သီႇရိလင်ႇၵႃႇ ယွၼ်းႁႂ်ႈၶႄႇ ႁႃတၢင်းပၼ် ဢၼ်တေသၢႆႈတႅၼ်းၼီႈလႆႈ လူၺ်ႈဢမ်ႇယၢပ်ႇၸႂ်ႁႅင်း

မိူဝ်ႈဝၼ်းထီႉ 9 January 2022 (လိူၼ်ၵမ်မႂ်ႇ 8 ၶမ်ႈ ပီႊတႆး 2116 ၼီႈ) ၼၼ်ႉ ၸွမ်ၸိုင်ႈမိူင်းသီႇရိလင်ႇၵႃႇ (ႁိုဝ်) မိူင်းသီႇႁူဝ် လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းၸွမ်း ၽွင်းလူင်ၽၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၶႄႇသေ  လႆႈတုၵ်းယွၼ်းလၢတ်ႈႁႂ်ႈၶႄႇ ႁႃလၢႆးတၢင်း ဢၼ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈ သီႇရိလင်ႇၵႃႇ ၸၢင်ႈသၢႆႈတႅၼ်းၼီႈပၼ်ၶႄႇၶိုၼ်းလႆႈ ၵမ်းလွႆးလွႆး ဝႃႈၼႆ။

ယွၼ်ႉ ပဵၼ်ၽွင်းမိူဝ်ႈ မိူင်းသီႇရိလင်ႇၵႃႇ လႆႈႁူပ်ႉလွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇတၢင်းၵၢၼ်ငိုၼ်းသေ ၼင်ႇႁိုဝ် ႁႂ်ႈပေႃးပဵၼ်ၵၢၼ် ႁၼ်ထိုင်ၵၢင်ၸႂ်ၵၼ်ၼၼ်ႉၼႆသေ ၸွမ်ၸိုင်ႈ မိူင်းသီႇရိလင်ႇၵႃႇ ၸင်ႇလႆႈ တုၵ်းယွၼ်းတီႈၶႄႇ ႁႂ်ႈၶပ်ႉၶိုင်ပၼ် လွၵ်းလၢႆးတၢင်း ဢၼ်တေႁဵတ်းႁႂ်ႈ သီႇရိလင်ႇၵႃႇ တႅၼ်းၼီႈ လႆႈၶိုၼ်း လူၺ်ႈဢမ်ႇယၢပ်ႇၵိၼ်းၸႂ် ဝႃႈၼႆ။

ပူၼ်ႉမႃးၶၢဝ်းတၢင်း 10 ပီႊၼႆႉ တႃႇတေၶူင်သၢင်ႈ သဵၼ်ႈတႃႈသၢႆတၢင်း လႄႈ ဝၢင်းႁိူဝ်းမိၼ် ႁူမ်ႈပႃး တႃႈႁိူဝ်းၼမ်ႉလိုၵ်ႉ တီႈၼႂ်းမိူင်းသီႇရိလင်ႇၵႃႇၼႆႉသေ ၶႄႇလႆႈၵူႈယိမ်ပၼ်ငိုၼ်း တီႈမိူင်းသီႇရိလင်ႇၵႃႇ တႃႇ 5 လၢၼ်ႉပီႇလီႇယၼ်ႇ ပၢႆ ဝႃႈၼႆ။

ၵဵဝ်ႇလွင်ႈငိုၼ်းတွင်းၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ထတ်းသၢင်လၢတ်ႈဝႃႈ သီႇရိလင်ႇၵႃႇ လႆႈဢဝ်ၵႂႃႇၸႂ်ႉ တီႈမဵဝ်းဢၼ် ဢမ်ႇမီးၼမ်ႉမျၢတ်ႈၼမ်ႉတွၼ်းသင် ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

လိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ ဢၼ်လုၵ်ႉတီႈလုမ်း ၸွမ်ၽွင်းလူင် မိူင်းသီႇရိလင်ႇၵႃႇ ဢွၵ်ႇဝႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈ ယင်းလၢတ်ႈပႃးဝႃႈ ၽွင်းမိူဝ်ႈ လႆႈႁူပ်ႉထူပ်းၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃၽေးတၢင်းပဵၼ် COVID-19 ယူႇၼႆ လႆႈၵႄႈလိတ်ႈပႃး ပၼ်ႁႃလွင်ႈၵပ်ႉၵိၼ်းတၢင်းပၢႆးမၢၵ်ႈမီးယူႇလႄႈ သင်ႁႃလၢႆးတၢင်း လႄႈ တၢင်းဢွၵ်ႇ ၼႂ်းတွၼ်ႈ ၵၢၼ်သၢႆႈတႅၼ်းၼီႈလႆႈၼႆၵေႃႈ မိူင်းသီႇရိလင်ႇၵႃႇ တေလႆႈ သၢၵ်ႈသႃႇ လူမ်ၸႂ်တေႉတေႉဝႃႈၼႆ။

ၼႂ်းလိၵ်ႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇၼၼ်ႉ  သီႇရိလင်ႇၵႃႇ ယင်းလႆႈတုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈၶႄႇ တမ်းဝၢင်းမၢႆမီႈ ၼႂ်းတွၼ်ႈ သူင်ႇၵုၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉယူႇဝႃႈၼႆသေ ႁူဝ်ယွႆႈတႄႉဢမ်ႇႁၼ်လၢတ်ႈပႃးသေတႃႉၵေႃႈ ပီႊပူၼ်ႉမႃးၼႆႉ လုၵ်ႉတီႈၶႄႇသေ လႆႈသူင်ႇၵုၼ်ႇ တႃႇသၢင်ႉငိုၼ်း 3.5 လၢၼ်ႉ ပီႇလီႇယၼ်ႇ တေႃႇလႃႇဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ၶဝ်ႈၼႂ်း သီႇရိလင်ႇၵႃႇ ၵႂႃႇယူႇဝႃႈၼႆ။

ၼွၵ်ႈလိူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ ယင်းလၢတ်ႈပႃးဝႃႈ ယူႇတီႈသီႇရိလင်ႇၵႃႇသေ ယင်းတေပၼ်ၶႂၢင်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းၶႄႇ ၸိူဝ်းႁဵတ်းၸွမ်း မၢႆမီႈလွင်ႈႁၢမ်ႈတၢပ်ႈ ၽွင်း COVID-19 ၼၼ်ႉ ၶဝ်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇ ၼႂ်းမိူင်းသီႇရိလင်ႇၵႃႇ ၶိုၼ်းယူႇဝႃႈၼႆ။

ဢွၼ်ၼႃႈၸိူဝ်ႉမႅင်းတၢင်းပဵၼ် COVID-19 ပႆႇမီးၼၼ်ႉ ၶႄႇၵေႃႈ ပဵၼ်မိူင်းၼိုင်ႈၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်ၶဝ်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇ မိူင်းသီႇရိလင်ႇၵႃႇ ယူႇသေ ယူႇတီႈသီႇရိလင်ႇၵႃႇၵေႃႈ လႆႈသင်ႇ ၶူဝ်းၵုၼ်ႇတီႇၶႄႇ ၶဝ်ႈၼႂ်းမိူင်းသီႇရိလင်ႇၵႃႇ ၼမ်လိူဝ် တၢင်ႇမိူင်းယူႇဝႃႈၼႆ။

ယၢမ်းလဵဝ် ၽွင်းသီႇရိလင်ႇၵႃႇ ၶမ်ယူႇၼႂ်းၵွင်ၼီႈလူင်သေ ႁူပ်ႉတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇယူႇၼၼ်ႉ ၽၢႆႇၼိုင်ႈၵေႃႈ ယွၼ်ႉတၢင်းပဵၼ် COVID-19 ၽႄႈလၢမ်းလႄႈ ၵူၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၶဝ်ႈဢႅဝ်ႇလႄႇ ၼႂ်းမိူင်းယဝ်ႉ ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၶဝ်ႈပႃးၽၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်းထႅင်ႈ ဝႃႈၼႆ။

