ၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ် ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းၶႃႈၽုၵ်ႈသွမ်ႈၵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇသူမ်ႈပူ ပဵၼ်ၽၵ်းမဵဝ်းဢၼ်ႁူႉၸၵ်းၵၼ်လီယူႇလႄႈ သမ်ႉပဵၼ်ၽၵ်းမဵဝ်း ဢၼ်မီးၼႂ်းသူၼ် ၼႂ်းၼႃးႁဝ်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ မဵဝ်းၼိုင်ႈလႄႈ ၽွၼ်းလီမၼ်းၵေႃႈၼမ်လၢႆတႄႉတႄႉ ၵွပ်ႈၼၼ် ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ႁဝ်းတေဢွၼ်ၵၼ်မႃး လဵပ်ႈႁဵၼ်း ၽွၼ်းလီၶွင် သူမ်ႈပူ ဝႃႈမၼ်းတေမီးသင်လၢႆလၢႆ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉယူႇၶႃႈ။
သၢၼ်ထၢၼ်ႈ ဢၼ်မီးၼႂ်းသူမ်ႈပူ
- မီးဢဵၼ်ႁႅင်း 48 ၵီႇလူဝ်ႇၶႄႈလေႃႈရိ (kilocalories)
- မီးၼမ်ႉ 87.9 ၵရမ်ႇ
- မီး Protein7 ၵရမ်ႇ
- မီးၶႆမၼ်း 0.1 ၵရမ်ႇ
- မီး Carbohydrates1 ၵရမ်ႇ
- မီး Fiber3 ၵရမ်ႇ
- မီး Calcium 9 မီႇလီႇၵရမ်ႇ
- မီး Phosphorus 4 မီႇလီႇၵရမ်ႇ
- မီးထၢတ်ႈလဵၵ်း 0.8 မီႇလီႇၵရမ်ႇ
- မီး Thiamine11 မီႇလီႇၵရမ်ႇ
- မီး Riboflavin24 မီႇလီႇၵရမ်ႇ
- မီး Niacin5 မီႇလီႇၵရမ်ႇ
- မီး Vitamin-C 44 မီႇလီႇၵရမ်ႇ ၸႃႉၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႆယူႇ။
သူမ်ႈပူ မီးၽွၼ်းလီၸိူင်ႉႁိုဝ်?
- လူတ်းယွမ်းပဵၼ်ၶႆႈပဵၼ်ၼၢဝ်
ၼႂ်းသူမ်ႈပူၼၼ်ႉ မၼ်းတေမီးသၢၼ်ဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ သၢၼ်တေႃႇသူႈ Antioxidants လႄႈ သၢၼ်ၸုမ်း Phenolic, သၢၼ်ၸုမ်း Flavonoids, သၢၼ်ၸုမ်း Anthocyanin လႄႈ ၸွမ်းၼင်ႇလွင်ႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁၼ်ဝႃႈ သၢၼ်ထၢတ်ႈၸိူဝ်း ၼၼ်ႉ မီးၼမ်ႉၵတ်ႉတေႃႇသူႈ Antioxidant လႆႈသေ လူတ်းယွမ်းလွင်ႈပဵၼ်ၶႆႈပဵၼ် ၼၢဝ် လႄႈ ႁႄႉၵင်ႈလွင်ႈၸဵပ်းယဵၼ်းလႆႈ သေဢမ်ႇၵႃး Vitamin-C ဢၼ်မီးၼႂ်းသူမ်ႈပူၼၼ်ႉၵေႃႈ ယင်းၸွႆႈၽိူမ်ႉထႅမ်ပၼ်ႁႅင်းၶၢမ်ႇတူဝ်ထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။
- ၵႄႈဢႆ
