မၢၵ်ႇၶၢမ် ပၼ်ၽွၼ်းလီၽွၼ်းၸႃႉသင် တေႃႇၵူၼ်းႁဝ်း?

သင်မႃးလၢတ်ႈထိုင်မၢၵ်ႇၶၢမ်ၵေႃႈ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၵူႈၵေႃႉတေႁူႉႁၼ်ၵၼ်ၼႂ်းတႃ ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းယူႇ။ ယွၼ်ႉမၢၵ်ႇၶၢမ်ၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈပဵၼ်မၢၵ်ႇမႆႉမဵဝ်းဢၼ် ဢွၵ်ႇၸွမ်းသၽႃႇဝ ၼႂ်းထိူၼ်ႇ ႁိမ်းႁွမ်းသူၼ်ႁႆႈၼႃး ၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းမဵဝ်းၼိုင်ႈ သေဢမ်ႇၵႃး ပဵၼ်မၢၵ်ႇမႆႉမဵဝ်းဢၼ် သူမ်ႈၽၢတ်ႇသူပ်းဝၢၼ်မဵဝ်းၼိုင်ႈလႄႈ ၵွပ်ႈၼၼ် ၼႂ်းမၢၵ်ႇၶၢမ်ၼၼ်ႉ မၼ်းတေမီး Vitamin-C လႄႈ မီးသၢၼ်တေႃႇသူႈ  antioxidants ဢိၵ်ႇတင်း မီးၽွၼ်းလီတေႃႇပၢႆးယူႇလီႁူဝ်ၸႂ် ယဝ်ႉဢမ်ႇၵႃး ယင်းမီးၽွၼ်းလီထႅင်ႈ လၢႆလၢႆၽၢႆႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် ၼႂ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ႁဝ်းတေဢွၼ်ၵၼ်မႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်းဝႃႈ မၢၵ်ႇၶၢမ်ၼၼ်ႉ မၼ်းမီးၶေႃႈထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉၸိူင်ႉႁိုဝ်? ပေႃးယဝ်ႉ မၼ်းသမ်ႉၶိုၼ်းမီးၽွၼ်းလီ ဢိၵ်ႇတင်း ၽွၼ်းၸႃႉၸိူင်ႉႁိုဝ်? ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၼႂ်းမၢၵ်ႇၶၢမ်ၼၼ်ႉ မၼ်းမီး Vitamin-C ဢၼ်ၸၢင်ႈၵႄႈဢႆလႄႈ ၽိူမ်ႉထႅမ် ပၼ်လွင်ႈႁႄႉၵင်ႈတူဝ်ၶိင်း ဢိၵ်ႇတင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼၢၼ်းထဝ်ႈ၊ လုမ်းလႃးသဵၼ်ႈၶူၼ် ႁူဝ်၊ ၽိဝ်ၼိူဝ်ႉၼင် တင်း လမ်းၶေႃး သေဢမ်ႇၵႃး ယင်းတေၸၢင်ႈၸွႆႈလူတ်းယွမ်း ၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈလႄႈ လုမ်းလႃးပၢႆးယူႇလီႁူဝ်ၸႂ် ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၶေႃႈထုၵ်ႇလီ ၾၢင်ႉၶွင် မၢၵ်ႇၶၢမ်ၵေႃႈ မီးယူႇလၢႆလၢႆမဵဝ်းမိူၼ်ၵၼ်။ ၵွပ်ႈၼၼ် ဢွၼ်တၢင်းႁဝ်းတေ ၵႂႃႇတူၺ်းၶေႃႈထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉမၼ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်မႃးလဵပ်ႈႁဵၼ်းႁူႉ ၽွၼ်းလီ မၢၵ်ႇၶၢမ်ဢွၼ်တၢင်းၵွၼ်ႇၶႃႈ။

