ယွၼ်ႉၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈသေ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တိုၵ်ႉလူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ်ၼမ်

ဝၢႆးလူမ်ႉလႅင်ႉ ယႃႇၵိ (Yagi) ၽတ်ႉၶဝ်ႈမႃးၼႂ်းမိူင်းတႆး မိူဝ်ႈႁူဝ်လိူၼ် September 2024 မႃးၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ပွတ်းၸၢၼ်း လႄႈ ပွတ်းဢွၵ်ႇ လၢႆၸႄႊဝဵင်း ထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ လွင်ႈၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇသဵၼ်ႈတႃႈသၢႆ တၢင်း ႁူမ်ႈပႃး ၵႃႈၶၼ်ၶူဝ်းၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉၶိုၼ်ႈႁႅင်းမႃး ဝႃႈၼႆ။

လႆႈႁူႉၸွမ်းငဝ်းလၢႆး ပွတ်းတင်းမိူင်းတူၼ်၊ မိူင်းသၢတ်ႇ၊ ပုင်ႇပႃႇၶႅမ်ၼၼ်ႉ လႅင်းၽူင်းၵေႃႈပႆႇလႆႈၶိုၼ်း တႄႉတႄႉ   သဵၼ်ႈတၢင်းၵွႆ ၊ လိၼ်ၵူၼ်ႇထူမ်ႈ တဵင်တၢင်းၵေႃႈမီးၼမ် ၵၢၼ်ၵႂႃႇမႃး ၶၢတ်ႇဝႆႉသေ တႃႇတေမႄးၵုမ်း သဵၼ်ႈတၢင်းႁႂ်ႈပွင်ႇၵၼ်ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉ ငိုၼ်းပတ်ႉၵျႅတ်ႉလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢမ်ႇပႆႇတူၵ်းမႃးပၼ်လႄႈ ယူႇတီႈႁွင်ႈၵၢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ ႁူမ်ႈၵၼ်ၵဵပ်းငိုၼ်းတီႈၽူႈမၢၵ်ႈမီးသေ လႆႈမႄး ၵႂႃႇၵမ်းဢိတ်းၵူၺ်း ၼႆယဝ်ႉ။

ယွၼ်ႉသဵၼ်ႈတၢင်းၶၢတ်ႇလႄႈ ၶၼ်ၵုၼ်ႇၵႃႉတၢင်းၶၢႆၵေႃႈသုင်မႃး မိူၼ်ၼင်ႇ ၶဝ်ႈသၢၼ်တႃႇၶၢႆပၼ်ၵၼ်ၵေႃႈ ၶၢတ်ႇ၊ ၼမ်ႉမၼ်းထၢတ်ႈသီႇ တႃႇသႂ်ႇလူတ်ႉ ဢမ်ႇမီး၊ ၼမ်ႉမၼ်းၸၢၵ်ႈတီႇၸႄႇ ၶိုၼ်ႈပဵၼ် 1 လိတ်ႉ 15,000 ပျႃး၊ တႃႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႄႈ ၶႃႈႁၢပ်ႇၵၢၼ်ၶုၼ်ၶဝ်တႄႉ မွၵ်ႈလိူၼ်ၼိုင်ႈၼႆႉၶဝ်တေမီးပဵင်းပေႃးယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇၵူၼ်းမိူင်းၽၵ်ႉၵႃႇတႄႉ ယွၼ်ႉၶၼ်ၵုၼ်ႇၵူႈမဵဝ်း ၶိုၼ်ႈပဵၼ်သွင်တူပ်ႉ။ ၶၼ်ၵုၼ်ႇၵႃႉတၢင်းၶၢႆ ဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း ဢမ်ႇၵုမ်းထိင်းလႆႈလႄႈ တေႃႈလဵဝ် တူၵ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇဝႆႉ၊ ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈ ၵႂႃႇတုၵ်းယွၼ်းတီႈတိူင်းသိုၵ်းသၢမ်ၸဵင်ႇၵဵင်းတုင် ၼိုင်ႈဝူင်ႈၼိုင်ႈပွၵ်ႈႁႂ်ႈၸၢင်ႈလႆႈ ပိုတ်ႇပၼ် လၢၼ်ႇလႅၼ်လိၼ် တႆး−ထႆး ( BP1) ၼႆၵေႃႈ တီႈတိူင်းသိုၵ်းဢမ်ႇပၼ်ၶႂၢင်ႉ  ဝႃႈၼႆ။

