လူမ်းလႅင်ႉလူင် တၢႆႉၾုၼ်ႇယႃၵီႇ

လၢႆလၢႆမိူင်း ဢမ်ႇဝႃႈပဵၼ် ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ႁဝ်း လႄႈ မိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း၊ မိူင်းထႆး၊ မိူင်းလၢဝ်း ဢၼ်မီးၽူၼ်လူင်လူမ်းလူင် ၼမ်ႉထူမ်ႈႁၢဝ်ႈႁႅင်းယူႇၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်မႃးယွၼ်ႉ လူမ်းလႅင်ႉလူင် တၢႆႉၾုၼ်ႇယႃၵီႇ (YAGI) ၼႆၵေႃႈ ဝႃႈလႆႈယူႇယဝ်ႉ။

လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မႃး လူမ်းလႅင်ႉလူင်ပွၵ်ႈၵမ်းၼႆႉတႄႉ ယွၼ်ႉဝႃႈ  လုမ်ႈၾႃႉႁဝ်း လိူတ်ႇမႆႈႁႅင်းမႃးသေ ႁႅင်းမႆႈၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ သုင်ၶိုၼ်ႈမႃး ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မႃး လူမ်းလႅင်ႉလူင် တၢႆႉၾုၼ်ႇယႃၵီႇယူႇယဝ်ႉ။ လူမ်းလႅင်ႉလူင်ၼႆႉ တၢင်းဝႆးမၼ်းၼၼ်ႉ တႄႇတီႈ 90 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ  တေႃႇၸူဝ်ႈမူင်းသေ ၶိုၼ်ႈထိုင် 240 ၵီႇလူဝ်ႇမီႇတႃႇ တေႃႇၸူဝ်ႈမူင်း ၼႆယဝ်ႉ ။

လူမ်းလႅင်ႉလူင် တၢႆႉၾုၼ်ႇယႃၵီႇၼႆႉ တေၶဝ်ႈၵႂႃႇတၢင်းမိူင်းၶႄႇ ႁၢႆႇၼၢၼ်သေယဝ်ႉ ၸင်ႇၶိုၼ်းၽတ်ႉၶဝ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်းပွတ်းႁွင်ႇလႄႈ  တေၶဝ်ႈထိုင်ၼႂ်းမိူင်းလၢဝ်း။ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် လႄႈ ၼႂ်းမိူင်းထႆးပွတ်းႁွင်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ လႆႈၺႃးၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈၸၢၵ်ႇမၼ်းပႃး ယူႇယဝ်ႉ။

လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၺႃးၸၢၵ်ႇမၼ်းမိူၼ်ၵၼ်၊ သမ်ႉဝႃႈ ဢိတ်းဢွၼ်ႇၵူၺ်းသေတႃႉ ယွၼ်ႉမိူင်းႁဝ်း ပဵၼ်မိူင်းႁူၺ်ႈမိူင်းလွႆ မီးမႄႈၼမ်ႉၼမ် လႄႈ သင်ဝႃႈၽူၼ်တူၵ်းႁႅင်းထပ်းၵၼ်ႁိုင်ပေႃးၼႆၸိုင် တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ လိၼ်ၵူၼ်ႇ ၊ ၼမ်ႉၼႂ်းႁူၺ်ႈၼႂ်းလွႆလႆလူင်း ၊ ၼမ်ႉၵေး/ ၼမ်ႉၼွင် လူၼ်ႉၶိုၼ်ႈၾင်ႇ ထူမ်ႈႁိူၼ်းယေး/ သူၼ်ႁႆႈၼႃး၊ သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်းလူႉၵွႆ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

ပေႃးမႃးတူၺ်း မိူၼ်ၼင်ႇ မိူင်းဝႅတ်ႉၼၢမ်း ၊ မိူင်းလၢဝ်း ဢၼ်ၺႃးလူမ်းလႅင်ႉလူင်ၼႆႉ ၵမ်းသိုဝ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ယိုင်ႈၶႅၼ်းလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈလူႉသုမ်းၼမ်ယူႇယဝ်ႉ ။

လူမ်းလႅင်ႉတၢႆႉၾုၼ်ႇယႃၵီႇၼႆႉ လႆႈဝႃႈပဵၼ်လူမ်းလႅင်ႉဢၼ်ႁႅင်းသုတ်း ပဵၼ်မၢႆ 2 ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉယဝ်ႉ လႄႈ ႁၢႆႉႁႅင်းလိူဝ်သေပိူၼ်ႈ ၼႂ်းႁွပ်ႈ 10 ပီ ဝၢႆးသေ လူမ်းလႅင်ႉလူင် Rammasum  ၽတ်ႉၶဝ်ႈ ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ ႁၢႆႇၼၢၼ် (Hainan) မိူဝ်ႈပီ 2014 ၼၼ်ႉသေ မီးၾူၼ်တူၵ်းႁၢဝ်ႈႁႅင်းၸွမ်းၽင်ႇပၢင်ႇလၢႆႇမိူင်းၶေႇ  လႄႈ ၼႂ်းပီႊၼႆႉၵေႃႈ မိူင်းၶေႇပွတ်းၸၢၼ်း လႆႈထူပ်းၽေးလူမ်းလႅင်ႉလူင်တၢင်းၼမ်မိူၼ်ၵၼ် ၼႆယဝ်ႉ ။

ၼႂ်းပီႊၼႆႉ လိူဝ်သေလႆႈထူပ်းၺႃးၽေးလူမ်းလႅင်ႉလူင်  တၢႆႉၾုၼ်ႇယႃၵီႇယဝ်ႉ ယင်းတေမီး လူမ်းလႅင်ႉလူင် Bebinca ၸွမ်းမႃးထႅင်ႈ ယူႇယဝ်ႉ။

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း

ဢၢင်ႈဢိင်−Thai PBS