ၽွၼ်းလီမၢၵ်ႇၶၢမ်

1. ၵႄႈပၼ်ႁႃ ၼိူဝ်ႉၼင်ႁဵဝ်ႇယၢၼ်း

ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼႂ်းမၢၵ်ႇၶၢမ်ၼၼ်ႉ မၼ်းမီး Vitamin-C သုင် ၵွပ်ႈၼၼ် မၼ်းၸင်ႇမီး ၽွၼ်းလီ တေႃႇသူႈလွင်ႈၼိူဝ်ႉၼင်ႁဵဝ်ႇယၢၼ်း ၼႆယူႇ။ Vitamin- C ၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်သၢၼ်ဢၼ်တေႃႇသူႈ antioxidant လႄႈ ၸၢင်ႈႁႄႉၵင်ႈလွင်ႈလူႉ သုမ်းၶွင်သႄးလ်သေ တေၸၢင်ႈၸွႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၼၢၼ်းထဝ်ႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၵႂႃႇၸွမ်း သၽႃႇဝၶွင်တူဝ်ၶိင်းၵူၼ်းႁဝ်းလႆႈ၊ ၼွၵ်ႈလိူဝ်သေ မၼ်းတေမီးထၢတ်ႈတေႃႇသူႈ antioxidant ယဝ်ႉၼၼ်ႉ မၢၵ်ႇၶၢမ်ယင်းၸွႆႈႁႄႉၵင်ႈလွင်ႈလူႉလႅဝ်ၶွင် collagen ဢၼ် ပဵၼ် protein matrix ဢၼ်သတ်ႉၼႅၼ်ႈ ယူႇၸွမ်းၽိဝ်ၼိူဝ်ႉၼင်လႄႈ ၼႂ်းၼိူဝ်ႉ ၼုမ်ႇ သေဢမ်ႇၵႃး သၢၼ်ဢၼ်မီးၼႂ်းမၢၵ်ႇၶၢမ်ၼၼ်ႉ ယင်းၸွႆႈၽိူမ်ႉထႅမ်လွင်ႈမုၼ်း လႅင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇပၼ်သဵၼ်ႈၶူၼ်ႁူဝ်လႄႈ ၸွႆႈၵိုတ်းယိုတ်းပႅတ်ႈ enzyme ဢၼ်ႁဵတ်း ႁႂ်ႈၶူၼ်ႁူဝ်ႁူင်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

2. ၵုမ်းထိင်းတၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်

မၢၵ်ႇၶၢမ်ၼၼ်ႉ မၼ်းယင်းမီးၽွၼ်းလီတေႃႇၵူၼ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ် ယွၼ်ႉသဵၼ်ႈယႂ်း ဢၼ်ယွႆႈပဵၼ်ၼမ်ႉ တီႈၼႂ်းမၢၵ်ႇၶၢမ်ၼၼ်ႉ ပေႃးၶဝ်ႈၵႂႃႇတီႈ ၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းယဝ်ႉ မၼ်းတေယွႆႈၸိူမ်ႈၵႂႃႇၼင်ႇဝႆးၽႂ်းသေ ၸွႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶိင်း ၸုပ်ႇၵိူဝ်ဝၢၼ်လႆႈထိူင်းလူင်း ၵွပ်ႈၼၼ် မၼ်းၸင်ႇၸၢင်ႈၸွႆႈလူတ်းယွမ်းၵိူဝ်ဝၢၼ် ၼႂ်းလိူတ်ႈလႆႈလီ မိူၼ်ၵၼ်တင်း မၢၵ်ႇၵႃႇ ဢၼ်မီးၽွၼ်းလီ ၸွႆႈလူတ်းယွမ်း ၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈ ၵွပ်ႈၼၼ် မၼ်းၸင်ႇႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးၽွၼ်းလီတေႃႇ ၵိူဝ်ဝၢၼ်ၼႂ်းလိူတ်ႈလႄႈ ၶႆမၼ်း ၼႂ်းၽူႈၸိူဝ်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈဝၢၼ်မဵဝ်းထီႉ 2 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

3. ႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇ

ယွၼ်ႉၼႂ်းမၢၵ်ႇၶၢမ်ၼၼ်ႉ မၼ်းမီးထၢတ်ႈဢၼ်တေႃႇသူႈ antioxidant ၵွပ်ႈၼၼ် မၼ်းတေၸၢင်ႈၸွႆႈႁႄႉၵင်ႈလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၸိူဝ်ႉၽၼ်းၶွင်သႄးလ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼိူဝ်ႉ ငွၵ်ႈမုၼ်းလႅင်းၶိုၼ်ႈယႂ်ႇလႄႈ တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇလႆႈ ဢမ်ႇဝႃႈတေပဵၼ် ၵႅၼ်ႇသႃႇ တဝ်ႈၼူမ်း၊ ၵႅၼ်ႇသႃႇပၢၵ်ႇမူၼ်ႉလုၵ်ႈ၊ ၵႅၼ်ႇသႃႇႁူင်းလုၵ်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း ၵႅၼ်ႇသႃႇ ပွတ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းတေၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးယွၼ်ႉသၢၼ်ၶေးမီး မိူၼ်ၼင်ႇ− Tannins လႄႈ Flavonoids ဢၼ်မီးၼမ်ႉၵတ်ႉႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇ ႁူမ်ႈပႃး Vitamin-C တင်း Antioxidants ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႆယူႇ။

