လွၵ်းလၢႆး​​ႁႄႉၵင်ႈတူဝ် မိူဝ်ႈၾႃႉၽႃႇ လႄႈ ​​ၽေးႁၢႆႉဢၼ်မႃးၸွမ်းၶၢဝ်းႁိုဝ်ႉၶၢဝ်းၾူၼ်

ၽွင်းမိူဝ်ႈမီး​​ၽေးၾူၼ်လူမ်း လႄႈ ၾူၼ်တူၵ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းႁိုဝ်ႉၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈထုၵ်ႇလီႁူႉလွၵ်းလၢႆး​​ႁႄႉၵင်ႈတူဝ် မိူဝ်ႈၽွင်းၾႃႉၽႃႇ လႄႈ ႁဵၼ်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ​​ၽေးႁၢႆႉလူင် ဢၼ်မႃးၸွမ်းၶၢဝ်းႁိုဝ်ႉၶၢဝ်းၾူၼ်  ၵွပ်ႈၼႆလႄႈ ၶႃႈႁဝ်းလႆႈႁႃ​​ၶေႃႈမုၼ်း​​လႄႈ လွၵ်းလၢႆးငိူင်ႉဝႄႈ ဢိၵ်ႇတၢင်း လၢႆးႁႄႉၵင်ႈတူဝ်မိူဝ်ႈၽွင်းၾႃႉမႅပ်ႈၾႃႉၽႃႇ မႃးယိုၼ်ႈထိုင်ပၼ် ၽူႈလူဢၢၼ်ႇႁဝ်းၶႃႈယူႇ​​ဢေႃႈ။

7 လွၵ်းလၢႆး​​ႁႄႉၵင်ႈတူဝ် မိူဝ်ႈၽွင်းၾႃႉၽႃႇ

1. သင်ဝႃႈပၢႆႈယူႇဝႆႉတီႈၸႅင်ႈ/ပၢင်ႇ ႁႂ်ႈၼင်ႈၵွင်ႇယွင်ႇ​​သေ ဢဝ်ႁူဝ်ၶဝ်ႈယူႇဝႆႉၼႂ်းဝွင်ႈႁူဝ်ၶဝ်ႇ လႄႈ ယင်ႇ​​ယေႈတိၼ်ဢိတ်းဢီႈ တွၼ်ႈတႃႇလူတ်းယွမ်းလွင်ႈတုမ်ႉတိူဝ်ႉတၢင်းပိုၼ်ႉလိၼ် ​​ႁႂ်ႈဢေႇတီႈသုတ်း၊ ယႃႇၼွၼ်းၵိုၵ်းပိုၼ်ႉလိၼ် ယွၼ်ႉသၢႆၾႃႉသၢႆၾႆး ​​တေၸၢင်ႈမီးၸွမ်းပိုၼ်ႉလိၼ်လႆႈ။
2. ယႃႇၸုၵ်းတႂ်ႈတူၼ်ႈမႆႈသုင် တူၼ်ႈမႆႉလူင် ႁူမ်ႈပႃးႁိမ်းႁွမ်းဢၼ်မီးတူၼ်ႈမႆႉသုင် ဢမ်ႇၼၼ် ယူႇဝႆႉတီႈသုင်။
3. ဢမ်ႇလဵၼ်ႈၾူၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၵင်ႈၸွင်ႈဢၼ်မီးလဵၵ်းလႅမ် ၼႂ်းၵၢင်ပၢင်ႇ ယွၼ်ႉၸၢင်ႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်းတႃႇၾႃႉ​​ၽႃႇလႆႈ။
4. သင်ဝႃႈယူႇဝႆႉၼႂ်းႁွင်ႈ ၼႂ်းႁိူၼ်းၸိုင် ႁႂ်ႈယူႇႁၢင်ႇၵၼ်တၢင်းၽႃႁိူၼ်း ၽၵ်းတူ ဢမ်ႇၼၼ် ၽၵ်းတူႁူးလႅင်း လႄႈ သင်ဝႃႈယူႇဝႆႉၼႂ်းလူတ်ႉၼႂ်းၵႃး ႁႂ်ႈပိၵ်ႉမၢၼ်ႇလူတ်ႉမၢၼ်ႇၵႃးဝႆႉ ၵူၺ်းယႃႇ​​ပေဢဝ်တူဝ်ၸပ်းဝႆႉတီႈၽႃလူတ်ႉၽႃၵႃး။
5. ငိူဝ်ႈဝႄႈလွင်ႈယိပ်း ဢမ်ႇၼၼ် ထိတိူဝ်ႉလဵၵ်းၵူႈၸိူဝ်းၸိူဝ်း ယွၼ်ႉလဵၵ်းပဵၼ်တူဝ်ၼမ်းၾႆးၾႃႉ လႄႈ ယႃႇယူႇၸမ်သၢႆၾႆး။
6. ငိူဝ်ႉဝႄႈလွင်ႈယိပ်းၼမ်ႉ ယွၼ်ႉၼမ်ႉပဵၼ်တူဝ်ၼမ်းၾႆးၾႃႉမိူၼ်ၵၼ်။
7. ယူႇႁႂ်ႈႁၢင်ႇၵႆၶိူင်ႈၸႂ်ႉၾႆးၾႃႉဢၼ်ဢမ်ႇပူတ်းဝႆႉသၢႆ လႄႈ ထုၵ်ႇလီပူတ်းသၢႆၾႆး၊ သၢႆသၢင်းၾူၼ်း သၢႆၵူႈၸိူဝ်းၸိူဝ်း ဢွၼ်တၢင်းမိူဝ်ႈၾူၼ်​​တေတူၵ်း ယႃႇႁဵတ်းမိူဝ်ႈၾူၼ်တူၵ်းယဝ်ႉ။

