ၼေႃႇ မီးၽွၼ်းလီၽွၼ်းႁၢႆႉၸိူင်ႉႁိုဝ်?

သင်ဝႃႈမႃးလၢတ်ႈထိုင်ၼေႃႇၼႆ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ တေဢွၼ်ၵၼ်ႁူႉၸၵ်းၵၼ်လီယူႇ ယဝ်ႉလႄႈ ပဵၼ်ဢႃႇႁႃႇရ တၢင်းၵိၼ်ယႅမ်ႉ ဢၼ်မီးၵူၼ်းသူင်မိုတ်ႈၵိၼ် ဢမ်ႇၵျိူၵ်ႈ ၵိၼ်ၵေႃႈတေမီးယူႇ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼၼ် ၶၢဝ်းႁိုဝ်ႉၶၢဝ်းၾူၼ်ၵေႃႈ ၶဝ်ႈမႃးလွႆးလွႆးယဝ်ႉ လႄႈ ၸွမ်းၵေႃမႆႉႁူၵ်း၊ မႆႉသၢင်း ဢၼ်မီးႁိမ်းႁိူၼ်းႁိမ်းယေး၊ ၸွမ်းသူၼ်းၸွမ်းၼႃး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇႁိုင်ဢမ်ႇၼၢၼ်း တေဢွၵ်ႇၼေႃႇယဝ်ႉၼႆလႄႈ ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ တေဢွၼ်ၵၼ်မႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်း ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၽွၼ်းလီၽွၼ်းႁၢႆႉ ၼေႃႇ ၼႆယူႇၶႃႈဢေႃႈ။

ၼေႃႇၼႆၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈမီးတင်းၽွၼ်းလီၽွၼ်းႁၢႆႉ မိူၼ်တင်းဢႃႇႁႃႇရ တၢင်းၵိၼ်ယႅမ်ႉတၢင်ႇၸိူဝ်းလႄႈ ၵူၺ်းၵႃႈ မၼ်းတေပိူင်ႈၵၼ်ၵႂႃႇတီႈလၢႆးႁုင်တူမ်ႈ မၼ်းၵူၺ်းသေ သင်ၸိူဝ်ႉႁဝ်းၵိၼ်ႁႂ်ႈမၼ်းၵိုင်ႇတၢၼ်ႇၼႆၵေႃႈ တေမီးၽွၼ်းလီယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ သင်ၵိၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇလွၵ်းထုၵ်ႇလၢႆးမၼ်းၼႆၵေႃႈ တေမီးၽေးတေႃႇတူဝ် ၶိင်းႁဝ်းၼၼ်ႉယူႇ။

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼေႃႇၼႆၵေႃႈ ၽၢႆႇတၢင်းမေႃယႃၶဝ်လႆႈလၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ ၼႂ်းၼေႃႇလိပ်း ဢမ်ႇၼၼ် ၼေႃႇဢၼ်ဢမ်ႇပႆႇလႆႈတူမ်ႈသုၵ်းၼၼ်ႉ မၼ်းတေမီးသၢၼ်သႆးယႃႇၼႆႉ Cyanide ယွၼ်ႉၼၼ် ပေႃးၵိၼ်ၼေႃႇလိပ်းၼႆ မၼ်းတေမီးၽေးတေႃႇတူဝ်ၶိင်းလႄႈ သင်သၢၼ်တူဝ်ၼႆႉ ၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းဢေႇၼႆ တေၸၢင်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇၸွမ်းၽၢႆႈဢွၼ်ႇ လႆႈ ၵူၺ်းၵႃႈသင်တူဝ်ၶိင်းႁဝ်းလႆႈႁပ်ႉသၢၼ်သႆးယႃႇၼႆႉ Cyanide ၼႆႉၼမ် ပေႃးၼႆၸိုင် မၼ်းတေၵႂႃႇၶေႃႇၸပ်းၸွမ်းသၢၼ်ၼႂ်းမဵတ်ႉလိူတ်ႈလႅင် (Hemoglobin) လႄႈ ၵႂႃႇတႅၼ်းတီႈယူႇ Oxygen သေ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းၶၢတ်ႇ Oxygen လႄႈ ပဵၼ်လူမ်းတၢႆလိုမ်းၸူဝ်ႈၶၢဝ်းလႆႈ သေဢမ်ႇၵႃး ယင်းၸၢင်ႈထိုင်သၢႆၸႂ်လႆႈ ၼႆယူႇ။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼၼ် ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ်ၼေႃႇလိပ်းလႄႈ ထုၵ်ႇလီႁုင်တူမ်ႈႁႂ်ႈမၼ်း သုၵ်းလီလီယဝ်ႉ ၸင်ႇၵိၼ်ၼၼ်ႉ တေလီတီႈသုတ်းယူႇ။