ၽူႈလဵပ်ႈႁဵၼ်းၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢွၼ်ၵၼ်ထတ်းသၢင်လၢတ်ႈဝႃႈ ပႅၵ်ႉသမ်ႉ သီႇရိလင်ႇၵႃႇ လႆႈၵူႈယိမ်ငိုၼ်းတီႈၶႄႇ လူၺ်ႈဢမ်ႇလူဝ်ႇပၼ်ၶီႈမၼ်းၼမ်ၼႆသေတႃႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉႁူပ်ႉ လွင်ႈယၢပ်ႇၽိုတ်ႇ တႃႇတေမီးငိုၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၶဝ်ႈၼႂ်းမိူင်းလႄႈ ငဝ်းလၢႆးမိူဝ်ႈလဵဝ်ၼႆႉ သီႇရိလင်ႇၵႃႇ ပဵၼ်ဝႆႉငဝ်းလၢႆး ဢၼ်တေဢမ်ႇၸၢင်ႈတႅၼ်းၼီႈၶိုၼ်းလႆႈသေဢိတ်းယဝ်ႉဝႃႈၼႆ။

ၼႂ်းပီႊ 2022 ၼႆႉ သီႇရိလင်ႇၵႃႇ တေမီးၼီႈ ပဵၼ် 7 ပီႇလီႇယၼ်ႇ တေႃႇလႃႇဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ  ၼႂ်းၼၼ်ႉ ပႃးၼီႈဢၼ်လူဝ်ႇသၢႆႈတႅၼ်း ၼႂ်းလိူၼ်ထူၼ်ႈၼိုင်ႈ (January 2022) ၼႆႉ တႃႇ 500 လၢၼ်ႉ တေႃႇလႃႇဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ လႄႈ ၼီႈဢၼ်လူဝ်ႇသၢႆႈ တႅၼ်းၼႂ်းလိူၼ်ထူၼ်ႈၸဵတ်း (July 2022) ၼၼ်ႉ တႃႇၼိုင်ႈပီႇလီႇယၼ်ႇ ဝႃႈၼႆ။

မိူင်းသီႇရိလင်ႇၵႃႇ ၼႆႉ ပဵၼ်မိူင်းၼိုင်ႈ ဢၼ်မီးလွင်ႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်း ၶူင်းၵၢၼ်ၶၢဝ်းယၢဝ်းၶႄႇ (BRI) ဢၼ်မီးလၢႆလၢႆမိူင်းၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၸွမ်းသေ ဢၼ်တေႁဵတ်းပၼ်သဵၼ်ႈတၢင်း ႁႂ်ႈၶႄႇ ၸၢင်ႈၵပ်းသိုပ်ႇ တင်းတၢင်ႇ မိူင်းလႆႈၼၼ်ႉဝႃႈၼႆ။

ၵဵဝ်ႇလွင်ႈၶူင်းၵၢၼ်ၶႄႇဢၼ်ၼႆႉသေ ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ႁူမ်ႈပႃး ထႅင်ႈလၢႆလၢႆမိူင်းၵေႃႈ ၸီႉၼႄ လၢတ်ႈဝႃႈ ၶူင်းၵၢၼ်ၶႄႇဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ တေပဵၼ်ၶူင်းၵၢၼ် ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ မိူင်းၵွတ်းၽၢၼ်ၶဝ် ၸူမ်ယူႇၼႂ်းၵွင်ၼီႈၼၼ်ႉၵူၺ်းဝႃႈၼႆ။

ၶေႃႈထတ်းသၢင်ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ ၶႄႇတုမ်ႉတွပ်ႇလၢတ်ႈထဵင်ၶိုၼ်းတႃႇသေႇဝႃႈ ၸုမ်းမိူင်းဝၼ်း တူၵ်းၶဝ် တင်ႈၸႂ် ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၸိုဝ်ႈသဵင်ၶႄႇ လူႉၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း