ဢႃႇရသႃႇသူမ်ႈသူမ်ႈၶွင် သူမ်ႈပူၼၼ်ႉ မၼ်းတေပဵၼ်မႃးယွၼ်ႉဢႅတ်ႉသိတ်ႉလၢႆလၢႆ မဵဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ − ဢႅတ်ႉသိတ်ႉဢၶေႃႈပိၵ်ႇ (Ascorbic acid)၊ ဢႅတ်ႉသိတ်ႉသီးတရိၵ်ႇ (Citric acid)၊ ဢႅတ်ႉသိတ်ႉမႃႈလိၵ်း (Malic acid)၊ ဢႅတ်ႉသိတ်ႉထႃႈရ်ထႃႈရိၵ်း (tartaric acid) ဢၼ်မီးၼမ်ႉၵတ်ႉလူတ်းယွမ်းၶီႈၶၢၵ်ႇ လႄႈ ၵႄႈဢႆလႆႈ ၼႆယူႇ။
- ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶိင်းၸိုၼ်ႈပၢင်ႇ
မွၵ်ႇၶွင်သူမ်ႈပူၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈတေမီးဢႃႇရသႃႇသူမ်ႈ ယွၼ်ႉမီး Vitamin-C လႄႈ ဢႅတ်ႉသိတ်ႉသီးတရိၵ်ႇ ဢၼ်ၸွႆႈလိုပ်ႈလၢင်ႉၼမ်ႉလၢႆးလႄႈ ၵႄႈၶေႃးႁႅင်ႈ လူၺ်ႈဢဝ်မွၵ်ႇသူမ်ႈပူတၢၵ်ႇႁႅင်ႈသေ တူမ်ႈၵိၼ်ၼႆ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိုၼ်ႈပၢင်ႇၼႆယူႇ။
- ယူတ်းယႃႁွႆးၸဵပ်းၼႂ်းႁူင်းၶဝ်ႈ
မွၵ်ႇသူမ်ႈပူၼၼ်ႉ မီးၼမ်ႉၵတ်ႉႁႄႉၵင်ႈလွင်ႈၸဵပ်းယဵၼ်းလႄႈ ၸွႆႈယူတ်းယႃႁွႆး ၸဵပ်းၼႂ်းႁူင်းၶဝ်ႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈလႅၼ်ႈလႆၼႂ်းလမ်းသႆႈလႆႈလီ ၼႆယူႇ။
- လူတ်းယွမ်းၶႆမၼ်းၼႂ်းလိူတ်ႈ
မဵတ်ႉမၢၵ်ႇသူမ်ႈပူၼၼ်ႉ မီးၽွၼ်းလီၸွႆႈလူတ်းယွမ်းၶႆမၼ်းၼႂ်းလိူတ်ႈလႄႈ Cholesterol ၼႂ်းလိူတ်ႈ လူၺ်ႈဢဝ်မဵတ်ႉမၢၵ်ႇသူမ်ႈပူ တၢၵ်ႇႁႅင်ႈယဝ်ႉၵေႃႈ ၸေႈၼမ်ႉ မႆႈ ဢမ်ႇၼၼ် တူမ်ႈသေၵိၼ်ၼႆ တေၸွႆႈလူတ်းယွမ်းၶႆႈမၼ်းၼႂ်းလိူတ်ႈ လႄႈ လုမ်းလႃးပၼ်လိူတ်ႈ၊ လိုပ်ႈလၢင်ႉၼမ်ႉလီ၊ ၵႄႈပၼ်ႁႃ လွင်ႈၶၢတ်ႇၽၢႆႈဢွၼ်ႇ ၼႆယူႇ။
- ႁႄႉၵင်ႈႁူဝ်ၸႂ်
သၢၼ် Anthocyanin ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈမၢၵ်ႇသူမ်ႈပူ ပဵၼ်သီလႅင်ၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်သၢၼ် တေႃႇသူႈႁႄႉၵင်ႈ Antioxidant ဢၼ်ၸွႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈလိူတ်ႈဢမ်ႇၼဵဝ်၊ ၸွႆႈလူတ်းယွမ်း ၶႆမၼ်းဢမ်ႇလီ ၼႂ်းသဵၼ်ႈလိူတ်ႈသေ ႁႄႈၵင်ႈဢမ်ႇပၼ်ႁႂ်ႈလွတ်ႇလိူတ်ႈၶႅင် လႄႈ ႁင်ႈၵင်ႈလွင်ႈႁူဝ်ၸႂ်ၶၢတ်ႇလိူတ်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း လူတ်းယွမ်းတိုဝ်ႉတၢင်း လွင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ် လူၺ်ႈဢဝ်သူမ်ႈပူ တူမ်ႈၸွမ်း မၢၵ်ႇၶေႃၶႄႇ (jujube) သေၵိၼ်တႃႇလုမ်းလႃးႁူဝ်ၸႂ် ၼႆယူႇ။