ၼွၵ်ႈလိူဝ်သေၼႆႉယဝ်ႉ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ မၢင်ၸိူဝ်းတေမီးၶေႃႈထၢမ်ယူႇဝႃႈ ပေႃးဝႃႈ ၸိူင်ႉၼၼ် သင်ၵိၼ်ၼေႃႇယဝ်ႉ တေမီးလွင်ႈလွတ်ႈၽေးယူႇႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ယူႇ။

လွင်ႈၵိၼ်ၼေႃႇၼၼ်ႉ သင်ပဵၼ်ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်း ဢၼ်ဢမ်ႇမီးတၢင်းပဵၼ်ၼႆ တေဢမ်ႇမီးၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈသင် ၵူၺ်းၵႃႈ ၼေႃႇၼၼ်ႉ မၼ်းတေတုမ်ႉယွၼ်ႈ ၵူၼ်းပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ၵဝ်ႉ ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ်ၵဝ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်မႃးယွၼ်ႉ လွင်ႈဢိတ်ႇယွႆႈသၢၼ်ၽိဝ်းရိၼ်း (Purine) ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼႂ်းတူဝ်ၶိင်း မီးဢႅတ်ႉသိတ်ႉယူႇရိၵ်ႉ (Uric acid) ၼႂ်းလိူတ်ႈသုင်ၸွမ်းၶေႃႈတေႃႇလဵၵ်ႉလဵၵ်ႉလႄႈ မၼ်းၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈဢၢင်ႇၵႃႇၼၼ်ႉၸဵပ်း ၼႆယူႇ။

ဢႅတ်ႉသိတ်ႉယူႇရိၵ်ႉ (Uric acid) ၼႆၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢင်ႈမီးမႃးလႆႈသွင်တၢင်း၊ 1. မီးမႃးယွၼ်ႉသၢၼ်ၽိဝ်းရိၼ်း (Purine) ဢၼ်လုၵ်ႉမႃးတီႈ လွင်ႈၸိူမ်ႈႁၢႆၶွင်သႄးလ် ၼႂ်းဢၢင်ႇၵႃႇတူဝ်ၶိင်း၊ 2. မီးမႃး ယွၼ်ႉဢႃႇႁႃႇရ တၢင်းၵိၼ်ယႅမ်ႉ ဢၼ်မီးသၢၼ် ၽိဝ်းရိၼ်း (Purine) လႄႈ ၼႂ်းၼေႃႇၼၼ်ႉၵေႃႈ မၼ်းတေမီးသၢၼ်ၽိဝ်းရိၼ်း (Purine) ယူႇ 50−150 မီႇလီႇၵရမ်ႇ တေႃႇ 100 ၵရမ်ႇလႄႈ ၼေႃႇၼႆႉၵေႃႈ တေလႆႈဝႃႈ မီးသၢၼ်ၽိဝ်းရိၼ်း (Purine) ပၢၼ်ၵၢင် မိူၼ်ၵၼ်တင်း ၼိူဝ်ႉဝူဝ်း၊ ၼိူဝ်ႉမူ ထႅင်ႈတၢင်းၵိၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်း ၵွပ်ႈၼၼ် ပေႃးပဵၼ်ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်း ဢမ်ႇမီးတၢင်းပဵၼ် ၼႆ ၵိၼ်ၼေႃႇလႆႈမိူၼ်ၵဝ်ႇ သင်ပဵၼ်ၵူၼ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၵဝ်ႉပေႃးၼႆၸိုင်ႈ ထုၵ်ႇလီတိူင်ႇပၢင်ႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၸွမ်းမေႃယႃ ဢွၼ်တၢင်းတေၵိၼ်လႄႈ ထုၵ်ႇၵိၼ် ၵုမ်းထိင်း လွင်ႈၵိၼ်ဢႃႇႁႃႇရပႃး ၼႆယူႇ။

