သင်ၵိၼ်ၽၵ်းလႄႈမၢၵ်ႇမႆႉၵူၺ်း တေပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်မႃး

ၵူၼ်းႁၵ်ႉပၢႆးယူႇလီၶဝ်ၼၼ်ႉ တေၵိၼ်ပၼ်မၢၵ်ႇမႆႉမၢၵ်ႇတွၵ်ႇလႄႈ ၽၵ်းၶဵဝ်ၵၼ်ၵမ်ႈၼမ်ယဝ်ႉ၊ ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ ပေႃးတေႁႂ်ႈလီတွၼ်ႈတႃႇတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းတႄႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ်တၢင်းၵိၼ်ႁႂ်ႈ ၸေး 5 မူႇ ယူႇၵူၺ်း၊ ၵၢၼ်ၵိၼ်မၢၵ်ႇမႆႉၽၵ်းၶဵဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းလီတွၼ်ႈတႃႇ ၶူင်ႉၶိုတ်ႈယိူဝ်ႇလႄႈ တူဝ်ၶိင်းႁဝ်း တေၸုပ်ႇဢဝ်လႆႈလီယူႇ၊ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းဢႃႇယုယႂ်ႇၶဝ်ၵေႃႈ လႆႈဝႃႈလီတႄႉတႄႉ။ ပေႃးပဵၼ်ၸိူင်ႉၼၼ် သင်ၵိၼ်မၢၵ်ႇမႆႉလႄႈၽၵ်းၶဵဝ်ၵူၺ်းၼႆ တူဝ်ၶိင်းႁဝ်းတေပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်မႃးၼႆၼၼ်ႉ မိူၼ်ၼင်ႇ−

1. တူဝ်ၶိင်းတေဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉထၢတ်ႈဢႁႃႇရၵုမ်ႇထူၼ်ႈ

သမ်ႉဝႃႈၽၵ်းတေမီးယႂ်းဢႁႃႇရ၊ ထၢတ်ႈၵိူဝ်၊ ဝီႇတမိၼ်ႇ၊ ထၢတ်ႈ Carbohydrate ၵေႃႈယဝ်ႉ ယင်းတေဢမ်ႇမီးထၢတ်ႈ Protein လႄႈ ထၢတ်ႈၶႆမၼ်း ဢၼ်လႆႈမႃးတီႈသတ်း ၼၼ်ႉၵႃႈႁိုဝ်၊ ၶႆမၼ်း ၸွႆႈသၢင်ႈပၼ်လွင်ႈႁဵတ်းၵၢၼ်ပၢႆးၸႂ်၊ ပၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်းတေႃႇတူဝ်ၶိင်းႁဝ်း ႁဵတ်းၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်လႆႈလီယူႇယဝ်ႉ။ လိူဝ်ၼၼ်ႉ ထၢတ်ႈ Protein ၵေႃႈ ၸွႆႈႁႂ်ႈၵၢမ်ႈၼိူဝ်ႉၵႅၼ်ႇၶႅင်လႄႈ ပၼ်ႁႂ်ႈမီးႁႅင်းၶၢမ်ႇတူဝ်မႃးထႅင်ႈယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပေႃးဝႃႈဢမ်ႇၶႂ်ႈၵိၼ်ၼိူဝ်ႉသတ်းလႄႈ ၶႂ်ႈၵိၼ်ၽၵ်းၵူၺ်းၼႆၵေႃႈ ႁႃၵိၼ် ထၢတ်ႈ Protein လႆႈတီႈ ထူဝ်ႇ ၸိူဝ်းၼႆႉလႆႈယူႇ၊ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ပေႃးဝႃႈပဵၼ်ၶႆမၼ်းၼႆၵေႃႈ ၼမ်ႉမၼ်းႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃးတီႈၽၵ်း ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈလႆႈ။