- ယူတ်းယႃႁွႆးမၢတ်ႇၸဵပ်း
ဝႂ်သူမ်ႈပူၼၼ်ႉ မၼ်းမီးၽွၼ်းလီႁႄႉၵင်ႈလွင်ႈၸဵပ်းယဵၼ်းလႄႈ ၸွမ်းၼင်ႇလွၵ်း လၢႆးယႃမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇၼၼ်ႉဝႃႈ ႁႂ်ႈဢဝ်ဝႂ်သူမ်ႈပူ သုၵ်ႈလၢင်ႉႁႂ်ႈမူတ်းသႂ်ယဝ်ႉ တမ်ႁႂ်ႈ ဢွၼ်ႇဢွၼ်ႇယဝ်ႉ ၶိုၼ်းဢဝ်ၵႂႃႇပူၵ်ႉႁေႃႇတီႈႁွႆးမၢတ်ႇၸဵပ်း ဢမ်ႇၼၼ် တူမ်ႈဝႂ်သူမ်ႈ ပူသေ လၢင်ႉႁွႆးၸဵပ်းၼႆၵေႃႈ တေၸွႆႈႁႂ်ႈႁွႆးမၢတ်ႇၸဵပ်းၸဵဝ်းႁၢႆႉလႆႈၼႆယူႇ။
ၼွၵ်ႈလိူဝ်သေၼႆႉ ၼႂ်းဝႂ်သူမ်ႈပူၼၼ်ႉ မၼ်းတေမီး Vitamin-A ၵွပ်ႈၼၼ် ႁဝ်းၸၢင်ႈ ၵိၼ်ဝႂ်သူမ်ႈပူသေ လုမ်းလႃးသၢႆတႃလႆႈ မိူၼ်ၵၼ် ၼႆယူႇ။
- ႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈၸၢင်
ၼႂ်းသူမ်ႈပူၼၼ်ႉ မၼ်းတေမီးထၢတ်ႈလဵၵ်း ဢၼ်ပဵၼ်ထၢတ်ႈလွင်ႈယႂ်ႇၶွင် ႁီႈမူဝ်ႇၵလူဝ်ႈပိၼ်ႉ (hemoglobin) သေဢမ်ႇၵႃး ယင်းပဵၼ်ဢႅတ်ႉသိတ်ႉသၢၼ်ၶႄးမီး ၼႂ်းမွၵ်ႇသူမ်ႈပူသေ ၸွႆႈၽိူမ်ႉထႅမ်လွင်ႈၸုပ်ႇလႄႈ လွင်ႈၸႅၵ်ႇၽႄႈသၢၼ်ထၢၼ်ႈ ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်း ၵွပ်ႈၼၼ် မၼ်းၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈသူမ်ႈပူ ၸွႆႈႁႄႉၵင်ႈလႆႈတၢင်းပဵၼ် လိူတ်ႈၸၢင်ၼၼ်ႉ ၼႆယူႇ။
- လူတ်းယွမ်းထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈ
ၸွမ်းၼင်ႇၵၢၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉ ၸၢမ်းတူၺ်းတီႈၵူၼ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်မဵဝ်းထီႉ 2 ဢၼ်ပၼ်ႁႂ်ႈၵိၼ်ၼမ်ႉၼဵင်ႈသူမ်ႈပူ 3 ၵရမ်ႇ ၸေႈလေႃးၼမ်ႉမႆႈ 150 မီႇလီႇလိတ်း ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်း 1 လိူၼ်သေ ထူပ်းႁၼ်ဝႃႈ ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈ လုၵ်ႉတီႈ 162.1 လူတ်းယူႇတီႈ 112.5 ၼီႇလီႇၵရမ်ႇ တေႃႇ တေႈသီႈလိတ်း (deciliter) ၼႆယူႇ။
10. လူတ်းယွမ်းတၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈသုင်