လိူဝ်​​သေၼႆႉယဝ်ႉ ထုၵ်ႇလီပူတ်း/ထွၼ် ပလၢၵ်ႉႁႂ်ႈမူတ်း၊ ယွၼ်ႉဝႃႈၾႃႉ​​တေၸၢင်ႈၽႃႇလူင်းတီႈသဝ်ၾႆး ဢမ်ႇၼၼ် သၢႆၾႆး​​ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈသၢႆၾႆးသျွတ်ႉလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈ​​ပေႃႇပဵၼ်မႃး​​ၽေးႁၢႆႉႁႅင်း ဢိၵ်ႇတင်းၶိူင်ႈၸႂ်ႉၾႆးၾႃႉလူႉၵွႆလႆႈ။

လၢႆးလုမ်းလႃးႁူဝ်တီးၵူၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ၺႃးၾႃႉၽႃႇ

– ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းႁႂ်ႈတူၺ်း ႁိမ်းႁွမ်းပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်ပဵၼ်ဝႃႈ ၸွင်ႇတိုၵ်ႉမီး​​ၽေး​​တေႃႇၵူၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ထုၵ်ႇၺႃးၾႃႉၽႃႇ၊ သင်ဝႃႈတိုၵ်ႉမီး ႁႂ်ႈယုၵ်ႉၶၢႆႉၵူၼ်းပဵၼ် ၵႂႃႇဝႆႉတီႈလွတ်ႈ​​ၽေး တွၼ်ႈတႃႇ​​ႁႄႉၵင်ႈပႃးတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တီႈၵူၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ထုၵ်ႇၺႃးၾႃႉၽႃႇ။

– ႁဝ်းယိပ်းတိူဝ်ႉၵူၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ထုၵ်ႇၺႃးၾႃႉၽႃႇလႆႈၵမ်းသိုဝ်ႈ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းပဵၼ်ဢမ်ႇမီးႁႅင်းၾႆးၾႃႉယူႇဝႆႉၼႂ်းတူဝ်ယဝ်ႉ။ (ပိူင်ႈၵၼ်တင်းၵူၼ်းၺႃးၾႆးၾႃႉသျွတ်ႉ)။