2. ႁႅင်းၼႂ်းတူဝ်ဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ

သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈတူင်ႉတူင်ႉၼိုင်ၼိုင်ယူႇတႃႇသေႇ၊ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၼၵ်းယူႇတႃႇသေႇ၊ ဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်း၊ ပႆလႅၼ်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႆ သင်ၵိၼ်ၽၵ်းၶဵဝ်လႄႈမၢၵ်ႇမႆႉၵူၺ်းၼၼ်ႉ ဢဵၼ်ႁႅင်းၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်း တေဢမ်ႇၵုမ်ႇထူၼ်ႈပဵင်းပေႃးလႆႈ။ ယွၼ်ႉၼၼ် သင်ၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်း ၶၢတ်ႇထၢတ်ႈ  Protein လႄႈ ၶႆမၼ်းၼႆၸိုင် တေႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶိင်းႁဝ်း ဢမ်ႇၵႅၼ်ႇၶႅင်မီးႁႅင်းလႄႈ  ၵၢမ်ႈၼိူဝ်ႉဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇမႃးလႆႈယူႇယဝ်ႉ။

3. ထၢတ်ႈဝီႇတမိၼ်ႇလႄႈထၢတ်ႈလဵၵ်း မၢင်မဵဝ်း

ထၢတ်ႈဝီႇတမိၼ်ႇလႄႈထၢတ်ႈလဵၵ်း မၢင်မဵဝ်း ဢၼ်လုၵ်ႉမႃးတီႈၼိူဝ်ႉသတ်းၵူၺ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၼမ်ႉၼူမ်း ၊ ဝီႇတမိၼ်ႇ B12 ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈတွၼ်ႈတႃႇ ၶူင်ႉဢႃႇယူင်ႇ လႄႈ ဢွၵ်းဢေႃ၊ ထၢတ်ႈလဵၵ်းဢၼ်ၸွႆႈသၢင်ႈပၼ်မဵတ်ႉလိူတ်ႈ၊ ႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်လိူတ်ႈၸၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ။  သင်ဝႃႈ ၵိၼ်ၽၵ်းဝႂ်ၶဵဝ်ၼမ်ၼမ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ၸၢင်ႈၽိူမ်ႉထၢတ်ႈလဵၵ်းမႃးပၼ်လႆႈယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၽၵ်းဝႂ်ၶဵဝ်ၼၼ်ႉသမ်ႉ တေမီးထၢတ်ႈ ဢၼ်ၸုပ်ႇဢဝ်ထၢတ်ႈလဵၵ်းမၢင်မဵဝ်း ဢွၵ်ႇၵႂႃႇၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းလႆႈလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးလိူတ်ႈၸၢင်မႃးလႆႈ ယူႇယဝ်ႉ။

4. လူတ်းယွမ်းလွင်ႈၸဵပ်းယဵၼ်းၸွမ်းတူဝ်ၶိင်း

မိူဝ်ႈၵိၼ်ၽၵ်းလႄႈမၢၵ်ႇမႆႉၵူၺ်းၼၼ်ႉ တေၵုမ်းထိင်းထၢတ်ႈ protein လႄႈ ထၢတ်ႈၶႆမၼ်းလႆႈသေ တေၸွႆႈလူတ်းယွမ်းလွင်ႈၸဵပ်းယဵၼ်းၽၢႆႇၼႂ်းလႄႈ ၽၢႆႇၼွၵ်ႈတူဝ်ၶိင်းလႆႈ ဢမ်ႇဝႃႈတေပဵၼ်ႁွႆးမၢတ်ႇၸဵပ်းၸိူဝ်းၼႆႉ မၼ်းၵေႃႈတေလီၶိုၼ်ႈမႃး၊ ၵွပ်ႈဝႃႈ ထၢတ်ႈ Protein  ဢၼ်လုၵ်ႉမႃးတီႈသတ်းၼၼ်ႉ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶိင်းႁဝ်း ၸဵပ်းယဵၼ်းငၢႆႈမႃး ယူႇယဝ်ႉ။

5. ၼမ်ႉၼၵ်းလူတ်းယွမ်း

ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်သူၼ်ၸႂ် ၶႂ်ႈလူတ်းၶႆမၼ်းႁိုဝ် လူတ်းယွမ်းၼမ်ႉၼၵ်းၼၼ်ႉ သင်ၵိၼ်ၽၵ်းလႄႈမၢၵ်ႇမႆႉၵူၺ်းၼႆ တေလီတေႃႇတူဝ်ၶိင်းလိူဝ်သေ တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်လုၵ်ႉမႃးတီႈၼိူဝ်ႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မၼ်းတေမီးယႂ်းဢႁႃႇရ၊ ၽိူမ်ႉပၼ်ထၢတ်ႈၼမ်ႉၼမ်မႃး၊ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းၸဵဝ်းဢိမ်ႇ လႄႈ ၽၢႆႈငၢႆႈ ယူႇယဝ်ႉ။