ၼေႃႇ မီးၽွၼ်းလီ တေႃႇတူဝ်ၶိင်းၸိူင်ႉႁိုဝ်?

1. ၸွႆႈၽိူမ်ႉပၼ်ဢႅတ်ႉသိတ်ႉ Amino ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်း

ၼေႃႇၼၼ်ႉ မၼ်းတေၸွႆႈၽိူမ်ႉထႅမ်ပၼ်ဢႅတ်ႉသိတ်ႉ Amino ဢၼ်ၸမ်ပဵၼ်တေႃႇ တူဝ်ၶိင်းလႄႈ သမ်ႉပဵၼ်သၢၼ်ဢၼ်တူဝ်ၶိင်း ဢမ်ႇၸၢင်ႈဢိတ်ႇဢွၵ်ႇလႆႈႁင်းၵူၺ်း၊ မၼ်းတေလႆႈမႃးယွၼ်ႉလွင်ႈၵိၼ်ဢႃႇႁႃႇရ တၢင်းၵိၼ်ယႅမ်ႉၵႃႈၼၼ်ႉၵူၺ်းလႄႈ ၼေႃႇၼၼ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်သုၼ်ႇၼိုင်ႈ ဢၼ်ၸွႆႈဢိတ်ႇဢွၵ်ႇပၼ်ဢႅတ်ႉသိတ်ႉ Amino ဢၼ်တူဝ်ၶိင်းထုၵ်ႇလီလႆႈႁပ်ႉၼၼ်ႉ ၼႆယူႇ။

2. ၵႄႈပၼ်ႁႃတွင်ႉပိၵ်ႉ

ၼႂ်းၼေႃႇၼၼ်ႉ မၼ်းတေမီးၵၢၵ်ႇယႂ်းဢႃႇႁႃႇရသုင်လႄႈ သဵၼ်ႈယႂ်းဢႃႇႁႃႇရ ၸိူဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ တေၵႂႃႇယူႇတီႈလမ်းသႆႈယႂ်ႇသေ ၸွႆႈလိုပ်ႈၵၢၵ်ႇၶႆး တင်း သၢၼ်ၵွင်ႉ ဢွၵ်ႇၵႂႃႇၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းလႆႈငၢႆႈၶိုၼ်ႈလိူဝ်သေၵဝ်ႇလႄႈ လူတ်းယွမ်းတိုဝ်ႉတၢင်းပဵၼ် ၵႅၼ်ႇသႃႇလမ်းသႆႈယႂ်ႇ သေဢမ်ႇၵႃး ၸွႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတွင်ႉဢမ်ႇပိၵ်ႉထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ ၼႆယူႇ။

3. ၸွႆႈၵႄႈလူမ်းမႆႈ

ၼေႃႇၼႆၼၼ်ႉ မၼ်းတေပဵၼ်ဢႃႇႁႃႇရ ဢၼ်ပဵၼ်ထၢၼ်ႈၵတ်း ယွၼ်ႉၼၼ် မၼ်းၸင်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ ၵႄႈလူမ်းမႆႈလႆႈလီလႄႈ ပေႃးဝူၼ်ႉဝႃႈ တူဝ်ၶိင်းမႆႈႁႅင်းပူၼ်ႉ တီႈၼႆ သင်ၵိၼ်ၼေႃႇၵေႃႈ တေၸွႆႈလူတ်းယွမ်းပၼ်တၢင်းမႆႈလႄႈ ၸွႆႈၵႄႈဢႆ၊ လူတ်းယွမ်းၶီႈၶၢၵ်ႇ ၼႆယူႇ။