– လၢႆးယူတ်းယႃၵူၼ်းၸိူဝ်းလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈမၢတ်ႇၸဵပ်းတီႈၾႃႉၽႃႇ ​​တေၸႂ်ႉလၢႆးလဵဝ်ၵၼ်တင်း ၵူၼ်းပဵၼ်ဢၼ်ၺႃးၾႆးသျွတ်ႉ၊ သင်ဝႃႈထူပ်းၵူၼ်းပဵၼ် မၢတ်ႇၸဵပ်း ပဵၼ်လူမ်းဢမ်ႇႁူႉတူဝ် ႁူဝ်ၸႂ်ဢမ်ႇတွတ်ႇ လႄႈ ဢမ်ႇထူၺ်ႈၸႂ်ၸိုင် တူၺ်းလႆႈတီႈၾၢင်ႁၢင်ႈဢၼ်ပဵၼ်မႃး မိူၼ်ၼင်ႇ သီသူပ်းၶဵဝ်၊ သီၼႃႈၽိူၵ်ႇ၊ ၼႃႈဢူၵ်းတဵၼ်ႈတွတ်ႇ​​ဢေႇ ဢမ်ႇၼၼ် ဢမ်ႇတွတ်ႇ ဢိၵ်ႇတင်း လွင်ႈတဵၼ်ႈတွတ်ႇၶွင်လိူတ်ႈ ႁိမ်းႁွမ်းၶေႃးၼၼ်ႉ မၼ်းတေတဵၼ်ႈထိူင်းလႄႈ လွႆးတႄႉတႄႉ၊ သင်ဝႃႈႁူဝ်ၸႂ်ဢမ်ႇတွတ်ႇ လိုမ်းတူဝ်ၸိုင် လူဝ်ႇၼႅတ်ႈလုမ်းလႃးႁူဝ်တီးပၼ်ၵမ်းလဵဝ် တွၼ်ႈတႃႇႁႂ်ႈပွတ်ႇ လႄႈ ႁူဝ်ၸႂ် ႁဵတ်းၵၢၼ်ၶိုၼ်း ထုၵ်ႇလီၸွႆႈႁႂ်ႈႁူႉတူဝ်ၶိုၼ်း (CPR) ၵမ်းလဵဝ် ၼႆယဝ်ႉ ။

လိူဝ်​​သေ 7 လွၵ်းလၢႆး​​ႁႄႉၵင်ႈၾႃႉၽႃႇယဝ်ႉ ယင်းမီးထႅင်ႈ ​​ၽေးႁၢႆႉလူင်ဢၼ်မႃးၸွမ်းၶၢဝ်းၾူၼ်

ၵွပ်ႈဝႃႈၼႂ်းၶၢဝ်းၾူၼ်ၼႆႉရႃႇသီႇဢုတုလႅၵ်ႈလၢႆႈယူႇတႃႇ​​သေႇလႄႈ ၾူၼ်ၵႆႉၵႆႉတူၵ်း လိူဝ်​​သေ​​​​တေသူင်ႇၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈ​​တေႃႇပၢႆးယူႇလီႁဝ်းယဝ်ႉ ယင်းၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ​​ပေႃႇပဵၼ်မႃး​​ၽေးႁၢႆႉႁႅင်း ဢၼ်ၸၢင်ႈထိုင်သၢႆၸႂ်လႆႈ ယွၼ်ႉၼႆလႄႈထုၵ်ႇလီသႂ်ႇၸႂ် ၾၢင်ႉ ၼႂ်းၶၢဝ်းၾူၼ်ၼႆႉၼမ်ၼမ်။