6. ဢမ်ႇပေႃးၵႂ်ႈၽေႃးပွင်း

မိူဝ်ႈၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်သေမဵဝ်းမဵဝ်းၼၼ်ႉ ဝူၼ်ႉဝႃႈတူဝ်ၵႂ်ႈ၊ ၼႃႈၵႂ်ႈ မႃးၼႆ တေၸၢင်ႈပဵၼ်ယွၼ်ႉၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်မီးထၢတ်ႈ Sodium ၼမ်ပူၼ်ႉတီႈလႄႈ သင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈၵိၼ်ၽၵ်းဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈ သႂ်ႇၵိူဝ်ၽွင်ဝၢၼ်ၼမ်မိူၼ်သႂ်ႇၼႂ်းၼိူဝ်ႉသတ်းၼႆ ၸိုင် ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းၵိၼ်ထၢတ်ႈ Sodium ဢေႇလူင်းလႄႈ တေဢမ်ႇပေႃးၵႂ်ႈႁႅင်းမႃး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈမၢင်ၵေႃႉၵေႃႈ တေၸၢင်ႈမီးပၼ်ႁႃၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈ တႃႇယွႆႈ Carbohydrate လႄႈ ထၢတ်ႈၵိူဝ်ဝၢၼ်တီႈ မၢၵ်ႇမႆႉမၢင်မဵဝ်း လႆႈယၢပ်ႇၼႆၵေႃႈ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈၵႂ်ႈငၢႆႈမႃးယူႇမိူၼ်ၵၼ် ယဝ်ႉ။

7. Cholesterol ယွမ်းလူင်း

ပေႃးဝႃႈၵိၼ်ၽၵ်းမၢၵ်ႇမႆႉပၼ်ယူႇတႃႇသေႇၼႆ တေႁၼ်လႆႈ ၸႅင်ႈလႅင်းဝႃႈ Cholesterol ၶႆမၼ်းၼႂ်းသဵၼ်ႈလိူတ်ႈၼၼ်ႉတေယွမ်းလူင်းမႃး လိူဝ်သေၵိၼ်ယႃၼၼ်ႉလူးၵွၼ်ႇ၊ ပေႃးႁႂ်ႈလႆႈၽွၼ်းလီတႄႉတႄႉၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီပဵၼ်မၢၵ်ႇမႆႉဢၼ်မီးယႂ်းဢႁႃႇရၼမ် ဢၼ်တေၸွႆႈလူတ်းၶႆမၼ်း ၼႂ်းလိူတ်ႈလႆႈလီ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီလွင်ႈၵိၼ် ၽၵ်းလႄႈမၢၵ်ႇမႆႉၼၼ်ႉ ပဵၼ်လွင်ႈလီတႄႉတႄႉယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ်ၼိူဝ်ႉသတ်းၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ၊ သင်ပဵၼ်လႆႈၵေႃႈ ၵိၼ်ပၼ်ၼိူဝ်ႉသတ်းမဵဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇပေႃးမီးၶႆမၼ်းၼမ် မိူၼ်ၼင်ႇပႃ၊ ၼိူဝ်ႉၵႆႇဢမ်ႇမီးၼင် ၸိူဝ်းၼႆႉ တွၼ်ႈတႃႇတူဝ်ၶိင်းႁဝ်းပေႃးတေလႆႈႁပ်ႉထၢတ်ႈ Protein ပဵင်းပေႃး၊  သင်ဢမ်ႇၵိၼ်ၼိူဝ်ႉၵိၼ်ပႃသေဢိတ်းၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီၵိၼ်ပၼ် ၶႆႇ၊ ၼူမ်း၊ ထူဝ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈၵုမ်ႇထူၼ်ႈပဵင်းပေႃးယူႇ။

ပိၼ်ႇတႅမ်ႈ−ထိူၼ်ႇလိုၵ်ႉ

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း

ဢၢင်ႈဢိင်−Sanook