ၼႂ်းဝဵင်းတႃႈၶီႈလဵၵ်း၊ ၸႄႊတွၼ်ႈတႃႈၶီႈလဵၵ်း မိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇ ဝၼ်းထီႉ 09-12 September 2024 ၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈသေ လႆႈႁပ်ႉၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈ လင်ႁိူၼ်း 2,771 လင်၊ ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းထူပ်းၽေး 11,945 ၵေႃႉ၊ မီးၵူၼ်းလုတၢႆ 15 ၵေႃႉ ၊ လင်ႁိူၼ်းလုၵွႆ 77 လင် ဝႃႈၼႆ။

တီႈၼႂ်းၸႄႊဝဵင်းၵႃလိ၊ ၵုၼ်ႁဵင် ဢၼ်လႆႈထူပ်းၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈ ႁူမ်ႈလင်ႁိူၼ်း 113 လင်၊ ႁူဝ်ၵူၼ်း 399 ၵေႃႉ၊ ၶူဝ်ၵွႆ 9 တီႈ၊ သဵၼ်ႈတၢင်းၵွႆ 7 တီႈ၊ တူင်ႈၼႃးလုသုမ်း 34 တူင်ႈ၊ သူၼ်ၶဝ်ႈၵၢပ်ႇ၊ ႁႆႈ 72 သူၼ် လႆႈႁူႉၸွမ်းမီးၼင်ႇၼႆ။

ဢၼ်လႆႈႁပ်ႉၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈ ယွၼ်ႉၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼၼ်ႉပဵၼ် ၼႂ်းၸႄႊဝဵင်းလၢင်းၶိူဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ  ၼႃးၵူင်း၊ ဝၢၼ်ႈႁၢတ်ႇ၊ မႆႉဢုၼ်လဝ်း၊ ဝၢၼ်ႈတဵင်း၊ ၼႃးလိၼ်း ၊ ႁၢင်လွႆ ၊ ၵဵင်းႁုပ်ႇ၊ လွႆသိူဝ် ႁူမ်ႈလင်ႁိူၼ်း 1,769 လင် ၊ ႁူဝ်ၵူၼ်း 8,790 ၵေႃႉ။ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇတဵင်း မိူၼ်ၼင်ႇ ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉဢုၼ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈပူးၵမ်ႇ၊ ဝၢၼ်ႈတႃႈ၊ ဝၢၼ်ႈႁူၺ်ႈႁိူဝ်း၊ ဝၢၼ်ႈၵုၼ်၊ ဝၢၼ်ႈမႂ်ႇ ႁူမ်ႈလင်ႁိူၼ်း 220 လင်၊ ႁူဝ်ၵူၼ်း 984 ၵေႃႉ။