​​ၽေးႁၢႆႉႁႅင်းဢၼ်မႃးၸွမ်းၶၢဝ်းၾူၼ်

1.​​ ၽေးလူတ်ႉ ​ၽေးၵႃး ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း

မိူဝ်ႈၽွင်းၾူၼ်တူၵ်းၼၼ်ႉ ​​တေပဵၼ်ၽွင်းယၢမ်းဢၼ်ပဵၼ်​​ၽေးလႆႈငၢႆႈ ၵွပ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈၽွင်းၾူၼ်တူၵ်းၼၼ်ႉ တၢင်း​​တေမိုၼ်ႈ တူၺ်းတၢင်းၵေႃႈတေဢမ်ႇႁၼ်လီ ဢမ်ႇႁၼ်ၵႆ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းႁေႃႈလူတ်ႉႁေႃႈၵႃး ၼိူဝ်သဵၼ်ႈတၢင်း ထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉ လႄႈ ယႃႇ​​ပေၸႂ်ႁိပ်ႈၼႅတ်ႈ၊ သင်ဝႃႈၸမ်ပဵၼ်​​တေလႆႈႁေႃႈလူတ်ႉႁေႃႈၵႃး မိူဝ်ႈၽွင်းၾူၼ်တူၵ်းၼႆ ႁႂ်ႈမီးသတိ ဝူၼ်ႉထိုင်လွင်ႈလွတ်ႈ​​ၽေးဢွၼ်တၢင်း၊ ၵွပ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈၽွင်းပဵၼ်​​ၽေးၼၼ်ႉ​​​​တေလူႉသုမ်းပႃးတူဝ်ႁဝ်း ​​သေဢမ်ႇၵႃး ၵူၼ်းဢၼ်ၸႂ်ႉသဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း လဵဝ်ၵၼ်တင်းႁဝ်းၼၼ်ႉ​​ၵေႃႈ ​​တေၸၢင်ႈလူႉသုမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ပဵၼ်​​ၽေးၸွမ်းလႄႈ သမ်ႉဝႃႈႁဝ်း​​တေၾၢင်ႉသတိလီယဝ်ႉ​​ၵေႃႈ ယင်းၸၢင်ႈမီးတိုဝ်ႉတင်း လူတ်ႉၵႃးပိူၼ်ႈပဵၼ်တူၼ်ႈ​​တေႃ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်​​ၽေးမႃးၸွမ်း​​ၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ် သင်ထတ်းႁၼ်ဝႃႈ ငဝ်းလၢႆးႁိမ်းႁွမ်းႁွပ်ႈတူဝ်ႁဝ်း ဢမ်ႇသၢင်ႇတေႃႇတႃႇႁေႃႈလူတ်ႉၵႃးၸိုင် ထုၵ်ႇလီၼႅတ်ႈႁႃတီႈၵိုတ်း တီႈလိုဝ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵိုတ်းၼႂ်းႁူမ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် တီႈၵိုတ်းလူတ်ႉၵႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ ​​တေမီးလွင်ႈလွတ်ႈ​​ၽေးလီ။ လိူဝ်သေၼႆႉယဝ်ႉ ထုၵ်ႇလီထတ်းတူၺ်းလူတ်ႉ တူၺ်းၵႃးဝႃႈ ၸွင်ႇလႅပ်ႈမီးတီႈလူႉတီႈၵွႆယူႇတႃႇ​​သေႇ ဢမ်ႇဝႃႈ​​တေပဵၼ် ပလိၵ်ႈလူတ်ႉၵႃး  ၾႆးလူတ်ႉၾႆးၵႃး ၵူႈတီႈတီႈ ထုၵ်ႇလီၶႅမ်ႉလႅပ်ႈဝႆႉယူႇတႃႇ​​သေႇ ယွၼ်ႉ​​တေၸၢင်ႈ​​ႁႄႉၵင်ႈပၼ်လွင်ႈလွတ်ႈ​​ၽေးႁဝ်း ၼႆယဝ်ႉ။

2. ​​ၽေးၵူၼ်းၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၵၢင်ပၢင်ႇ

တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၵၢင်ပၢင်ႇၼႆႉ ​​ၽေးၵိုင်ႉၵၢင်ႉဢၼ်မႃးၸွမ်း မိူဝ်ႈၽွင်းၾူၼ်တူၵ်းၼၼ်ႉ ​​တေထူပ်းႁၼ်ၼမ်​​​​သေပိူၼ်ႈ ပဵၼ်မိုၼ်ႈသေ ပလၢတ်ႈလူမ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် မိူဝ်ႈၽွင်းလူမ်းႁႅင်းႁႅင်း​​တေၸၢင်ႈမီးၽုၼ်ႇပိဝ်ၶဝ်ႈတႃ ၸိူဝ်းၼႆႉ ​​တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးပၼ်ႁႃၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈတႃ ဢမ်ႇၼၼ် သူင်ႇၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈ ထိုင်တီႈတူၺ်းသင်ဢမ်ႇၸႅင်ႈလႆႈထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။ လိူဝ်​သေၼႆႉ ထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉသတိ ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ၸၢင်ႈတူၵ်းလူင်းမႃးတီႈသုင် ဢမ်ႇၼၼ် ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ပိဝ်မႃးၸွမ်းလူမ်း။ ၵွပ်ႈၼၼ် သင်ဝႃႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၵၢင်ပၢင်ႇ ထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉသတိယူႇတႃႇ​​သေႇ လႄႈထုၵ်ႇလီသႂ်ႇသိူဝ်ႈၶူဝ်းဢၼ်ၵိုင်ႇလႅပ်ႈ သင်ဝႃႈၾူၼ်တူၵ်းႁႅင်းပူၼ်ႉတီႈၼႆၸိုင် ႁႂ်ႈၵိုတ်းဝႆႉလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် လိူဝ်သေၼႆႉယဝ်ႉ သင်ဝႃႈ​​တေပွၵ်ႈၶိုၼ်းႁိူၼ်း ႁႂ်ႈၼုင်ႈၶူဝ်းဢၼ်ၵိုင်ႇဢၢပ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ​​ႁႄႉၵင်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ၽႃႈယၢင် သွၵ်းတိၼ် ၶႅပ်းတိၼ်ဢၼ်ဢမ်ႇမိုၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ။

