မၢၵ်ႇမႆႉ လႄႈ ၽၵ်း မဵဝ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇလီပွၵ်ႇၵိၼ်

မၢၵ်ႇမႆႉ လႄႈ ၽၵ်း ၼၼ်ႉ မၼ်းမီးထၢတ်ႈဢႁႃႇရ ဢၼ်ပဵၼ်ၽွၼ်းလီ တွၼ်ႈတႃႇတူဝ်ၶိင်းႁဝ်း ၼႆသေတႃႉ၊ ၽၵ်း လႄႈ မၢၵ်ႇမႆႉမၢင်မဵဝ်း သင်ဝႃႈပွၵ်ႇပိူၵ်ႇမၼ်းပႅတ်ႈၼႆ တေဢမ်ႇလႆႈထၢတ်ႈဢႁႃႇရ ဢၼ်မၼ်းမီးဝႆႉၼၼ်ႉ လႆႈတဵမ်တီႈယူႇ။

1. မၢၵ်ႇၵႃႇ

မၢၵ်ႇၵႃႇပဵၼ်မၢၵ်ႇမႆႉဢၼ်မီးထၢတ်ႈ ဝီႇတမိၼ်ႇ-သီႇ ၼမ်လႄႈ တီႈပိူၵ်ႇမၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မီးဝီႇတမိၼ်ႇဢၼ်လီလီမၼ်းၼမ်ၼႃႇ၊ ယွၼ်ႉၼၼ် သင်ၵိၼ်ပႃးပိူၵ်ႇမၼ်းလႆႈၼႆၵေႃႈ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈ ႁပ်ႉထၢတ်ႈဢႁႃႇရ ဢၼ်ပၼ်ၽွၼ်းလီတေႃႇတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းလႆႈတင်းၼမ် ယူႇယဝ်ႉ။

2. ႁူဝ်ပိုၵ်ႉလႅင်

ႁူဝ်ပိုၵ်ႉလႅင်ၼၼ်ႉ မီးထၢတ်ႈ Beta Carotene ၼမ်သေ ၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈ တေမီးတီႈပိူၵ်ႇလႄႈဢၼ်မီးသီလိူင်မၢၵ်ႇၸွၵ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

3. မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈ

ပိူၵ်ႇၶွင်မၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈမႃးၶွင် ဝီႇတမိၼ်ႇ−သီႇ လႄႈ Beta Carotene ၵမ်ႈၼမ်တေမီးတီႈမၢၵ်ႇၶိူဝ်သူမ်ႈသုၵ်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

4. မၢၵ်ႇၵေႃႈ

မၢၵ်ႇၵေႃႈၼႆႉ ၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈ တေလႆႈၸႂ်ပွၵ်ႇပိူၵ်ႇမၼ်းသေယဝ်ႉ ၸင်ႇၵိၼ်ယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပိူၵ်ႇမၢၵ်ႇၵေႃႈၼၼ်ႉ လၢတ်ႈလႆႈဝႃႈမီးဝီႇတမိၼ်ႇ−သီႇ ၼမ်လႄႈ မီးထၢတ်ႈဢၼ်ၸွႆႈႁႄႉၵင်ႈ တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇလႆႈ၊ ၸွႆႈလူတ်းယွမ်းၶႆမၼ်း ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းလႆႈပႃး ယွၼ်ႉၼၼ် သင်ၵိၼ်မၢၵ်ႇၵေႃႈၼႆၸိုင် ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပႃးပိူၵ်ႇမၼ်းယူႇ။

5. မၢၵ်ႇၵႅမ်ႈၶွင်ႇ

မၢၵ်ႇၵႅမ်ႈၶွင်ႇၼႆႉၵေႃႈ လၢတ်ႈလႆႈဝႃႈပိူၵ်ႇမၼ်းၼၼ်ႉ မီးထၢတ်ႈဝီႇတမိၼ်ႇ-သီႇ  လႄႈ ၸွႆႈႁႂ်ႉၵင်ႈ တၢင်းပဵၼ်လွတ်ႈလိူတ်ႈႁူဝ်ၸႂ်၊ ႁႄႉၵင်ႈၵႅၼ်ႇသႃႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇယဝ်ႉ။

