ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈလွင်ႈပဵၼ်မႃး တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇ

တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇၼႆႉၵေႃႈ မၼ်းမီးတိုဝ်ႉတၢင်းတႃႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းႁဝ်း လူႉသဵင်ႈသၢႆၸႂ်လႆႈတၢင်းၼိုင်ႈလႄႈ ၵွပ်ႈၼၼ် ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ် မႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈငဝ်ႈႁၢၵ်ႈ လွင်ႈပဵၼ်မႃးတၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇ ဢိၵ်ႇတင်း ၵၢၼ်ၾၢင်ႉတူၺ်းၸွမ်း မိူၼ်ၼင်ႇ− ဢႆဢွၵ်ႇလိူတ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၶီႈၶၢၵ်ႇၵူဝ်ႈလိူတ်ႈ၊ ၼႃႈဢူၵ်းၸဵပ်း၊ ႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈငၢႆႈ ထပ်းၵၼ် 2 ဝူင်ႈၶိုၼ်ႈၼိူဝ် ၸႃႉၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ။

ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇ

  1. ၵၢၼ်လုတ်ႇလႅၼ်းယႃႈလႄႈ ႁူမ်ႈထိုင်ပႃး ယႃသဵၼ်ႈ၊ ယႃလႅင် ၵူႈမဵဝ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ်ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈ ဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇတီႈသုတ်း ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇသေ ၵူၼ်းလုတ်ႈလႅၼ်းယႃႈၼၼ်ႉ မီးတိုဝ်းတၢင်းပဵၼ် ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇ ၼမ်လိူဝ်သေ ၵူၼ်းဢမ်ႇလုတ်ႈပဵၼ် 10 ပုၼ်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇ ၽူႈၵေႃႉဢၼ် ဢမ်ႇလႆႈလုတ်ႇလႅၼ်းယႃႈၵမ်းသိုဝ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈ သမ်ႉသုတ်ႇၼူမ် ၺႃးဢၢႆၵႂၼ်းလႅၼ်းယႃႈ ဢၼ်ပိူၼ်ႈလုတ်ႇၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးတိုဝ်းတၢင်း ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇလႆႈ သုင်လိူဝ်သေ ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်း၊ ယွၼ်ႉတီႈ ၼႂ်းၵႂၼ်းလႅၼ်းယႃႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်မီးဝႆႉသၢၼ် ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မႃးတၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇၼမ်လိူဝ် 60 မဵဝ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
  2. ထုၵ်းထူၸွမ်းႁိၼ်ႁႄႈ (Asbestos) – Asbestos ၼႆႉ ပဵၼ်ႁိၼ်ႁႄႈမဵဝ်းၼိုင်ႈ ဢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းၼႂ်းႁူင်းၵၢၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ− ၵၢၼ်ၵေႃႇသၢင်ႈ၊ ၶူင်ႉသၢင်ႈႁိူၼ်း တိူၵ်ႈ၊ ပလိၵ်ႈလူတ်ႉ၊ ၽႅၼ်ႇႁႄႉႁႅင်းမႆႈ (ၽႅၼ်ႇငိုၼ်း) ၸႃႉၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၽူႈၵေႃႉဢၼ်မီးတိုဝ်းတၢင်းတေပဵၼ် (ဢမ်ႇၼၼ်) ႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇ ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်း ဢၼ်ဢိူၵ်ႇၵူဝ်ႈ Asbestos ပဵၼ်ၶၢဝ်းႁိုင်ၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇလႆႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တေၸၢင်ႈလႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်း 15−35 ပီႊ တွၼ်ႈတႃႇႁဵတ်းႁႂ်ႈၵိူတ်ႇပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇလႄႈ ၽူႈၸိူဝ်းဢမ်ႇလုတ်ႇလႅၼ်းယႃႈ ၵူၺ်းၵႃႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်ထုၵ်းထူၸွမ်းတီႈဢၼ်မီးၵႂၼ်းၽုၼ်ႇမုၵ်ႉ Asbestos ၼႆႉ မီးတိုဝ်းတၢင်း ၵိူတ်ႇပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇလႆႈၼမ်လိူဝ်သေ ၵူၼ်းယူဝ်းယူဝ်း ပဵၼ် 5 ပုၼ်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
  3. ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈတၢင်းပဵၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တေပဵၼ် PM 2.5၊ သၢၼ် Benzene, formaldehyde ၸႃႉၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

ၸိူဝ်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ၵူၼ်းၸိူဝ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇၵမ်ႈၼမ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇယၢမ်ႈလုတ်ႇလႅၼ်းယႃႈ ဢမ်ႇၼၼ် ဢမ်ႇယူႇထုၵ်းထူၸွမ်း Asbestos မႃးဢွၼ်တၢင်းၵေႃႈမီး၊ ၽွင်းယၢမ်းတေႃႈလဵဝ်ၵေႃႈ ဢမ်ႇပႆႇမီးသဵၼ်ႈတၢင်း ဢၼ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁူႉၸႅင်ႈလႅင်း လွင်ႈပဵၼ်မႃးတၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇလီလီ လႄႈ မိူဝ်ႈၵူၼ်းပဵၼ်မီးၽၢင်ႁၢင်ႈၽိတ်းပိူင်ႈၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၼမ်ယဝ်ႉ တေယူႇၼႂ်းၶၵ်ႉ တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇၽႄႈလၢမ်းယဝ်ႉသေ လွင်ႈဝႃႈတေၵူတ်ႇၸႅတ်ႈထူပ်းႁၼ် တၢင်းပဵၼ်ၼႂ်းၶၵ်ႉထီႉၼိုင်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်ၵႂႃႇ လႆႈယၢပ်ႇလႄႈ ၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်းလူႉသဵင်ႈသၢႆၸႂ်လႆႈသုင် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵွပ်ႈၼၼ် လွၵ်းလၢႆးဢၼ်လီတီႈသုတ်း ၽွင်းယၢမ်းမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ငိူင်ႉဝႄႈ လွင်ႈတၢင်းဢၼ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵၢၼ်ပၼ်ၾၢင်ႉ ၽၢင်ႁၢင်ႈလွင်ႈတႄႇပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇ

မေႃယႃလူင်ၶဝ်လၢတ်ႈဝႃႈ လၢတ်ႈဝႃႈ ၽၢင်ႁၢင်ႈ ဢၼ်မီးလွင်ႈထၢင်ႇထိူင်းဝႃႈ တေပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ် −

  1. ဢႆၶၢဝ်းယၢမ်း ထပ်းၵၼ်လိူဝ် 2 ဝူင်ႈ
  2. ဢႆဢွၵ်ႇလိူတ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၶီႈၶၢၵ်ႇၵူဝ်ႈလိူတ်ႈ
  3. ၼႃႈဢူၵ်းၸဵပ်း
  4. ၼမ်ႉၼၵ်းတူဝ်လူတ်းလူင်း
  5. ႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈငၢႆႈ
  6. ဢိမ်ႇၸၢၼ်ႈဢႃႇႁႃႇရ တၢင်းၵိၼ်ယႅမ်ႉ
  7. မၢင်ၵေႃႉတေၵမ်းၵမ်းမီး လူမ်းၼၢဝ်တႅမ်ႇတႅမ်ႇ (ဢမ်ႇၼၼ်) ပွတ်ႇတိတ်းၸပ်း ၸိူဝ်ႉမႅင်း သေဢမ်ႇၵႃး လွင်ႈတေႉမၼ်းယဝ်ႉ ၽၢင်ႁၢင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ တေပဵၼ်ၽၢင်ႁၢင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇမဵဝ်းလဵဝ်ၵူၺ်း တေၸၢင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်တၢင်ႇၸိူဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ− တၢင်းပဵၼ် TB ၸႃႉၵႂႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ။ သင်ၸိူဝ်ႉမီးၽၢင်ႁၢင်ႈ ဢၼ်ထၢင်ႇထိူမ်ပေႃးၼႆၸိုင် တေလႆႈ ၵႂႃႇႁႃမေႃယႃသေ ၵူတ်ႇၸႅတ်ႈလီလီထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

လွၵ်းလၢႆးယူတ်းယႃၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇ

တွၼ်ႈတႃႇၵၢၼ်ယူတ်းယႃ တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇ မီးယူႇလၢႆလၢႆမဵဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ− ၽႃႇတတ်း၊ ၸႂ်ႉတိုဝ်းယႃ ဢမ်ႇၼၼ်ၵေႃႈ ၸႂ်ႉလွၵ်းလၢႆးလၢႆလၢႆမဵဝ်းသေ ယူတ်းယႃ ႁူမ်ႈၵၼ် ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၵၢၼ်ၵူတ်ႇၸႅတ်ႈထူပ်းႁၼ်တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇ ၼႂ်းၶၵ်ႉထီႉၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ႁဵတ်းလႆႈယၢပ်ႇၼႃႇလႄႈ ၸင်ႇမီးတိုဝ်းတၢင်းလူႉသဵင်ႈသၢႆၸႂ် လႆႈသုင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵွပ်ႈၼၼ် လွင်ႈတၢင်းငိူင်ႉဝႄႈ တႃႇတေၵိူတ်ႇပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ− လုတ်ႇလႅၼ်းယႃႈ၊ ႁႄႉၵင်ႈတူဝ် ၼႂ်းၵၢၼ်ထုၵ်းထူၸွမ်း  Asbestos ဢမ်ႇၼၼ် လူမ်းဝူၺ်ႇႁင်ႈလႄႈ ငိူင်ႉဝႄႈပႃးဢႃႇႁႃရ တၢင်းၵိၼ်ယႅမ်ႉ မဵဝ်းမီးၶႆႈမၼ်းသုင်သေ ဢွၵ်ႇလဵၼ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းပုင်ႇမၢၼ်ႇ ဢိၵ်ႇတင်း လိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉႁႂ်ႈတဵမ်ထူၼ်ႈ တွၼ်ႈတႃႇ ၽိူမ်ႉထႅမ်ပၼ်ႁႅင်းၶၢမ်ႇတူဝ် သေဢမ်ႇၵႃး ဢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇမၼ်းထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၵေႃႈ  မိူဝ်ႈမီးၽၢင်ႁၢင်ႈၽိတ်းပိူင်ႈၼၼ်ႉ တေလႆႈၼႅတ်ႈၵႂႃႇႁႃမေႃယႃၵမ်းလဵဝ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပိၼ်ႇတႅမ်ႈ − ၸၢႆးဢႅၼ်

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း

ဢၢင်ႈဢိင် − https://www.sanook.com/health/32761/

 

Facebook

ၶၢဝ်ႇလိုၼ်းသုတ်း