4. ၽိူမ်ႉထႅမ်ပၼ်ပၢႆးယူႇလီႁူဝ်ၸႂ်

လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းမၢၵ်ႇၶၢမ် တႃႇပၢႆးယူႇလီၼၼ်ႉ ၵမ်ႈၼမ်ယဝ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်တွၼ်ႈတႃႇ ၽိူမ်ႉထႅမ်ပၼ်ပၢႆးယူႇလီႁူဝ်ၸႂ်။ ယွၼ်ႉမၢၵ်ႇၶၢမ်ၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈလူတ်းယွမ်းလွင်ႈ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်လႆႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမၼ်းမီးထၢတ်ႈတေႃႇသူႈ Antioxidant သေ ၸွႆႈႁႄႉၵင်ႈလွင်ႈလူႉသုမ်း Oxidation ဢၼ်ၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းလွင်ႈၽၢင်ႁၢင်ႈမၢတ်ႇၸဵပ်း တီႈႁူဝ်ၸႂ် လႄႈ ၸွႆႈၵုမ်းထိင်းလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်တင်း ၸွႆႈလုမ်းလႃးလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ် ၶွင်ၽိဝ်ၼင်လွတ်ႇလိူတ်ႈလႆႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

5. မီးထၢတ်ႈတေႃႇသူႈ လွင်ႈၸဵပ်းယဵၼ်း

မၢၵ်ႇၶၢမ်ၼၼ်ႉ မၼ်းၸၢင်ႈလူတ်းယွမ်းလွင်ႈၸဵပ်းယဵၼ်းလႆႈတင်းၼမ် လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶႆမၼ်းလိူတ်ႈပုင်ႇမၢၼ်ႇ ၼႆယူႇ။ ဝၢႆးသေၵိၼ်မၢၵ်ႇၶၢမ်ယဝ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းတေ ၸွႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၶႆမၼ်းၼႂ်းလိူတ်ႈလီၶိုၼ်ႈ ႁူမ်ႈထိုင်ပႃး Triglycerides Cholesterol ဢိၵ်ႇတင်း လူတ်းယွမ်းၶႆမၼ်းမဵဝ်းဢမ်ႇလီ (LDL) သေ သမ်ႉၶိုၼ်းၽိူမ်ႉပၼ် ၶႆမၼ်းမဵဝ်းဢၼ်လီ (HDL) လႄႈ ၸွႆႈလူတ်းယွမ်းတၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈသုင် မီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၸႅၵ်ႇယႅၵ်ႈလွတ်ႇလိူတ်ႈသေ ပေႃးပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈသုင်ၼၼ်ႉ မၼ်းတေႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးတိုဝ်းတၢင်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ် ၼႆယူႇ။

မၢၵ်ႇၶၢမ်ၼၼ်ႉ မၼ်းတေတဵမ်ၵႂႃႇလူၺ်ႈသၢၼ်တေႃႇ Antioxidant သေ ၸွႆႈလူတ်း ယွမ်းတိုဝ်းတၢင်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢဝ်း မိူၼ်ၼင်ႇ− တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်၊ တၢင်းပဵၼ် ယဵဝ်ႈဝၢၼ် လႄႈ တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇ ၼွၵ်ႈလိူဝ်သေၼႆႉယဝ်ႉ ယင်းမီးပႃး Vitamin- C, Vitamin-E, Vitamin-A  တေမီးထႅင်ႈ ထၢတ်ႈလဵၵ်း၊ Calcium သေဢမ်ႇၵႃး မၢၵ်ႇၶၢမ် ဢၼ်ပိတ်းမႃးမႂ်ႇၼၼ်ႉ မၼ်းတေမီး Fiber လႄႈ သမ်ႉတေမီးထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်တႅမ်ႇ ၼႆယူႇ။

ၼွၵ်ႈလိူဝ်သေၼႆႉယဝ်ႉ မၢၵ်ႇၶၢမ်ယင်းမီးၽွၼ်းလီထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ၼၼ်ႉၵေႃႈပဵၼ် ၸွႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈသၢႆတႃလီၶိုၼ်ႈ ယွၼ်ႉၼႂ်းမၢၵ်ႇၶၢမ်ၼၼ်ႉ မၼ်းတေမီးပႃး Vitamin-A ဢၼ်ပဵၼ်သၢၼ်လွင်ႈယႂ်ႇ ၸွႆႈလုမ်းလႃးသၢႆတႃလႄႈ Vitamin-A ၼႆႉ လိူဝ်သေ မၼ်းတေၸွႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတူၺ်းႁၼ်လႆႈလီၶိုၼ်ႈယဝ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းယင်းၸွႆႈလူတ်းယွမ်း လွင်ႈလူႉၵွႆၶွင်တႃ ၸွမ်းလူၺ်ႈဢႃႇယုၵႂႃႇထႅင်ႈ သေဢမ်ႇၵႃး ဢၼ်ပဵၼ် Vitamin-C ၼႂ်းမၢၵ်ႇၶၢမ်ၼၼ်ႉ မၼ်းယင်းၸွႆႈလုမ်းလႃးသၢႆတႃ လူၺ်ႈလွၵ်းလၢႆး တေႃႇသူႈၸွမ်း ပႅတ်ႉတီးရီးယႃးသေ ၸၢင်ႈၸွႆႈႁႄႉၵင်ႈႁူၺ်ႇတႃၶွင်ၵူၼ်းႁဝ်း တီႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်တႃ လႅင်လႄႈ လွင်ႈတိတ်းၸပ်းၸိူဝ်ႉမႅင်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႆယူ။

ၶေႃႈထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉၶွင်မၢၵ်ႇၶၢမ်

မၢၵ်ႇၶၢမ်ၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈတေမီးၽွၼ်းလီ လႄႈ ၽွၼ်ႉၸႃႉ ႁူမ်ႈပႃးၶေႃႈထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉ ဢၼ်တေလႆႈႁူႉ မိူၼ်ၵၼ်။ ယွၼ်ႉလွင်ႈၵိၼ်မၢၵ်ႇၶၢမ် ပဵၼ်ဢႃႇႁႃႇရၽိူမ်ႉၼၼ်ႉ မၼ်းတေၸၢင်ႈမီးၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈယူႇမၢင်မဵဝ်း ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၼမ်ႉၵတ်ႉတေႃႇသူႈ မဵတ်ႉလိူတ်ႈၶွင်မၢၵ်ႇၶၢမ်ၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈလိူတ်ႈၶွင်ၵူၼ်းႁဝ်းမၢင်လႄႈ ႁႄႉၵင်ႈလွင်ႈၵႅၼ်ႇၶႅင်ၶွင်လိူတ်ႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈၼၼ် သင်မီးသၢႆငၢႆလိူတ်ႈဢွၵ်ႇ လူၺ်ႈမီးလွင်ႈၽိတ်းပိူင်ႈၼႆၸိုင် ထုၵ်ႇလီလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်းတင်းမေႃယႃယဝ်ႉ ၸင်ႇၵွႆႈၵိၼ် ဢမ်ႇဝႃႈတေပဵၼ် ႁူၺ်ႇလိပ်း ႁိုဝ် မဵဝ်းႁႅင်ႈ၊ ၵိၼ်ပဵၼ်ၼမ်ႉၼႅင်ႈၵေႃႈ ယဝ်ႉၼႆ။

ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ တေလႆႈၵိုတ်းၵိၼ်မၢၵ်ႇၶၢမ် ဢွၼ်တၢင်းတေၽႃႇတတ်း ယွၼ်ႉတေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈလိူတ်ႈဢွၵ်ႇ ဢမ်ႇၵိုတ်းယိုတ်းလႆႈ သေဢမ်ႇၵႃး လွင်ႈမၢၵ်ႇ ၶၢမ်ၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇမီးလၵ်းထၢၼ်သၢၵ်ႈသေႇ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈႁပ်ႉႁွင်း လွင်ႈလွတ်ႈၽေးမၼ်းလႄႈ ၵွပ်ႈၼၼ် ၶေႃႈထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉတွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၸိူဝ်း တိုၵ်ႉပႃးတွင်ႉ၊ ၵူၼ်းၸိူဝ်းတိုၵ်ႉလဵင်ႉၼူမ်းလုၵ်ႈ လႄႈ ဝၢင်းၽႅၼ်တေမီးလုၵ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီငိူင်ႉဝႄႈလွင်ႈၵိၼ်မၢၵ်ႇၶၢမ်ၼႆယူႇ။

ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ပႅၵ်ႉသမ်ႉၽွၼ်းလီတေမီးတင်းၼမ်တင်းလၢႆသေတႃႉ မၼ်းၵေႃႈ မီးၶေႃႈထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉလႄႈ တေၸၢင်ႈမီးၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈမၼ်း ၸွမ်းမႃးၽၢႆႇလင် ၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ။ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈၸိူင်ႉၼၼ် ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ်မၢၵ်ႇၶၢမ် ၼမ်လူၼ်ႉပူၼ်ႉတီႈလႄႈ ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ႁႂ်ႈမၼ်းၵိုင်ႇတၢၼ်ႇ တွၼ်ႈတႃႇမၼ်းတေဢမ်ႇၵႂႃႇတုမ်ႉတိူဝ်ႉတေႃႇပၢႆးယူႇလီတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းသေ သမ်ႉၶိုၼ်းလႆႈၽွၼ်းလီတီႈမၢၵ်ႇၶၢမ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ပိၼ်ႇတႅမ်ႈ − ၸၢႆးဢႅၼ်

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း

ဢၢင်ႈဢိင် − https://www.pueasukkapab.com