3. ​​ၽေးႁိမ်းႁွမ်းႁိူၼ်း​​ယေး

သမ်ႉဝႃႈၼႂ်းႁိူၼ်းႁဝ်းၵူၺ်း​​ၵေႃႈယဝ်ႉ သင်ဝႃႈၾူၼ်တူၵ်းႁႅင်း လူမ်ႉလႅင်ႉၶဝ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် လူမ်းႁႅင်း ​​ၵေႃႈ ​​တေၸၢင်ႈပဵၼ်မႃး​​ၽေးႁၢႆႉႁႅင်းဢမ်ႇပိူင်ႈသင်ၵၼ်တင်းယူႇၼႂ်းၵၢင်ပၢင်ႇ ဢမ်ႇဝႃႈ​​တေပလၢတ်ႈလူမ်ႉ မီးၽွင်းမုၼ်ႈၽွင်ၽုၼ်ႇပိဝ်ၶဝ်ႈတႃ ဢမ်ႇၼၼ် မီးၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ပိဝ်မႃးၸွမ်းလူမ်း ၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈဝႃႈ ဢမ်ႇဝႃႈ​​တေပဵၼ်ၶူဝ်းလဵၵ်ႉၶူဝ်းယႂ်ႇ ​​ၵေႃႈ​​တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းမၢတ်ႇၸဵပ်းလႆႈ။ ၵွၼ်ၼၼ် သင်ဝႃႈဢမ်ႇၸမ်ပဵၼ်​​ၵေႃႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈႁိူၼ်း မိူဝ်ႈၽွင်းၾူၼ်တူၵ်း လူမ်းႁႅင်း သင်ဝႃႈ​​တေထတ်းတူၺ်းၶူဝ်းၶွင်ၼႂ်းဝၢင်းႁိူၼ်းၸိုင် သင်ပႂ်ႉလႆႈ​​ၵေႃႈ ပႂ်ႉႁႂ်ႈၾူၼ်ႁိူတ်ႇ ၵူၺ်းၵႃႈသင်ဝႃႈၸမ်ပဵၼ်​​တေလႆႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇ​​တႄႉတႄႉၼႆ ထုၵ်ႇလီသႂ်ႇသိူဝ်ႈၽႃႈယၢင် တိုဝ်းသွၵ်းတိၼ်ဢူတ်ႇ လႄႈ ၾၢင်ႉသတိသေပႆ သင်ဝႃႈမိူင်းလပ်းသိင်ႇၸိုင် ႁႂ်ႈဢဝ်ၾႆးထၢတ်ႈၵႂႃႇၸွမ်း လိူဝ်​​သေၼႆႉယဝ်ႉ မိူဝ်ႈၽွင်းၾူၼ်ႁိူတ်ႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ​​ၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉမိူၼ်ၵၼ် ၵွပ်ႈဝႃႈၸွမ်းပိုၼ်ႉလိၼ်​​တေမိုၼ်ႈ ​​တေယမ်းဝႆႉယူႇလႄႈ မိူဝ်ႈၽွင်းၾူၼ်ပႆႇတူၵ်းၼၼ်ႉ​​ၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီတူၺ်းၶူဝ်းၶွင်ၼႂ်းႁိူၼ်း ႁႂ်ႈၶႅမ်ႉလႅပ်ႈဝႆႉဢွၼ်တၢင်း။

