ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈယႃႈလမ် ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် လူတ်းယွမ်းလူင်း ၵူၺ်းတိုၵ်ႉ ပဵၼ်ထီႉၼိုင်ႈၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉယူႇ

ဝၼ်းထီႉ 12 December 2024 (လိူၼ်ၸဵင်မႂ်ႇ 12 ၶမ်ႈ ပီႊတႆး 2119 ၼီႈ) သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇၼွၵ်ႈမိူင်း ဢွၵ်ႇဝႆႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈလုမ်းၽၢႆႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် လႄႈ ရႃႇၸဝတ်ႈ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ (UNODC) ဢွၵ်ႇမႃးလၢတ်ႈဝႃႈ ဝၢႆးသေသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ယိုတ်းဢၢမ်းၼၢတ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼၼ်ႉ ၵၢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ယႃႈလမ် ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် လူတ်းယွမ်းလူင်းပဵၼ်ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်း ၼႆသေတႃႉ ၵူၺ်းၵႃႈ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ယင်းတိုၵ်ႉပဵၼ် မိူင်းဢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႃႈလမ် ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈသုတ်း ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉယူႇ ၼႆယဝ်ႉ။

ၼႂ်းပီႊ 2024 ၼႆႉ ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႃႈလမ် 995 တၢၼ်ႇ လႄႈ မိူဝ်ႈၼႂ်းပီႊ 2023 ၼၼ်ႉသမ်ႉ ၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ 10,80 တၢၼ်ႇ လႆႈဝႃႈ ၼမ်လိူဝ်သေ မိူင်းဢႅပ်ႉၾၵၢၼ်ႇၼိတ်ႉသ်တၢၼ်ႇ ဢၼ်ယၢမ်ႈပဵၼ်မိူင်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ႁဵတ်းဢွၵ်ႇယႃႈလမ်ၼမ်ထိၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ် 2 ပုၼ်ႈ လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ပဵၼ်မိူင်းထီႉၼိုင်ႈ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ယႃႈလမ် ၼမ်လိူဝ်သေပိူၼ်ႈ ဝႃႈၼႆ။

ၸွမ်းၼင်ႇလွင်ႈၵဵပ်းႁႃၶေႃႈမုၼ်းယႃႈလမ် ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် တႃႇပီႊ 2024 ၼႆႉသေ ယွၼ်ႉပီႊၼႆႉ မိူင်းတႆးပွတ်းဢွၵ်ႇၶူင်း ဢၼ်ပဵၼ်ပိုၼ်ႉတီႈၽုၵ်ႇသွမ်ႈယႃႈလမ် ၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မွၵ်ႈႁူဝ်ပၢၵ်ႇပႅတ်ႇသိပ်း 80% မီးပၢင်တိုၵ်းသိုၵ်းသိူဝ်းလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းၽုၵ်ႈသွမ်ႈယႃႈ လႆႈပိုၼ်ႉပွႆႇပႅတ်ႈသူၼ်ယႃႈၶဝ်  ၼႆယဝ်ႉ။

ဝၢႆးသေသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းဢၢမ်းၼၢတ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းမႃး ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် လႆႈတူၵ်းလူင်းႁၢဝ်ႈႁႅင်း လႄႈ ၽၢႆႇယေးငိုၼ်းလုမ်ႈၾႃႉၵေႃႈ လၢမ်းၶၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ ၼႂ်းပီႊ 2025 ဢၼ်တေမႃးထိုင်ၼႆႉ ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် တေတူၵ်းလူင်းထႅင်ႈမွၵ်ႈ ႁူဝ်ပၢၵ်ႇၼိုင်ႈ 1% ဝႃႈၼႆ။

ယွၼ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းသိမ်းဢၢမ်းၼၢတ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း မီးလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈဢူၼ်ၵဝ်း ႁူမ်ႈထိုင် ၵၢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီး လႄႈ မီးၵၢၼ်တိုၵ်းယိုဝ်း ၶဵင်ႈၶႅင်ၵၢၼ်သိုၵ်းတေႃႇၵၼ် ၸွတ်ႇတူဝ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်သေ မီးၵူၼ်းႁၢမ်းတီႈယူႇ တၼ်းသဝ်းဢမ်ႇယွမ်း 3 လၢၼ်ႉၵေႃႉၼႆ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ဢွၵ်ႇဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း