ထၢတ်ႈဢၼ်ၵုမ်းထိင်းပၼ်တၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈသုင်

သမ်ႉဝႃႈ မီးတၢင်းၵိၼ်တင်းၼမ် ဢၼ်ပၼ်ၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈ တေႃႇတၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈသုင်လႆႈၼႆသေတႃႉ မၼ်းၵေႃႈတေႃႈမီးတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ပၼ်ၽွၼ်းလီ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈသုင်လႆႈမိူၼ်ၵၼ် ပေႃးဝႃႈႁဝ်းမေႃလိူၵ်ႈၵိၼ် လိူဝ်သေတၢင်းပဵၼ်ႁဝ်းတေလူတ်းယွမ်းမႃးယဝ်ႉ ပၢႆးယူႇလီႁဝ်းၵေႃႈ ယင်းတေတိူဝ်းၶႅမ်ႉမႃးထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။

တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်မီး ထၢတ်ႈလဵၵ်း ထၢတ်ႈဝီႇတမိၼ်ႇမၢင်မဵဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းပၼ်ၽွၼ်းလီတေႃႇၵူၼ်းပဵၼ်လိူတ်ႈသုင်လႆႈ မိူၼ်ၼင်ႇ−

ပူဝ်ႇတႅတ်ႇသီႇယမ်ႇ Potassium

ထၢတ်ႈ Potassium ပဵၼ်ထၢတ်ႈလဵၵ်း ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇသၢင်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈၵၢမ်ႈၼိူဝ်ႉ ႁႂ်ႈမၼ်းပေႃးႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈမၢၼ်ႇ၊ ပၼ်ၽွၼ်းလီတေႃႇလိူတ်ႈ ယင်းၸွႆႈလူတ်းယွမ်းႁႅင်းလိူတ်ႈသုင်၊ ႁႄႉၵင်ႈလွင်ႈဢွၵ်ႇၵဵဝ်ႇလႆႈ၊ လူတ်းယွမ်းၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈဢၼ်လုၵ်ႉမႃးတီႈၵိူဝ်၊ ႁႄႉၵင်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ႁူဝ်ၸႂ်ဢမ်ႇမၢၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၼႂ်းတူဝ်ၵူၼ်းႁဝ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီလႆႈႁပ်ႉထၢတ်ႈ Potassium ၼိုင်ႈဝၼ်းလႂ်မွၵ်ႈ 4,700 မီႇလီႇၵရမ်ႇ။ ထၢတ်ႈၼႆႉ ထူပ်းႁၼ်လႆႈတီႈ မၢၵ်ႇၵႃႇ၊ မၢၵ်ႇမၼ်ႉ၊ ႁဵပ်း၊ ထူဝ်ႇ၊ မၢၵ်ႇၸွၵ်း၊ ပႃထူးလူင်၊ မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈ၊ ၼူမ်းသူမ်ႈ၊ ၼူမ်း၊ ၼိူၺ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။

မႅၵ်ႇၵၼီႇသီႇယမ်ႇ Magnesium

ထၢတ်ႈ Magnesium ၸွႆႈၵုမ်းထိင်းပၼ်လိူတ်ႈလႆႈ ၸွႆႈႁႂ်ႈသဵၼ်ႈလိူတ်ႈၵီႈမႃးထႅင်ႈ တႃႇပဵၼ်ၵၢၼ်လူတ်းယွမ်းလိူတ်ႈသုင်၊ ယင်းၸွႆႈလူတ်းယွမ်းပၼ်တိုဝ်ႉတၢင်း တၢင်းပဵၼ်သဵၼ်ႈလိူတ်ႈၼႂ်းဢွၵ်းဢေႃလႆႈ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ထၢတ်ႈ Magnesium ၼႆႉ တေၸၢင်ႈဢွၵ်ႇၵႂႃႇတၢင်းၽၢႆႈဢွၼ်ႇယူႇယဝ်ႉ။ ၼႂ်းၼိုင်ႈဝၼ်းၼၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇၽူႈၸၢႆးဢႃႇယု 50 ပီႊၶိုၼ်ႈ ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ် 420 မီႇလီႇၵရမ်ႇ၊ ပေႃးပဵၼ်ၽူႈယိင်းဢႃႇယု 50 ပီႊၶိုၼ်ႈ ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ် 320 မီႇလီႇၵရမ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ထၢတ်ႈ Magnesium ၼႆႉ ပေႃးၵိၼ်ၼမ်ပူၼ်ႉတီႈၸိုင် ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတွင်ႉၵႂႃႇလႆႈယူႇယဝ်ႉ။ ထၢတ်ႈၼႆႉ တေမီးယူႇတီႈၼႂ်းၽၵ်းသီၶဵဝ်ၵႄႇ၊ ထူဝ်ႇၵူႈမဵဝ်း၊ ၵူၺ်ႈ၊ မၢၵ်ႇထေႃးပၢတ်ႈ၊ ၶႆႇၵႆႇ၊ သျွၵ်ႉၵလႅတ်ႉလမ် တႄႇၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။