4. ​​ၽေးတၢင်းပဵၼ်ၽႄႈလၢမ်း

မိူဝ်ႈၽွင်းၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇၵႆႉလႅၵ်ႈလၢႆႈ လွင်ႈၵတ်းဢၼ်မႃးၸွမ်းၶၢဝ်းၾူၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၶၢဝ်းဢၼ်တၢင်းပဵၼ်ၸိူဝ်ႉမႅင်းၽႄႈလၢမ်းလႆႈၼမ်တီႈသုတ်း ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၵႆႉမႃးၸွမ်းၶၢဝ်းၾူၼ်ၼၼ်ႉ ​​တေၵႆႉမီး မိူၼ်ၼင်ႇ – တၢင်းပဵၼ်လွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်၊ ၶႆႈဝတ်းယႂ်ႇ လႄႈ ပွတ်ႇၸဵပ်းယဵၼ်း၊ တၢင်းပဵၼ်လွတ်ႇဢႃႇႁႃႇရ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶီႈႁေႈတွင်ႉၵႂႃႇ လႄႈ ၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ၽိတ်း လိူဝ်​​သေၼႆႉယဝ်ႉ ယင်းမီးထႅင်ႈ တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈယုင်းမႃး မိူၼ်ၼင်ႇ – တၢင်းပဵၼ်ၶႆႈလိူတ်ႇဢွၵ်ႇ လႄႈ တၢင်းပဵၼ်ၼၢဝ်ၼူၵ်ႉ ဢိၵ်ႇတင်း တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ႁဝ်းယိပ်းတိူဝ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် တိတ်းၸိူဝ်ႉမႅင်း တီႈၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ဝူၺ်ႇႁင်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ – ယဵဝ်ႈၼူ၊ တႃလႅင်၊ တိၼ်၊ မိုဝ်း၊ သူပ်း ၸိူဝ်းၼၼ်ႉထႅင်ႈ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ထုၵ်ႇလီလုမ်းလႃးပၢႆးယူႇလီတူဝ်ၶိင်း ႁႂ်ႈၵႅၼ်ႇၶႅင် ႁူမ်ႈပႃး ၵၢၼ်လုမ်းလႃးတူၺ်းထိုင်လွင်ႈမူတ်းသႂ် လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶိင်းဢုၼ်ႇယူႇတႃႇ​သေႇ ဢိၵ်ႇတင်း ငိူင်ႉဝႄႈၵၢၼ်ယိပ်းတိူဝ်ႉ တူဝ်ၶိင်းၵူၼ်းတၢင်ႇ​​ၵေႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၸႂ်ႉၶူဝ်းၶွင်ႁူမ်ႈၵၼ်တင်းပိူၼ်ႈ၊ ၵႆႉသုၵ်ႈလၢင်ႉမိုဝ်းယူႇတႃႇ​​သေႇ၊ ၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ႁႂ်ႈၸႂ်ႉ​​ၸေႃႉၵၢင်၊ ၾၢင်ႉယုင်းၶူပ်း၊ သႂ်ႇသိူဝ်ႈၶူဝ်းႁႂ်ႈၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ၊ သႂ်ႇၽႃႈပူၵ်ႉသူပ်း လႄႈ ယႃႇယူႇၸမ်ၵၼ်ပူၼ်ႉတီႈ ၵွပ်ႈဝႃႈ လိူဝ်​​သေ​​တေ​​ႁႄႉၵင်ႈပၼ်တၢင်းပဵၼ် COVID-19 ယဝ်ႉ ယင်းၸွႆႈ​​ႁႄႉၵင်ႈလွင်ႈတိတ်းၸပ်းၸိူဝ်းမႅင်းတၢင်ႇၸိူဝ်းလႆႈပႃး ၼႆယဝ်ႉ ။

