လွၵ်းလၢႆးပူၵ်းပွင်တူဝ်ၵဝ်ႇႁႂ်ႈလီမႃး

ၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်တူဝ်ၵဝ်ႇဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ တွၼ်ႈတႃႇႁႂ်ႈတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းလီမႃးလိူဝ်သေၵဝ်ႇ ဢမ်ႇဝႃႈ ပၢႆးတူဝ်၊ ပၢႆးၸႂ်၊ လွင်ႈၶူၺ်ႉႁၼ် ၊ လွင်ႈမေႃယူႇသၢင်ႈသဝ်းၸွမ်းၵူၼ်းၼႂ်းတူင်ႇဝူင်း ႁႂ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ်ႁဵတ်းပၼ်ၽွၼ်းလီတွၼ်ႈတႃႇတူင်ႇဝူင်း လႄႈ တေႃႇထိုင်လွင်ႈၸႂ်ႉၸၢတ်ႈပၢၼ်ႁဝ်းႁႂ်ႈလီမႃးၸိူဝ်းၼႆႉ။

လွင်ႈဢၼ်ႁဝ်းဢမ်ႇၵိုတ်းလိုဝ်ႈ ၵၢၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်းလႄႈ ပူၵ်းပွင်ၼမ်ႉၵတ်ႉပၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇတႃႇသေႇၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းမီးလွင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႃးလႆႈ ဢမ်ႇဝႃႈၼႂ်းၼႃႈၵၢၼ်တႃငၢၼ်း လွင်ႈၸႂ်ႉၸၢတ်ႈပၢၼ်ၵူႈဝၼ်းဝၼ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ။

1. လုၵ်ႉၸဝ်ႉၸဝ်ႉ

မိူဝ်ႈလုၵ်ႉၸဝ်ႉၸဝ်ႉၼၼ်ႉ လိူဝ်သေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းမီးၶၢဝ်းယၢမ်းၼမ်မႃးယဝ်ႉ၊ ယင်းၸွႆႈပႃးလွင်ႈပၢႆးယူႇလီလႄႈ လွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈလီမႃးထႅင်ႈၵွၼ်ႇ၊ ႁဝ်းတေလႆႈႁပ်ႉလွင်ႈယဵၼ်ႁူယဵၼ်ၸႂ် ၽွင်းယၢမ်းၵၢင်ၼၼ်ႉသေဢမ်ႇၵႃး လႆႈႁပ်ႉသၢႆလႅင်းလႅတ်ႇဢုၼ်ႇဢုၼ်ႇဢၼ်တိုၵ်ႉဢွၵ်ႇမႃး ၸဵမ်မိူဝ်ႈႁူဝ်ဝၼ်းၼၼ်ႉပႃးယဝ်ႉ။

2. ဝၢင်းၽႅၼ်ဢၼ်တေႁဵတ်းၼႂ်းဝၼ်းလႂ်ဝၼ်းၼၼ်ႉ

မိူဝ်ႈမီးၽႅၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်တေႁဵတ်းၼႆ ၼႂ်းဝၼ်းၼၼ်ႉ ႁဝ်းၵေႃႈတေႁဵတ်းၵႂႃႇၸွမ်း ၽႅၼ်ဢၼ်ႁဝ်းဝၢင်းဝႆႉလႆႈလီလႄႈ ၵၢၼ်ငၢၼ်းဢၼ်ႁဝ်းဝၢင်းၽႅၼ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ တေႁဵတ်းၵႂႃႇငၢႆႈလူမ်သေဢမ်ႇၵႃး ၸွႆႈႁႂ်ႈႁဝ်းပူၵ်းပွင်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈလီ ယူႇယဝ်ႉ။

3. ၽိူမ်ႉထႅမ်ၼမ်ႉၵတ်ႉဢၼ်ႁဝ်းလူင်ႉလႅၼ်ႇၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈလီမႃးထႅင်ႈ