ၸွမ်းၼင်ႇဢၼ် ၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉ လဵပ်ႈႁဵၼ်းၶဝ် လႆႈပၼ်ႁႂ်ႈၵူၼ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈ သုင် ၵိၼ်ၼဵင်ႈသူမ်ႈပူ 1.25 ၵရမ်ႇ တူမ်ႈၸွမ်းၼမ်ႉမႆႈ 240 မီႇလီႇလိတ်းသေ ၵိၼ်ပဵၼ်ၼမ်ႉၼဵင်ႈ ၼိုင်ႈဝၼ်း 3 ပွၵ်ႈ ပဵၼ်ၶၢဝ်းတၢင်း 6 ဝူင်ႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁႂ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈၽွင်းႁူဝ်ၸႂ်ႁုပ်ႇၼၼ်ႉ တၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈသုင်လူတ်းယွမ်းလူင်း 7.2 မီႇလီႇမီႇတိူဝ်ႇ တေႃႇလွတ်ႇ (mercury) လႄႈ မိူဝ်ႈၽွင်းႁူဝ်ၸႂ်ၵီႈၼၼ်ႉသမ်ႉ ယူႇတီႈ 3.1 မီႇလီႇမီႇတိူဝ်ႇ တေႃႇလွတ်ႇ (mercury) ၼႆယူႇ။
11. ႁႄႉၵင်ႈတႂ်
လွင်ႈၵႆႉၵိၼ်ၼမ်ႉသူမ်ႈပူၼၼ်ႉ တေၸွႆႈလူတ်းယွမ်းတိုဝ်ႉတၢင်းလွင်ႈပဵၼ်လီႉ ၼႂ်းလွတ်ႈယဵဝ်ႈလႄႈ တၢင်းပဵၼ်တႂ်လႆႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႂ်းသူမ်ႈပူၼၼ်ႉ မၼ်းမီးသၢၼ် ဢၼ်ၸွႆႈလိုပ်ႈလၢင်ႉပႅတ်ႈဢႅတ်ႉသိတ်ႉမၢင်မဵဝ်း ဢၼ်မဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈၶွင်တၢင်းပဵၼ် လီႉ မိူၼ်ၼင်ႇ− ဢႅတ်ႉသိတ်ႉယူႈရိၵ်ႇ၊ Calcium လႄႈ Potassium ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႆယူႇ။
- ၶႃႈၸိူဝ်ႉမႅင်းပႅတ်ႇထီးရီးယႃး ၼႂ်းလွတ်ႇၽၢႆႈဢွၼ်ႇ
မီးၵၢၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉ လဵပ်ႈႁဵၼ်းၶဝ်ယိုၼ်ယၼ်ဝႃႈ ၼႂ်းသူမ်ႈပူၼၼ်ႉ မၼ်းမီးၵွင်ႉ ဢၼ်ၸၢင်ႈၶႃႈၸိူဝ်ႉမႅင်းပႅတ်ႇထီးရီးယႃး ၼႂ်းလွတ်ႇၽၢႆႈဢွၼ်ႇ လူၺ်ႈသၢၼ်ၼႂ်းသူမ်ႈပူၼၼ်ႉ မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၽၢႆႈဢွၼ်ႇ ပဵၼ်ဢႅတ်ႉသိတ်ႉလႄႈ မၼ်းၸင်ႇၸွႆႈၶႃႈၸိူဝ်ႉမႅင်း ၼႂ်းလွတ်ႈၽၢႆႈဢွၼ်ႇလႆႈ ၼႆယူႇ။
13. ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼၢၼ်းထဝ်ႈၼၢၼ်းၵႄႇ
ၼမ်ႉသူမ်ႈပူၼၼ်ႉ မၼ်းတေမီးသၢၼ် Anthocyanin လႄႈ Polyphenols ဢၼ်ပဵၼ် Protocatechuic Acid သေ ၸွႆႈႁႄႉၵင်ႈ Antioxidant ဢိၵ်ႇတင်း ၸွႆႈႁႄႉၵင်ႈတၢင်း ပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼၢၼ်းထဝ်ႈၼၢၼ်းၵႄႇ၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈသဵၼ်ႈလိူတ်ႈဢူၼ်ႈ ၼူၼ်းလႆႈ ၼႆယူႇ။
ၶေႃႈထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉၶွင်သူမ်ႈပူ
သင်ၵေႃႈယဝ်ႉ ပေႃးမီးၽွၼ်းလီ ႁူႉတိုၼ်းမီးၽွၼ်းႁၢႆႉလႄႈ ၸွမ်းၼင်ႇၵၢၼ် ၶူၼ်ႉၶႂႃႉသေ ထူပ်းႁၼ်ဝႃႈ သၢၼ်ဢၼ်မီးၼႂ်းမွၵ်ႇသူမ်ႈပူၼၼ်ႉ မၼ်းတေသူင်ႇ ၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈတေႃႇ ၵၢၼ်သၢင်ႈၼမ်ႉၸိူဝ်ႉလႄႈ လွင်ႈဢၼ်ၼမ်ႉၸိူဝ်ႉလူတ်း ယွမ်းလူင်း ၵွပ်ႈၼၼ် ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ်သူမ်ႈပူ ၼမ်ႁႅင်းပူၼ်ႉတီႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၵိၼ်ထပ်းၵၼ် ပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုင်ပူၼ်ႉတီႈ ၼႆယူႇ။
ၼွၵ်ႈလိူဝ်သေၼႆႉ ၵူၼ်းၸိူဝ်းမီးပၼ်ႁႃ တႂ်ႁဵတ်းၵၢၼ်ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ်သူမ်ႈပူ ႁူမ်ႈထိုင်ပႃး မႄႈပႃးတွင်ႉလႄႈ မႄႈဢၼ်တိုၵ်ႉလဵင်ႉၼူမ်း လုၵ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီငိူင်ႈဝႄႈလွင်ႈၵိၼ်သူမ်ႈပူ ထပ်းၵၼ်ပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢမ်း ႁိုင်မိူၼ်ၵၼ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၽူႈၶူၼ်ႉၶႂႃႉ ထူပ်းႁၼ်ဝႃႈ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼၢၼ်းၵေႃႉယႂ်ႇ မုၼ်းလႅင်းလႆႈထိူင်းၼႆယူႇ။
ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ၼင်ႇႁိုဝ် ၵိၼ်ယဝ်ႉပေႃးတေလႆႈၽွၼ်းလီၼၼ်ႉ ႁဝ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇ လီၵိၼ်ၼမ်လူၼ်ႉပူၼ်ႉတီႈလႄႈ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ်ထပ်းၵၼ်ႁိုင်ႁႅင်းပူၼ်ႉတီႈ သေ သင်ၸိူဝ်ႉၸဝ်ႈၵဝ်ႇၵိၼ်ယဝ်ႉ ဝူၼ်ႉဝႃႈတူဝ်ၶိင်းမီးလွင်ႈၽိတ်းပိူင်ႈၼႆ ထုၵ်ႇလီ ၵႂႃႇႁႃမေႃယႃၵမ်းလဵဝ်ၼႆ တေလီတီႈသုတ်းယူႇ။
ပိၼ်ႇတႅမ်ႈ − ၸၢႆးဢႅၼ်
တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း
ဢၢင်ႈဢိင် − https://health.kapook.com/view78814.html