ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၼႂ်းမိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး ၵူဝ်ႇထုၵ်ႇတီႉၺွပ်း သူင်ႇပွၵ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်

ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းမိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး တိုၼ်ႇသၢၼ်ႈ ၵူဝ်ပလိၵ်ႈဢိၼ်းတီးယႃး တီႉၺွပ်းသူင်ႇပွၵ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၶိုၼ်း။

ၸွမ်းၼင်ႇသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ VOA ဢွၵ်ႇဝႆႉ မိူဝ်ႈၼႆႉဝၼ်းထီႉ 14 May 2024 (လိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 7 ၶမ်ႈ ပီႊတႆး 2118 ၼီႈ) ၼၼ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဢၼ်ပၢႆႈၽေးသိုၵ်းသေ ၶဝ်ႈၵႂႃႇ ၼႂ်းမိူင်းဢိၼ်းတီးယႃးၼၼ်ႉ မီးလွင်ႈမႆႈၸႂ်ဝႃႈ တေထုၵ်ႇပလိၵ်ႈဢိၼ်းတီးယႃး တီႉၺွပ်းသေ သူင်ႇပွၵ်ႈၶိုၼ်းၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဝၢႆးသေမီးလွင်ႈသူင်ႇၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ယဝ်ႉပွၵ်ႈၼိုင်ႈၼၼ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၼႂ်းဝဵင်းမၼိပူႇရႃႉ မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး လၢတ်ႈတီႈသိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ VOA ဝႃႈ ဝၢႆးသေ မီးလွင်ႈသူင်ႇၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူဝ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ယဝ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးဢၼ်ၵိုတ်းယူႇ ဢွၼ်ၵၼ်ၵူဝ် လႄႈ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈၶၢႆႉပၢႆႈယဝ်ႉသေ မိူၼ်ၼင်ႇဝႃႈ ၼႂ်းမိူင်းဢိၼ်းတီးယႃးၼႆႉ တေဢမ်ႇမီးလွင်ႈလွတ်ႈၽေးၵႂႃႇထႅင်ႈယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉၵေႃႈ လႆႈမီးမႃးဝၢႆးသေ မိူဝ်ႈႁူဝ်လိူၼ် May 2024 ၼၼ်ႉ ၽၢႆႇတၢင်းဢိၼ်းတီးယႃး လႆႈပိုၼ်ၽၢဝ်ႇသူင်ႇၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၽိတ်းမၢႆမီႈတင်းမူတ်း 77 ၵေႃႉ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ယဝ်ႉသေ လၢတ်ႈဝႃႈ ၼႆႉတိုၵ်ႉပဵၼ်ပွၵ်ႈၵမ်းႁႅၵ်ႈၵူၺ်း ၼႆယဝ်ႉ။

မိူဝ်ႈဝၼ်းထီႉ 8 May 2024 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ၽွင်းလူင်ဢိၼ်းတီးယႃး လႆႈတႅမ်ႈ တၢင်ႇၼိူဝ် Online ဝႃႈ ယၢမ်းၽွင်းတေႃႈလဵဝ် တိုၵ်ႉမီးၵၢၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းတႃႇသူင်ႇ ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး 5,400 ၵေႃႉ ပွၵ်ႈၶိုၼ်းၸိုင်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် ဝႃႈၼႆ။

တႄႇၸဵမ်မိူဝ်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈယိုတ်းဢၢမ်းၼၢတ်ႈၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း ႁူမ်ႈတုမ်ၸမ် 60,000 ၵေႃႉ ပၢႆႈၽေးၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းမိူင်းဢိၼ်းတီးယႃးၼႆ ၸုမ်းၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ လၢႆးငၢၼ်းဝႆႉၼင်ႇၼႆ။

ၵူၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ် တေပၢႆႈၽေးသိုၵ်း ၵႂႃႇယူႇၼႂ်း 3 ၸႄႈတွၼ်ႈ မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃး ပွတ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ဢၼ်ယူႇတီႈၸပ်းၸွမ်းလႅၼ်လိၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်သေ ၽၢႆႇတၢင်း ဢိၼ်းတီးယႃး လႆႈလၢတ်ႈဝႃႈ မိူဝ်ႈလၢႆပီႊပူၼ်ႉမႃး ၵူၼ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ပဵၼ်ငိူၼ်ႈငဝ်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးၵၢၼ်ပိုတ်းယိုဝ်းၵၼ်တၢႆ လၢႆပွၵ်ႈလၢႆၵမ်း ဝႃႈၼႆ။

ထႅင်ႈၽၢႆႇၼိုင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈၵေႃႈ မိူင်းဢိၼ်းတီးယႃးၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈမီးပၵ်းပိူင်ႁပ်ႉႁွင်း ၵူၼ်းပၢႆႈၽေး သေဢမ်ႇၵႃး သမ်ႉဢမ်ႇလႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းႁပ်ႉႁွင်းလိၵ်ႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၶွင်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉပႃး ၼႆယဝ်ႉ။

ပႅၵ်ႉသမ်ႉဢိၼ်းတီးယႃး ဢမ်ႇလူင်းလၢႆးမိုဝ်းႁပ်ႉႁွင်းလွင်ႈၵူၼ်းပၢႆႈၽေးၼႆသေတႃႉ ဢိၼ်းတီးယႃးၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈပၼ်ၵူၼ်းပၢႆႈၽေးယူႇလႄႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႉ ဢဵၼ်ႁႅင်း တဵၵ်းၵူၼ်းပၢႆႈၽေးပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆ ၵႅမ်ၽူႈၸတ်းၵၢၼ် ၸုမ်းပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်းၽၢႆႇသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း (Human Rights Watch – HRW) လၢတ်ႈၼင်ႇၼႆ။

ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ယူႇတီႈ ၶွမ်ႇမသျိၼ်ႇၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၽၢႆႇမၢႆမီႈၵူႈမိူင်းမိူင်း (International Commission of Jurists – ICJ) လႆႈဢွၵ်ႇမႃးလၢတ်ႈ မိူဝ်ႈဝူင်ႈပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉဝႃႈ ဢိၼ်းတီးယႃး လႆႈလူင်းလၢႆးမိုဝ်းၼႂ်းလိၵ်ႈ ၵိၼ်ၵႅၼ်ႇလွင်ႈဝႃႈ တေဢမ်ႇတဵၵ်းတဵင်ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ယူႇၼႂ်းၸိုင်ႈမိူင်းၶဝ် မီးၽေးထိုင်သၢႆၸႂ်ၼၼ်ႉ ပွၵ်ႈမိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတူဝ်ၵဝ်ႇၼႆသေ တုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈဢိၼ်းတီး ယႃး ၵိုတ်းယိုတ်းလွင်ႈသူင်ႇၵူၼ်းပၢႆႈၽေး ပွၵ်ႈၶိုၼ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ထႅင်ႈ ၼႆယူႇယဝ်ႉ။

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း