မၢင်ၵေႃႉၼၼ်ႉတေသူၼ်ၸႂ်တီႈယူပ်ႈယွမ်းလိူဝ်သေတီႈၵႅၼ်ႇၶႅင်ယဝ်ႉ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မၢင်ပွၵ်ႈၵေႃႈႁဝ်းလူဝ်ႇတူၺ်းတီႈၵႅၼ်ႇၶႅင်ႁဝ်း၊ လွင်ႈဢၼ်ႁဝ်းလူင်ႉလႅၼ်ႇလႄႈ ႁဵတ်းလႆႈလီၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်မၼ်းတေလီမႃးထႅင်ႈၼႆၵေႃႈ လူဝ်ႇၽိူမ်ႉထႅမ်ပၼ်ၼမ်ႉၵတ်ႉႁဝ်း ႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ်တီႈၵႅၼ်ႇၶႅင် ဢၼ်ပိူၼ်ႈပေႃးတေႁႃတီႈတႅၵ်ႈဢမ်ႇလႆႈသေ တေၸွႆႈႁႂ်ႈလွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်လႄႈ ၼႃႈၵၢၼ်တႃငၢၼ်းႁဝ်းလီမႃးယူႇယဝ်ႉ။

4. ၸၢမ်းႁဵတ်းလွင်ႈမႂ်ႇမႂ်ႇဢၼ်ဢမ်ႇယၢမ်ႈႁဵတ်း

သင်ၶႂ်ႈပူၵ်းပွင်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇၼႆ ယႃႇပေၵူဝ် တႃႇတေဢွၵ်ႇၼွၵ်ႈၶွပ်ႇ၊ ဝူၼ်ႉၼွၵ်ႈၶွပ်ႇပိူင်၊ ၸၢမ်းႁဵတ်းဢၼ်မႂ်ႇမႂ်ႇ၊ ႁဵတ်းဢၼ်ဢမ်ႇယၢမ်ႈႁဵတ်း မၼ်းတေပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးမႂ်ႇမႂ်ႇလႄႈ တၢင်းႁူႉမႂ်ႇမႂ်ႇၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

5. လူပပ်ႉလိၵ်ႈပပ်ႉလၢႆးၼမ်ၼမ်

ၵၢၼ်လူလိၵ်ႈလူလၢႆးၼၼ်ႉ ပဵၼ်တီႈဢၼ်ၽိူမ်ႉထႅမ်ၼမ်ႉၵတ်ႉ တၢင်းႁူႉတၢင်းႁၼ်လႄႈ ၽိုၵ်းၽွၼ်ႉပၼ်သမႃႇထိႁႂ်ႈၸႂ်ၼိမ်ပႃးယူႇယဝ်ႉ၊ ပေႃးၶႂ်ႈပူၵ်းပွင်ၼမ်ႉၵတ်ႉတူဝ်ၵဝ်ႇပေႃးၼႆ ထုၵ်ႇလီၵႆႉလူလိၵ်ႈ လူလၢႆးယူႇတႃႇသေႇ။

6. ႁဵၼ်းႁူႉလၢႆလၢႆၽႃႇသႃႇ

မိူဝ်ႈပိုတ်ႇၸႂ်တႃႇႁဵၼ်းႁူႉၽႃႇသႃႇလၢႆလၢႆမဵဝ်းလႄႈ လွင်ႈၾိင်ႈငႄႈၾိင်ႈထုင်း ပိူၼ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်လွၵ်းလၢႆးဢၼ်လီတွၼ်ႈတႃႇ ပူၵ်းပွင်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ ဢမ်ႇၼၼ်တႄႇႁဵၼ်းႁူႉလူၺ်ႈ ၵဵပ်းၶေႃႈၵႂၢမ်းပိတ်းပိတ်းပွတ်းပွတ်း ၸွမ်းၵၢၼ်တူၺ်းၸိူင်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈလႆႈ။