5. ​​ၽေးၾႆးၾႃႉသျွတ်ႉ

ၽေးႁၢႆႉထႅင်ႈမဵဝ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်​​ၸၢင်ႈပေႃႇပဵၼ်မႃးလႆႈၼႂ်းၶၢဝ်းႁိုဝ်ႉၶၢဝ်းၾူၼ်ၼၼ်ႉ​​ၵေႃႈပဵၼ် ၽေးၾႆးၾႃႉသျွတ်ႉ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ယွၼ်ႉဝႃႈ​​တေၵႆႉပဵၼ်မႃး တီႈၶိူင်ႈၸႂ်ႉၾႆးၾႃႉဢၼ်ႁူဝ်ႈဢၼ်ပွင်ႇ ၵွပ်ႈၼၼ် ထုၵ်ႇလီၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်း ၶိူင်ႈၸႂ်ႉၾႆးၾႃႉလႄႈသၢႆၾႆးၾႃႉၼႂ်းႁိူၼ်းၼွၵ်ႈႁိူၼ်းႁႂ်ႈလီ ဝႃႈၸွင်ႇၽွမ်ႉတႃႇ​​တေၸႂ်ႉတိုဝ်း လႄႈဢမ်ႇပွႆႇႁႂ်ႈမိုၵ်းယမ်းဝႆႉ သင်ဝႃႈမီးတီႈလႂ်လူႉၵွႆ ႁူဝ်ႈပွင်ႇၼႆၵေႃႈ  ႁႂ်ႈႁွင်ႉၵူၼ်းႁူႉၵူၼ်း​​မေႃ မႃးမႄးပၼ်ၸွမ်းၵမ်းလဵဝ် ယႃႇ​​ပေၸႂ်ႉၵၢၼ်​​တေႃႇထႅင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ယႃႇ​​ပေ​​မႄးႁင်းၵူၺ်း လူၺ်ႈတီႈဢမ်ႇလူင်ႉလႅၼ်ႇ လိူဝ်သေၼၼ်ႉယဝ်ႉ သင်ဝႃႈထူပ်းႁၼ်ၵူၼ်းၺႃးၾႆးသျွတ်ႉၸိုင် ႁႂ်ႈႁႃတီႈတတ်းၾႆးဢွၼ်တၢင်းၵမ်းလဵဝ် မိူၼ်ၼင်ႇ ပိၵ်ႉပလၢၵ်ႉၾႆး၊ ပိၵ်ႉ Cut Out လႄႈ ယႃႇၸႂ်ႉမိုဝ်းပဝ်ႇပဝ်ႇ တိူဝ်ႉတူဝ်ၵူၼ်းဢၼ်ထုၵ်ႇၺႃးၾႆးသျွတ်ႉ၊ ႁႂ်ႈၸႂ်ႉ ၸိူၵ်ႈႁႅင်ႈ၊ သၢႆယၢင်၊ မူင်မိုဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၽႃႈႁႅင်ႈႁႅင်ႈမႃးပူၵ်ႉမိုဝ်းႁႂ်ႈၼႃ လႄႈ ဢီး၊ ၸၼ် ဢမ်ႇၼၼ် ​​ၶေႇတူဝ်ၵူၼ်းပဵၼ်ႁႂ်ႈဢွၵ်ႇပူၼ်ႉဢၢင်ႇၶႂၢင်ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈဝႆးတီႈသုတ်း။

6. ​​ၽေးၾႃႉၽႃႇ မိူဝ်ႈၾူၼ်တူၵ်းၾႃႉလင်

ပိုၼ်ႉတီႈၵၢင်ပၢင်ႇ ပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်မီး​​ၽေးႁၢႆႉၼမ်သုတ်း ၵွပ်ႈၼၼ် သင်ဝႃႈမိူဝ်ႈၽွင်းၾူၼ်တူၵ်း၊ ၾႃႉလင် ယူႇၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၼႅတ်ႈႁႃတီႈလွတ်ႈ​​ၽေး ၵမ်းလဵဝ် မိူၼ်ၼင်ႇ ႁိူၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် တီႈဢၼ်မီးလွင်ႈၵႅၼ်ႇၶႅင်ၼႅၼ်ႈၼႃလီ လႄႈ ယႃႇ​​ပေယူႇတႂ်ႈတူၼ်ႈမႆႉ သင်ဝႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းႁိုဝ် ဢမ်ႇၸၢင်ႈ​​သေႃႉတီႈလႂ် ႁႂ်ႈၼင်ႈၵွင်ႇယွင်ႇလူင်းၵမ်းလဵဝ် ဢိၵ်ႇတင်း ပူတ်းဝႆႉၶိူင်ႈႁွႆႈၶူဝ်းတိုဝ်းဝႆႉ မိူၼ်ၼင်ႇ – ၶမ်း ငိုၼ်း ႁူမ်ႈပႃးၵၢၼ်လဵၼ်ႈၾူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈပၢင်ႇၸႅင်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။