6. မၢၵ်ႇၶိူဝ်ၵမ်ႇ

ပိူၵ်ႇမၢၵ်ႇၶိူဝ်ၵမ်ႇၼၼ်ႉ မီးထၢတ်ႈဢၼ်ၸွႆႈႁႂ်ႈ ႁူဝ်ၸႂ်ၵႅၼ်ႇၶႅင်လႄႈ ထၢတ်ႈဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ သမ်ႉဝႃႈႁုင်သုၵ်းယဝ်ႉ မၼ်းယင်းတိုၵ်ႉၵိုတ်းဝႆႉယူႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

7. တႅင်လေႃ

တီႈပိူၵ်ႇတႅင်လေႃၼႆႉၵေႃႈ လၢတ်ႈလႆႈဝႃႈ မီးယႂ်းဢႁႃႇရၼမ်လႄႈ ၸွႆႈႁႂ်ႈၽၢႆႈလႆႈလီ ႁႄႉၵင်ႈတွင်ႉပိၵ်ႉတွင်ႉပွင်း၊ ႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇတီႈလမ်းသႆႈလူင်လႆႈ။

8. ဢႃႇလူး

လၢတ်ႈလႆႈဝႃႈၵူၼ်းၵမ်ႈၼမ်ၼၼ်ႉ တိုၼ်းတေပွၵ်ႇပိူၵ်ႇမၼ်းယဝ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပိူၵ်ႇဢႃႇလူးၼၼ်ႉ မၼ်းမီးထၢတ်ႈလဵၵ်းတင်းၼမ်သေ ထၢတ်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ တေယူႇၸွမ်းပိူၵ်ႇလႄႈၸွမ်းသီမၼ်းယဝ်ႉ၊ သင်ဝႃႈပိူၵ်ႇမၼ်းဢမ်ႇၶႅင်ၼႃႇၼႆ ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပႃးပိူၵ်ႇမၼ်းတူၺ်းယူႇ။

9. ၵူၺ်ႈ

ၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈ တေဢမ်ႇၵႆႉႁၼ်ၵိၼ်ပိူၵ်ႇၵူၺ်ႈၵၼ်၊ ပိူၵ်ႇၵူၺ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းၵိၼ်လႆႈယူႇလႄႈ  မီးထၢတ်ႈဢႁႃႇရ ဢမ်ႇပၢႆႈပိူင်ႈသင်ၵၼ်တင်းၼိူဝ်ႉၵူၺ်ႈ မီးၸဵမ် ဝီႇတမိၼ်ႇ B6, B12 လႄႈ ထၢတ်ႈလဵၵ်း ဢိၵ်ႇတင်း မီးယႂ်းဢႁႃႇရ ၼမ်လိူဝ်ၼိူဝ်ႉၵူၺ်ႈထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ၊ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ယင်းမီးထၢတ်ႈဢၼ် ၸွႆႈႁႂ်ႈလူမ်းလီ လူတ်းယွမ်းတၢင်းပဵၼ်ၶီငဝ်မွင်ၸႂ်လႆႈထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။

10. မၢၵ်ႇမႆႉသူမ်ႈသူမ်ႈ

မၢၵ်ႇမႆႉဢၼ်သူမ်ႈသူမ်ႈ ဢမ်ႇဝႃႈ မၢၵ်ႇၽႃႈ၊ မၢၵ်ႇဢိုၼ်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်မၢၵ်ႇမႆႉဢၼ်ပိူၵ်ႇမၼ်းမီး ဝီႇတမိၼ်ႇ−သီႇ ၼမ်လိူဝ်ၼိူဝ်ႉမၼ်းၼၼ်ႉ 2 ပုၼ်ႈလႄႈ ယင်းမီးပႃးထၢတ်ႈ ဝီႇတမိၼ်ႇ B6  လႄႈ ထၢတ်ႈလဵၵ်း သေဢမ်ႇၵႃး ၵွပ်ႈပဵၼ်မၢၵ်ႇမႆႉဢၼ်သူမ်ႈသေ မီးပႃးထၢတ်ႈ Antioxidant  ႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ် ၵႅၼ်ႇသႃႇ၊ ႁႄႉၵင်ႈလွင်ႈၸဵပ်းယဵၼ်းငၢႆႈၸိူဝ်းၼႆႉပႃး ယူႇယဝ်ႉ။