7. ၽိုၵ်းလၢတ်ႈၼႂ်းတူင်ႇၵူၼ်း

ပေႃးမီးၸႂ်ႁတ်းႁဵတ်းႁတ်းသၢင်ႈ တူင်ႉတိုၼ်ႇလႅတ်းၽၢႆၵေႃႈ တေၸွႆႈႁႂ်ႈ ၼႃႈၵၢၼ်တႃငၢၼ်းႁဝ်းၶိုပ်ႈၼႃႈမႃးယူႇ၊ လွင်ႈလၢတ်ႈၵၢၼ်ၸႃ ၼႂ်းတူင်ႇၵူၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ မိူၼ်ၼၼ် သင်ႁဝ်းႁတ်းလၢတ်ႈႁတ်းၸႃ ၼႆၵေႃႈ ၸွႆႈႁဝ်းႁဵၼ်းႁူႉၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇၵပ်းသၢၼ်ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်း ႁူႉၸၵ်းၵူၼ်းမႂ်ႇမႂ်ႇမႃး ယူႇယဝ်ႉ။

8. ပၼ်ႁႅင်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ

လွင်ႈဢၼ်တေဢွၼ်ႁဝ်း မီးလွင်ႈၶိုပ်ႈၼႃႈၵႂႃႇလႆႈလီၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁႃႁႅင်းၸႂ်ဢၼ်တေပဵၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်းဢီး ႁႂ်ႈႁဝ်းပိုင်ႈဢိင်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈ၊ ပၼ်ႁႅင်းတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ႁႂ်ႈၵႂႃႇထိုင်ယိူင်းဢၢၼ်းဢၼ်မီးဝႆႉၼၼ်ႉ။

9. ၽိုၵ်းတႅမ်ႈၽိုၵ်းမၢႆ

ၵၢၼ်တႅမ်ႈၵၢၼ်မၢႆၼၼ်ႉ ၸွႆႈႁႂ်ႈၼမ်ႉၵတ်ႉလွင်ႈမၢႆတွင်းလီၶိုၼ်ႈမႃးလႄႈ ယင်းၸွႆႈၵဵပ်းႁွမ်ပၼ်ပၢႆးဝူၼ်ႉ လွင်ႈဢၼ်ထူပ်းယူႇ ၼႂ်းဝၼ်းလႂ်ဝၼ်းၼၼ်ႉပႃးထႅင်ႈ ယူႇယဝ်ႉ။

10. ဢွၵ်ႇပၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်း

ပေႃးလၢတ်ႈထိုင်လွင်ႈပူၵ်းပွင်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼႆၵေႃႈ ၵၢၼ်ဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်းၼႆႉ ပဵၼ်ၵၢၼ်ပူၵ်းပွင်ပၼ်ပၢႆးယူႇလီတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းႁႂ်ႈလီလႄႈ ဢမ်ႇဝႃႈ ၼွၼ်းလိုဝ်ႈႁိူဝ်ႉႁႂ်ႈပဵင်းပေႃး၊ ၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်ပၼ်ၽွၼ်းလီ၊ ဢွၵ်ႇပၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်းယူႇတႃႇသေႇ သေယဝ်ႉ ပၢႆးယူႇလီၵေႃႈၶႅမ်ႉဢမ်ႇၵႃး လွင်ႈသုၵ်ႉယုင်ႈၶမ်ၸႂ်ၵေႃႈ လူတ်းယွမ်းမႃးယူႇယဝ်ႉ။

11. ပႅတ်ႈတၢင်းယၢမ်ႈဢၼ်ဢမ်ႇလီ

ၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉႁူႉတိုၼ်းမီး တၢင်းယၢမ်ႈလီလႄႈဢမ်ႇလီယူႇယဝ်ႉ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈ တေလႆႈယွမ်းႁပ်ႉတၢင်းယၢမ်ႈႁဝ်းႁႂ်ႈလႆႈ၊ ပေႃးမီးယိူင်းဢၢၼ်း ၶႂ်ႈပူၵ်းပွင်တူဝ်ၵဝ်ႇတေႉယူႇၼႆၸိုင် ထုၵ်ႇလီဢဝ်တၢင်းယၢမ်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းႁၼ်ဝႃႈ ဢမ်ႇလီၼၼ်ႉဢွၵ်ႇၵႂႃႇလႄႈ တႄႇႁဵတ်းလွင်ႈလီလီၵႂႃႇ ႁဵတ်းတေႃႇထိုင် ႁႂ်ႈမၼ်းပဵၼ်တၢင်းယၢမ်ႈၵႂႃႇပႅတ်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