4. ၸွႆႈသၢင်ႈမဵတ်ႉလိူတ်ႈလႅင်

ၼႂ်းၼေႃႇၼၼ်ႉ လိူဝ်သေမၼ်းတေမီးၵၢၵ်ႇယႂ်းဢႃႇႁႃႇရသုင်ယဝ်ႉ မၼ်းယင်း မီးပႃးထၢတ်ႈလဵၵ်း ဢၼ်မီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၸွႆႈသၢင်ႈပၼ်မဵတ်ႉလိူတ်ႈလႅင် သေဢမ်ႇၵႃး ယင်းႁႄႉၵင်ႈလႄႈ လုမ်းလႃး လွင်ႈၵိူတ်ႇပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈၸၢင် ယွၼ်ႉၶၢတ်ႇ ထၢတ်ႈလဵၵ်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶိင်းဢမ်ႇႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈငၢႆႈ ၼႆယူႇ။

5. ၸွႆႈၸုပ်ႇထၢတ်ႈလဵၵ်း

ၼွၵ်ႈလိူဝ်သေၼႆႉ ၼႂ်းၼေႃႇၼၼ်ႉ မၼ်းယင်းမီး Vitamin-C သုင်လႄႈ မၼ်းတေၸွႆႈ ၸုပ်ႇဢဝ်ထၢတ်ႈလဵၵ်း သေဢမ်ႇၵႃး ၸွႆႈတေႃႇသူႈႁႄႉၵင်ႈပႅတ်ႈသၢၼ် free radicals ဢၼ်ပဵၼ်ငဝ်းႁၢၵ်ႈ လွင်ႈၼိူဝ်ႉၼင်မၢၼ်ႉၸမ်ႉ၊ ႁဵဝ်ႇယၢၼ်း ဢွၼ်တၢင်းပႆႇထဝ်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးႁႅင်းၶၢမ်ႇတူဝ်ၵႅၼ်ႇၶႅင် ၼႆယူႇ။

6. မီး Phosphorus

ယွၼ်ႉၼႂ်းၼေႃႇၼၼ်ႉ မၼ်းမီး Phosphorus ဢၼ်ၸွႆႈမႄးလုမ်းလႃးဢၢင်ႇၵႃႇ ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းလႄႈ သမ်ႉတေၵႆႉမီးၸွမ်း Calcium သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈလုပ်ႇ တင်း ၶဵဝ်ႈ ၵႅၼ်ႇၶႅင် ၼႆယူႇ။

7. မီး Vitamin-B6

Vitamin-B6 ၼၼ်ႉ မၼ်းမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၸွႆႈဢိတ်ႇလူတ်းယွမ်းပႅတ်ႈၶႆမၼ်းၼႂ်းတူဝ် ၶိင်း၊ ၸွႆႈၵမ်ႉထႅမ် သၢင်ႈပၼ် Hemoglobin လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸၼ်ႉထၢၼ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ် ၼႂ်းလိူတ်ႈပုင်ႇမၢၼ်ႇ ၼႆယူႇ။

တႃႇႁႂ်ႈတူဝ်ၶိင်းလႆႈႁပ်ႉသၢၼ်ဢႃႇႁႃႇရတဵမ်ထူၼ်ႈၼၼ်ႉ ပေႃးပဵၼ်ၼေႃႇမွင်ၼႆ တေမီးသၢၼ်ဢႃႇႁႃႇရ ဢေႇလိူဝ်သေၼေႃႇယူဝ်းယူဝ်း(မဵဝ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၼေႃမွင်) သေ ဢၼ်ပဵၼ်ၼေႃႇမွင်ၼၼ်ႉ မၼ်းတေမီး calcium ဢေႇလႄႈ ဢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈၼေႃႇမွင် ၼၼ်ႉသမ်ႉ တေပၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်းၼမ်လႄႈ မီးၶႆမၼ်းဢေႇ ၼႆယူႇ။

ၶေႃႈထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉ ၼႂ်းၵၢၼ်ၵိၼ်ၼေႃႇ

ဢွၼ်တၢင်းတေၵိၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီတူမ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းသုၵ်းဢွၼ်တၢင်း ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈ ၼႂ်းၼေႃႇၼၼ်ႉ မၼ်းတေမီးသၢၼ်သႆးယႃႇၼႆႉ Cyanide ဢၼ်ပဵၼ်သၢၼ်ၵွင်ႉ မီးၽေးတေႃႇတူဝ်ၶိင်းလႄႈ ပေႃးႁဝ်းတူမ်ႈၼေႃႇ ႁႂ်ႈမၼ်းသုၵ်းယဝ်ႉၼႆ သၢၼ်ၵွင်ႉၼႆႉၵေႃႈ တေလူတ်းယွမ်းလူင်းၵႂႃႇ ၼႆယူႇ။

လိူဝ်သေၼႆႉ သင်တေသိုဝ်ႉၼေႃႇၵိၼ်ၼႆ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီသိုဝ်ႉဢၼ်သႂ်ႇဝႆႉ ၼႂ်းထူင်ၸေႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၼႂ်းပုင်းလဵၵ်း ယွၼ်ႉမိူဝ်ႈၼေႃႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈ ဢိူၵ်ႇဝၢၵ်ႇသၢၼ်ၵွင်ႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် Botulism ၼႆယူႇ။

မိူၼ်ၼင်ႇဢၼ်လႆႈလၢတ်ႈမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၼႂ်းၼေႃႇၼၼ်ႉ မၼ်းမီး သၢၼ်ၽိဝ်းရိၼ်း (Purine)  သုင် ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ဢႅတ်ႉသိတ်ႉယူႇရိၵ်ႉ (Uric acid) ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းသုင်ၶိုၼ်ႈ ၵွပ်ႈၼၼ် ၵူၼ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၵဝ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်တႂ် ၸိူဝ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇလီငိူင်ႉဝႄႈ လွင်ႈၵိၼ်ၼေႃႇ လႄႈ ၵုမ်းထိင်းလွင်ႈၵိၼ်ၼေႃႇ ၼႆယူႇ။

ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼၼ် ၼင်ႇႁိုဝ်ပေႃးတေမီးလွင်ႈလွတ်ႈၽေးတေႃႇပၢႆးယူႇလီၼၼ်ႉ သင်တေၵိၼ်ၼေႃႇၼႆ ယႃႇလိုမ်းတူမ်ႈႁႂ်ႈမၼ်းသုၵ်း လႄႈ ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ႁႂ်ႈမၼ်း ၵိုင်ႇတၢၼ်ႇၵူၺ်းသေ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ်လူၼ်ႉၵိၼ်လိူဝ် လႄႈ ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ဢႃႇႁႃႇ ရ တၢင်းၵိၼ်ယႅမ်ႉလၢႆလၢႆမဵဝ်း သေဢမ်ႇၵႃး မိူဝ်ႈၵိၼ်ၼေႃႇယဝ်ႉသေ မီးလွင်ႈၽိတ်း ပိူင်ႈၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ− ႁူဝ်ပၼ်ႇႁူဝ်မဝ်း၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ဢမ်ႇဢွၵ်ႇ၊ တႃလပ်းသိင်ႇ မိူၼ်တေပဵၼ်လူမ်းတၢႆလိုမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈၼႅတ်ႈၵႂႃႇႁႃမေႃယႃ ၵမ်းလဵဝ်ၼႆယူႇ။

ပိၼ်ႇတႅမ်ႈ − ၸၢႆးဢႅၼ်

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း

ဢၢင်ႈဢိင် − https://today.line.me

https://sukkaphap-d.com

https://www.pobpad.com