယူဝ်းယူဝ်း ႁႂ်ႈပိူၼ်ႈပွင်ႇၸႂ် ၶဝ်ႈၸႂ်ငၢႆႈၼၼ်ႉၵွႆးၼႆယူႇ။

ၸင်ႇဝႃႈ – ဝၸၼ- ၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ် ပဵၼ်ၵႂၢမ်းပေႃႈ(ၵႂၢမ်းသွၼ်ပုတ်ႉထၶမ်းၸဝ်ႈ)။ ပႃႇလိ- ပဵၼ်လိၵ်ႈဢၼ်ၸႂ်ႉတႅမ်ႈမၢႆဝႆႉၵႂၢမ်းပေႃႈ၊ ၵွႆး ဢမ်ႇၸႂ်ႈလိၵ်ႈလၢႆးဢၼ်ပေႃႈၸႂ်ႉမႃး- ၼႆ။ ၼႅၼ်ႉထႅင်ႈဝႃႈ- ပႃႇလိ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၽႃးသႃၵဝ်ႇမွၼ်။ ၵွႆး ပဵၼ်လိၵ်ႈဢၼ်တႅမ်ႈမၢႆဝႆႉ ၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ်ၵဝ်ႇမွၼ်၊ ၵွပ်ႈဢဝ်ၸႂ်ႉတႅမ်ႈဝႆႉၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ်ၵဝ်ႇမွၼ်- ၸိူင်ႉၼႆ။

ယဝ်ႉၵေႃႈ ၽႃးသႃပႃႇလိၼႆ ဢမ်ႇမီႈတူဝ်လိၵ်ႈၶေႃၶေႃႁင်းမၼ်း။ မိူဝ်ႈၽဢရႁၼ်ၸဝ်ႈမႁႃၵၸ်ႉၸႃႇယၼ ၶူင်တႅမ်ႈသတ်ႉတႃႇလိၵ်ႈပႃႇလိၼၼ်ႉ ဢဝ်လိၵ်ႈပႃၵရိတ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် လိၵ်ႈမႃႇၵထီႈ ဢမ်ႇၼၼ် ဢဝ်လိၵ်ႈဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းသုၼ်ႇၼမ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၼ်ယူႇၽွင်းၼၼ်ႉသေ ၶူင်တႅမ်ႈဢွၵ်ႇဝႆႉတေပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆ။ ၸင်ႇဝႃႈ ၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ်(ဝၸၼ)ပုတ်ႉထၶမ်းၸဝ်ႈၼႆႉ ဢဝ်တူဝ်လိၵ်ႈၶိူဝ်းလႂ်တႅမ်ႈၵေႃႈ ႁွင်ႉဝႃႈလိၵ်ႈပႃႇလိၼႆလွၼ်ႉလွၼ်ႉၵွႆး၊ ၵွပ်ႈတႅမ်ႈၸွမ်းလၵ်း သတ်ႉတႃႇပႃႇလိၶွင်ၽဢရႁၼ်ၸဝ်ႈမႁႃႇၵၸ်ႉၸႃႇယၼၶူင်ႁဵတ်းဝႆႉၼၼ်ႉလႄႈ- ၼႆယူႇ။

ၸင်ႇလၢတ်ႈလႆႈဝႃႈ- ၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ် ဢၼ်တႅမ်ႈပဵၼ်ဝွၵ်း(ၵပျႃႇ- ၵႃႇထႃႇ- လင်ႇၵႃႇ)ၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈပၢၼ်ပုတ်ႉထ တေဢမ်ႇမီး၊ တေမီးမႃးမိူဝ်ႈပၢၼ်ၽၶူးလူင်ဢတ်ႉထၵထႃႇၶဝ်ၸဝ်ႈၼၼ်ႉၵွႆးသေ ပၢၼ်ပုတ်ႉထၶမ်းၸဝ်ႈလႅပ်ႈတေမီးၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ်ဢၼ်တႅမ်ႈမၢႆဝႆႉ ပဵၼ်ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈယူဝ်းယူဝ်း(ၸုၼ်ႈၼိယၵထႃႇ)ၼႆၼၼ်ႉၵွႆးယူႇ- ၼႆ။

တူဝ်ယၢင်ႇ – ဢပမႃးတေႃး ဢမတင် ပတင်း ၊ ပမႃးတေႃး မၸ်ႉၸုၼေႃး ပတင်း။ ဢပ်ႉပမတ်ႉတႃ ၼ မီးယၼ်းတိ ၊ ယေး ပမတ်ႉတႃ ယထႃ မတ်ႉတႃ ။ ။ (ၼႆႉ ဝွၵ်း- ၵပျႃႇ- ၵႃႇထႃႇ-လင်ၵႃႇ) ဢေဝင်း မေး သုတင် ဢေၵင် သမယင်း ၽၵဝႃး သႃဝတ်ႉထိယင်း ဝိႁရတိ ၸေတဝၼေး ၊ ဢၼႃးထပိၼ်တိၵသ်ႉသ ဢႃရႃးမေး ။ ။ (ၼႆႉ ပဵၼ်ၸုၼ ၼိယၵထႃ- ၵႂၢမ်းလၢတ်ႈယူဝ်းယူဝ်း) ၸင်ႇဝႃႈ- ၵႃႇထႃႇထမ်း ၼႆႉ ပဵၼ်ၵႂၢမ်းသင်ႇသွၼ်ပု‌တ်ႉထၶမ်းၸဝ်ႈယူႇ၊ ၵွႆးဢဝ် မႃးတႅမ်ႈပဵၼ်ၵႃႇထႃႇ ၼႂ်းပၢၼ်ၽဢရႁၼ်ၸဝ်ႈၶူးလူင်ဢတ်ႉထၵထႃၶဝ် ပိူဝ်ႈတႃႇ ဢၢၼ်ႇဢူမ်သူပ်းလႆႈငၢႆႈ၊ လႄႈတွင်းလႆႈငၢႆႈ- ၼႆၼၼ်ႉယူႇ။

(သိုပ်ႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းထႅင်ႈ မၢႆ – 4)

သႃၵိ (ၵဵင်းတုင်)