12. လဵပ်ႈႁဵၼ်းတီႈၵူၼ်းတၢင်ႇၵေႃႉ

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈႁူပ်ႉထူပ်းၺႃး ၵူၼ်းဢၼ်ၵတ်ႉၶႅၼ်ႇ၊ ပဵၼ်ၵေႃႉဢၼ်ႁဝ်းယုၵ်ႉယွင်ႈ ဢမ်ႇဝႃႈၼမ်ႉၵတ်ႉတၢင်းၶႅၼ်ႇၶဝ်၊ လွင်ႈႁဵတ်းတၢင်းသၢင်ႈၶဝ် ၸိူဝ်းၼႆႉ လဵပ်ႈႁဵၼ်းသေ ဢဝ်မႃးႁႂ်ႈပဵၼ်တူဝ်ယၢင်ႇလီတွၼ်ႈတႃႇႁဝ်းလႆႈလႄႈ ဢဝ်ပဵၼ်ႁႅင်းၸႂ် ႁႂ်ႈႁဝ်းၶႂ်ႈသိုပ်ႇႁဵတ်းသၢင်ႈၵႂႃႇလႆႈ ယူႇယဝ်ႉ။

13. ႁႃဢူၺ်းၵေႃႉဢၼ်ဝႆႉဝၢင်းၸႂ်လႆႈ

ဢူၺ်းၵေႃႉ ဢၼ်ဝႆႉၸႂ်လႆႈလႄႈ ၸွႆႈၼႄႉၼမ်းပၼ်ႁဝ်းလႆႈ၊ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်လႆႈ ပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်ၼိူဝ်ၵၼ်လႆႈ၊ ၸွႆႈၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ႁႅင်းဢီးႁႂ်ႈႁဝ်းၼၼ်ႉ ပူၵ်းပွင်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇႁႂ်ႈလီမႃးထႅင်ႈ။

14. ငိူင်ႉဝႄႈၵူၼ်းမီးပၢႆးဝူၼ်ႉဢၼ်ဢမ်ႇလီ

ဢမ်ႇဝႃႈၽႂ်ၵေႃႈ ႁူႉတေဢမ်ႇၶႂ်ႈႁူပ်ႉထူပ်းၺႃးၵူၼ်းၵေႃႉဢၼ် မီးပၢႆးဝူၼ်ႉဢမ်ႇတူၺ်းႁၼ်ပဵၼ်လွင်ႈလီလႄႈ ဝူၼ်ႉႁၼ်ၽၢႆႇႁၢႆႉတႃႇသေႇၼၼ်ႉၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ၶတ်းၸႂ်ယူႇၸွမ်းၵူၼ်းဢၼ်မီးပၢႆးဝူၼ်ႉ ဢၼ်ဝူၼ်ႉႁၼ်ပဵၼ်လွင်ႈလီၼၼ်ႉ တေပူင်းပွင်ပၼ်ႁဝ်း ႁႂ်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းလီမႃးလႆႈယူႇယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈႁဝ်းပူၵ်းပွင်ပၼ်ၼမ်ႉၵတ်ႉ တူဝ်ၵဝ်ႇယူႇတႃႇသေႇ ပူၵ်းပွင်ႁႂ်ႈမၼ်းလီၶိုၼ်ႈမႃးတိၵ်းတိၵ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇဝႃႈယူႇတီႈလႂ်ႁိုဝ် ႁဵတ်းၵၢၼ်သင်ၵေႃႈယဝ်ႉ ႁူႉတိုၼ်းတေမီးလွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၶိုပ်ႈၼႃႈမႃးယူႇ ဢမ်ႇႁၢင်ႉ။

ပိၼ်ႇတႅမ်ႈ−ထိူၼ်ႇလိုၵ်ႉ

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း

ဢၢင်ႈဢိင်− cariber