ၵႄႇလ်သီႇယမ်ႇ Calcium

ထၢတ်ႈ Calcium ၸွႆႈႁႂ်ႈသဵၼ်ႈလိူတ်ႈၼၼ်ႉ ၶဵင်ႈလႄႈၵီႈလႆႈ ၸွမ်းၼင်ႇဢၼ်ၶႂ်ႈပဵၼ်၊ ၸွႆႈၵုမ်းထိင်းပၼ်လိူတ်ႈလႆႈ၊ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းဢႃႇယု 51 ပီႊၶိုၼ်ႈၼိူဝ်ၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ် 1,000-1,200 မီႇလီႇၵရမ်ႇ တေႃႇၼိုင်ႈဝၼ်း။ ထၢတ်ႈ Calcium ၼႆႉ တေမီးတီႈ ၼမ်ႉၼူမ်း၊ ၼိူၺ်းၵွၼ်ႈ၊ ၽၵ်းဝႂ်သီၶဵဝ်ၵႄႇ၊ ပႃ ၊ ၶႆႇၵႆႇ၊ ထူဝ်ႇ၊ မၢၵ်ႇၸွၵ်း၊ ငႃး ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။

ဝီႇတမိၼ်ႇ E

ထၢတ်ႈ ဝီႇတမိၼ်ႇ E ပဵၼ်ဝီႇတမိၼ်ႇဢၼ် ၸိူမ်ႈၵႂႃႇလႆႈၼႂ်းၶႆမၼ်းသေ ၵုမ်းထိင်းပၼ်လိူတ်ႈသုင်လႆႈ၊ ၸွႆႈႁႂ်ႈလွတ်ႇလိူတ်ႈၵီႈမႃးသေ ယင်းၸွႆႈပၼ်ႁႅင်းမိပ်ႇဢီးႁူဝ်ၸႂ်ပႃးထႅင်ႈ၊ ႁႄႉၵင်ႈႁူဝ်ၸႂ်ဝၢႆး၊ ႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်ဢူၵ်းၸဵပ်း၊ ႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၶီႈလူင်ၶီႈလိုမ်း၊ ႁႄႉၵင်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်လိူတ်ႈဢမ်ႇမၢၼ်ႇ၊ ၸွႆႈၵုမ်းထိင်းပၼ် လွင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်တႂ်၊ လုမ်းလႃးပၼ်ၽိဝ်ၼိူဝ်ႉၼင်၊ ႁႄႉၵင်ႈလွင်ႈသၼ်ႇသၼ်ႇသၢႆသၢႆၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ။ ဝီႇတမိၼ်ႇ E ၼႆႉ ထူပ်းႁၼ်လႆႈတီႈ ထူဝ်ႇၵူႈမဵဝ်း၊ ၼိူဝ်ႉသတ်း၊ ၶႆႇ၊ မၢၵ်ႇမႆႉ၊ သတ်းမီးပိၵ်ႇ၊ ၽၵ်းၶဵဝ်၊ ၼမ်ႉမၼ်း ၸၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ။