11. မၢၵ်ႇပၵ်ႉ

ပိူၵ်ႇမၢၵ်ႇပၵ်ႉၼၼ်ႉ မီးထၢတ်ႈဢၼ်ၸွႆႈတုမ်ႉတွပ်ႇပၼ် လွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် ဢိၼ်ႇသူႇလိၼ်ႇ ၵုမ်းထိင်းပၼ်ထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈ၊ ၵမ်းထိင်းပၼ်လိူတ်ႈသုင် လႄႈ လုမ်းလႃးပၼ်လွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်း ၸိူဝ်းၼႆႉသေ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈ ပိူၵ်ႇမၼ်းဢမ်ႇၶႅင်တႄႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပႃးပိူၵ်ႇယူႇ။

12. တႅင်ၸမ်ႇပူႇ

ပေႃးဝႃႈတႅင်ၸမ်ႇပူႇၼႆၵေႃႈ ၵမ်ႈၼမ် တေၵိၼ်ဢၼ်သီလႅင်လႅင်မၼ်းၼၼ်ႉၵူၺ်း ယူႇ၊ တႅင်ၸမ်ႇပူႇတင်းလုၵ်ႈၼၼ်ႉ လၢတ်ႈလႆႈဝႃႈ မၼ်းပၼ်ၽွၼ်းလီတင်းမူတ်း ယဝ်ႉ။ ႁူမ်ႈပႃးပိူၵ်ႇမၼ်းၼိူဝ်ႉၶၢဝ်ၶၢဝ်မၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ပၼ်ၽွၼ်းလီတင်းၼမ် မီးၸဵမ်ထၢတ်ႈဢၼ်ၸွႆႈၵမ်ႉထႅမ်ပၼ် လွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်လွတ်ႇလိူတ်ႈ၊ ၸွႆႈလူတ်းယွမ်းတၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈသုင်၊ လူတ်းယွမ်းတၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်လႆႈ ၸိူဝ်းၼႆႉယူႇယဝ်ႉ။

ဢၼ်လၢတ်ႈမႃးတင်းမူတ်းၼႆႉ မၼ်းတေမီးၽွၼ်းလီလႆႈၵေႃႈ မိူဝ်ႈသုၵ်ႈလၢင်ႉပၼ် ႁႂ်ႈမူတ်းသႂ်ယဝ်ႉ ၸင်ႇၵိၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ဢၼ်ပွၵ်ႇပိူၵ်ႇသေၸင်ႇၵိၼ်ၼႆၵေႃႈ တွၼ်ႈတႃႇႁႄႉၵင်ႈ သၢၼ်ၶေးမီး ဢၼ်ၸပ်းမႃးၸွမ်းပိူၵ်ႇၼၼ်ႉယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ပိူၵ်ႇမၢၵ်ႇမႆႉ/ၽၵ်းလၢႆလၢႆမဵဝ်းၼၼ်ႉ မၼ်းပၼ်ၽွၼ်းလီတင်းၼမ်လႄႈ ထုၵ်ႇလီသုၵ်ႈလၢင်ႉပၼ်ႁႂ်ႈမူတ်းသႂ် လၢင်ႉပၼ်လၢႆလၢႆၵမ်း ဢမ်ႇဝႃႈတေၸႄႈၼမ်ႉၵိူဝ်၊ Baking Soda ၊ သုၵ်ႈႁႂ်ႈၼမ်ႉလႆၽၢၼ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉ၊ သင်ႁႂ်ႈလီတႄႉ ထုၵ်ႇလီသိုဝ်ႉ ၽၵ်း လႄႈ မၢၵ်ႇမႆႉ ဢၼ်လွတ်ႈသၢၼ်ၶေးမီးသေ သုၵ်ႈလၢင်ႉႁႂ်ႈမူတ်းသႂ်ယဝ်ႉ ၸင်ႇၵိၼ်ၼၼ်ႉ လီသုတ်းယဝ်ႉ။

ပိၼ်ႇတႅမ်ႈ−ထိူၼ်ႇလိုၵ်ႉ

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း