7. ​​ၽေးတီႈသတ်းႁၢႆႉ သတ်းမီးၵွင်ႉ

မိူၼ်ၼင်ႇ – မႅင်းၸႃးလၢင်း မႅင်းၵူၼ်ႈ​​ငေႃး ၵုင်ႇၵၢဝ် ငူး ၸိူဝ်းၼႆႉ ​​တေၵႆႉမီးၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်မိုၵ်းယမ်း ယွၼ်ႉၼၼ်​​တေၸၢင်ႈႁူပ်ႉၺႃး သတ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႂ်းယိူဝ်ႈယႃႈ ဢမ်ႇၼၼ် ပိုၼ်ႉတီႈမိုၵ်းယမ်းၼႂ်းႁိူၼ်းလႄႈ လၢႆး​​ႁႄႉၵင်ႈမၼ်းၸမ်း – ထုၵ်ႇလီၵႆႉႁဵတ်းလွင်ႈမူတ်းသႂ် ဢိၵ်ႇတင်း ​​မႄးၶူဝ်းႁိူၼ်းၶူဝ်း​​ယေး ႁႂ်ႈၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ​​တေဢမ်ႇပဵၼ်တီႈယူႇသတ်း ဢၼ်မီးၵွင်ႉမီးႁႅၼ်ႇလႆႈ လႄႈ ၾၢင်ႉသတိမိူဝ်ႈ​​တေပႆၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်မီးယိူဝ်ႈယႃႈသုင် ဢမ်ႇၼၼ် တီႈႁူၵ်ႉႁၢမ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီသႂ်ႇသွၵ်းတိၼ်ဢူတ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇ​​ႁႄႉၵင်ႈဝႆႉ။ လိူဝ်သေၼႆႉယဝ်ႉ သင်ဝႃႈမီးၵူၼ်းထုၵ်ႇၺႃးငူးသၵ်းၸိုင် ယႃႇပေၸႂ်ႉသူပ်းလုတ်ႇၵွင်ႉဢွၵ်ႇ လၢင်ႉႁွႆးၸဵပ်းႁႂ်ႈမူတ်းသႂ် မိပ်ႇလိူတ်ႈဢွၵ်ႇ ၼင်ႇၵႃႈဢဝ်ဢွၵ်ႇလႆႈ လႄႈ ဢမ်ႇၵိၼ်ယႃဢၼ်​​လေႃး aspirin ယွၼ်ႉမၼ်း​​တေၵႂႃႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၵွင်ႉငူးႁဵတ်းၵၢၼ်ဝႆးလိူဝ်ၵဝ်ႇ လႄႈၶတ်းၸႂ်ႁႂ်ႈ တီႈဢၼ်ထုၵ်ႇၺႃးငူးသၵ်းၼၼ်ႉ တူင်ႉၼိုင်​​ဢေႇ၊ ဢဝ်ၽႃႈမတ်ႉဝႆႉႁႂ်ႈၼႅၼ်ႈၼႃၵိုင်ႇတၢၼ်ႇ ၵူၺ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇလီမတ်ႉႁိတ်ႉပူၼ်ႉတီႈ ဢိၵ်ႇတင်းႁႂ်ႈၼႅတ်ႈဢွၼ်ဢဝ်ၵူၼ်းပဵၼ် သူင်ႇႁူင်းယႃႁႂ်ႈဝႆးတီႈသုတ်း ၼႆယဝ်ႉ။

သမ်ႉဝႃႈ​​တေ​​ႁႄႉၵင်ႈ​​ၽေးၵူႈၸိူဝ်း ဢၼ်မႃးၸွမ်းၶၢဝ်းႁိုဝ်ႉၶၢဝ်းၾူၼ်လႆႈလီယဝ်ႉ​​ၼႆသေတႃႉ ၵူၺ်းမၢင်မဵဝ်း​တေၸၢင်ႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်း​​ပေႃႇပဵၼ်မႃးလႆႈတႃႇ​​သေႇ ၵွပ်ႈၼၼ် ႁဝ်းထုၵ်ႇလီလႆႈမီးသတိ လႄႈ ၾၢင်ႉတူဝ်ယူႇတႃႇ​​သေႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပိၼ်ႇတႅမ်ႈ – ယုမ်ႉဝၢႆႈလႅင်ႈ

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း