ဝီႇတမိၼ်ႇ C

ဝီႇတမိၼ်ႇ C ပဵၼ်မဵဝ်းဢၼ်ၸိူမ်ႈၼႂ်းၼမ်ႉလႄႈ ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ လႆႈႁင်းၵူၺ်း၊ ၵူၺ်းၵႃႈ တေလႆႈႁပ်ႉထၢတ်ႈ ဝီႇတမိၼ်ႇ C လႆႈတီႈတၢင်းၵိၼ် ဢမ်ႇဝႃႈ ၽၵ်းၶဵဝ်၊ မၢၵ်ႇမႆႉဢၼ်သူတ်ႇမႂ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ထၢတ်ႈ ဝီႇတမိၼ်ႇ C ၼႆႉ ၵမ်ႉၸွႆႈပၼ်ႁႅင်းၶၢမ်ႇတူဝ် ႁႄႉၵင်ႈ လွင်ႈတိတ်းၸပ်းၸိူဝ်ႉမႅင်း၊ တၢင်းပဵၼ်ၶီငဝ်မွင်ၸႂ်၊ ပၼ်ႁႃလွင်ႈၶီႈလူင်ၶီႈလိုမ်း၊ လွင်ႈႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်၊ တၢင်းပဵၼ်သဵၼ်ႈလိူတ်ႈၼႂ်းဢွၵ်းဢေႃ၊ ၶႆမၼ်းၼႂ်းသဵၼ်ႈလိူတ်ႈ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈၼႆႉ တၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈသုင်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ထၢတ်ႈ ဝီႇတမိၼ်ႇ C ၸွႆႈလူတ်းယွမ်းလွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၶမ်ၸႂ် လႄႈ ၸွႆႈႁႂ်ႈလိူတ်ႈသုင် လူတ်းယွမ်းလူင်းလႆႈ ယူႇယဝ်ႉ။

ဝီႇတမိၼ်ႇ D

ဝီႇတမိၼ်ႇ D ပဵၼ်ဝီႇတမိၼ်ႇဢၼ်ၸိူမ်ႈလႆႈ ၼႂ်းၶႆမၼ်းလႄႈ မီးၽွၼ်းလီတေႃႇသဵၼ်ႈလိူတ်ႈ၊ ၵုမ်းထိင်းပၼ် တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်၊ လိူတ်ႈသုင်၊ ၶႆမၼ်းၼႂ်းသဵၼ်ႈလိူတ်ႈ၊ တၢင်းပဵၼ်ပီး၊ ယဵဝ်ႈဝၢၼ်၊ တၢင်းပဵၼ်တႂ်၊ ၵၢမ်ႈၼိူဝ်ႉဢမ်ႇမီးႁႅင်း၊ တၢင်းပဵၼ်ၵဵဝ်ႇၵပ်းၶဵဝ်ႈလႄႈႁိူၵ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉသေ ထၢတ်ႈ ဝီႇတမိၼ်ႇ D ၼႆႉ တေလႆႈမႃးတီႈ ပႃထူး၊ တၢင်းၵိၼ်ၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ်ၼူမ်း၊ ၼမ်ႉမၢၵ်ႇမႆႉ လႄႈ ထူဝ်ႇ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ယင်းႁပ်ႉထၢတ်ႈ ဝီႇတမိၼ်ႇ D လႆႈတီႈသၢႆလႅင်းလႅတ်ႇလႆႈလူးၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။

ထၢတ်ႈဢႁႃႇရ ဢၼ်လၢတ်ႈမႃးၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ထၢတ်ႈဢၼ်ပၼ်ၽွၼ်းလီ တေႃႇသဵၼ်ႈလိူတ်ႈတင်းလၢႆလႄႈ ပၼ်ၽွၼ်းလီတႃႇပၢႆးယူႇလီတူဝ်ၶိင်းႁဝ်း တင်းၼမ်ယဝ်ႉ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ထၢတ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်မဵဝ်းဢၼ်မီးၼႂ်းတၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ႁဝ်းႁႃၵိၼ်ငၢႆႈယူႇလႄႈ ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ်ယူႇတႃႇသေႇ ႁႂ်ႈထၢတ်ႈဢႁႃႇရ ပေႃးတေၸေးၸုင်ႇၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းသေ တေၸၢင်ႈမႃးၵမ်ႉၸွႆႈပၼ် လွင်ႈယူႇလီႁဝ်းႁႂ်ႈပေႃးလီမႃးထႅင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သမ်ႉဝႃႈတေၵိၼ်သင်ၵေႃႈယဝ်ႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ်လူၼ်ႉပူၼ်ႉလိူဝ်၊ ၵိၼ်ႁႂ်ႈမၼ်းပဵင်းပေႃးၵူၺ်းၼၼ်ႉ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈပၼ်ၽွၼ်းလီလႆႈယဝ်ႉ။

ပိၼ်ႇတႅမ်ႈ−ထိူၼ်ႇလိုၵ်ႉ

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း