ၼႂ်းၸႄႊဝဵင်းမွၵ်ႇမႆႇ ဢၼ်လႆႈထူပ်းၺႃးၼမ်ႉထူမ်ႈ တေမီး ပွၵ်ႉၵုၼ်ၵႅင်း၊ သေးတၢၼ်း။ မူၺ်ႇတေႃႇ၊ ႁၢင်ဝဵင်း ၊ သီႇသုင်ႇ ၊ ဝၢၼ်ႈႁူၼ်ၼွင် ၊ ၼႃးဢုင် ၊ ၽႃႁိၼ်၊ ၵုၼ်ၶၢၼ်၊ ၼႃးလေႃး၊ ၵၢၼ်ႇတူးဝၢၼ်ႈမႂ်ႇ၊ ၵုၼ်မၢၵ်ႇၶိူဝ်၊ ဝၢၼ်ႈၼႃး၊ ၼမ်ႉလွတ်ႈ ႁူမ်ႈလင်ႁိူၼ်း 691 လင်၊ ႁူမ်ႈႁူဝ်ၵူၼ်း 3,036 ၵေႃႉလႄႈ ၼႂ်းၸႄႈဝဵင်းမိူင်းၼၢႆး ဝၢၼ်ႈၵၢင်တူင်ႈ ပွၵ်ႈဢွၵ်ႇလႄႈပွၵ်ႉတူၵ်း ႁူမ်ႈလင်ႁိူၼ်း 54 လင် ၊ ႁူဝ်ၵူၼ်း 141 ၵေႃႉ ၼႆယဝ်ႉ။

ၼႂ်းဝဵင်းၼမ်ႉၸၢင် ပွၵ်ႉ 1,3,4 ၺႃးၼမ်ႉထူမ်ႈ လင်ႁိူၼ်း 484 လင်၊ ႁူဝ်ၵူၼ်း 2,497 ၵေႃႉလႄႈ ဝဵင်းၵဵင်းတွင်း ဝၢၼ်ႈၼမ်ႉတုမ်၊ ႁူဝ်ၼႃး လင်ႁိူၼ်း 87 လင်၊ ႁူဝ်ၵူၼ်း 435 ၵေႃႉ ဝႃႈၼႆ။

ယွၼ်ႉထူပ်းၺႃးၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းၼႆႉသေ ၵူၼ်းမိူင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇ  လွင်ႈၵႂႃႇမႃးပႆ ၊ လူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ်  ၶွင်ၵိၼ်ယႅမ်ႉ ၊ ၶူဝ်းၶွင်ၸႂ်ႉတိုဝ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ။

မိူဝ်ႈဝၼ်းထီႉ 20 September 2024 ၽူႈတၢင်လၢတ်ႈမုၵ်ႉၸုမ်း ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး  ၸဝ်ႈၶမ်းၸၢမ်ႇ လႆႈတွပ်ႇလၢတ်ႈတီႈ ၵဵဝ်ႇၵပ်းလွင်ႈၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းထူပ်းၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးၼၼ်ႉ မိူဝ်ႈလဵဝ် လႆႈႁဵတ်း သၢင်ႈဝႆႉ 2 ၶၵ်ႉ  ၶၵ်ႉတွၼ်ႈထီႉ1 ၸွႆႈၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ႁႂ်ႈပူၼ်ႉလွတ်ႈၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈ လႄႈ ၶၵ်ႉထီႉ2 မႄးပူၵ်းပွင် ယင်းလၢတ်ႈပႃးထႅင်ႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼမ်ႉထူမ်ႈသေ မီးလွင်ႈလူႉသုမ်းတင်းၼမ်လႄႈ ယိုၼ်းမိုဝ်းၽိတ်ႈမွၵ်ႇၸဝ်ႈတႃႇၼၶဝ် မႃးၸွႆႈထႅမ်ပႃး ယူႇယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈဝၼ်းထီႉ 17 September 2024 ယူႇတီႈ ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး လႆႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈၶိုၼ်ႈမႃး ၵေႃၵမ်ၵၢၼ်ၸွႆႈထႅမ်ၵူၼ်းမိူင်း ထူပ်းၽေးၼမ်ႉထူမ်ႈ လႄႈ လႆႈတိုၵ်းသူၼ်း ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ဢမ်ႇဝႃႈ ၼႂ်းမိူင်း ၼွၵ်ႈမိူင်း ၽူႈမီးၼမ်ႉၸႂ် ၸေႇတၼႃႇ ႁႂ်ႈၸၢင်ႈႁူမ်ႈၸွႆႈထႅမ်ၵၼ်ၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆ။

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း