ၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇသုင်ၶိုၼ်ႈ ၼႄငဝ်းလၢႆးၾိင်ႈၾႃႉဢၼ်ႁၢႆႉႁႅင်းမႃး

ၸွမ်းၼင်ႇလၢႆးငၢၼ်း ၽၢႆႇလူလွမ်ပႂ်ႉပႃးၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ဢွၵ်ႇၼႄဝႆႉၼၼ်ႉ ၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇတိူဝ်းၶိုၼ်ႈၼမ်မႃးလႄႈ တေတိူဝ်းၶိုၼ်ႈသုင်ၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်းထႅင်ႈႁဵင်ပီႊ ဝႃႈၼႆ။

မိူဝ်ႈဝၼ်းထီႉ 21 April 2023 (လိူၼ်ႁူၵ်းမႂ်ႇ 3 ၶမ်ႈ ပီႊတႆး 2117 ၼီႈ) ၽၢႆႇလူလွမ်ပႂ်ႉပႃးၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ (WMO) လၢႆးငၢၼ်းၼႄ လွင်ႈဢၼ်ၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇသုင်ၶိုၼ်ႈၼမ်မႃး ယွၼ်ႉၼမ်ႉၵၢမ်ႈၸိူမ်ႈၼမ် လႄႈ ႁႅင်းမႆႈတိူဝ်းၶိုၼ်ႈသုင်မႃးတိၵ်းတိၵ်း၊ ပေႃးၼပ်ႉမႃးမိူဝ်ႈပီႊ 1990 ၼႆ ၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇၼႆႉ ၶိုၼ်ႈသုင်မႃးဢမ်ႇယွမ်း 10 cm ဝႃႈၼႆ။

လွင်ႈဢၼ်ၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇၶိုၼ်ႈသုင်မႃးၼႆႉ ပဵၼ်ဢၼ်တုမ်ႉတိူဝ်ႉတေႃႇ မိူင်းၸိူဝ်းယူႇႁိမ်းၸမ်ပၢင်ႇလၢႆႇတူဝ်ႈလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ ႁူမ်ႈထိုင်ပႃး ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်သၢင်ႈသဝ်းၸွမ်းပိုၼ်ႉတီႈတႅမ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႆယဝ်ႉ။

ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းၵေႃႉၼိုင်ႈၵေႃႈလၢတ်ႈဝႃႈ ၸွမ်းလူၺ်ႈၵႅတ်ႉသ် လူမ်းဢၼ်ဢမ်ႇလီၸိူဝ်းၼႆႉ ထုၵ်ႇပွႆႇဢွၵ်ႇမႃးၼမ်ၼႃႇလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁႅင်းမႆႈသုင်ၶိုၼ်ႈသေ ၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇၵေႃႈတိူဝ်းၶိုၼ်ႈသုင်မႃးၸွမ်းယဝ်ႉ၊ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇ ဢၼ်ႁွၼ်ႉမႆႈလူင်ၼႆႉ တေမီးၵႂႃႇထိုင်ပီႊ 2060 ဢမ်ႇဝႃႈၵူၼ်းႁဝ်းတေၸႂ်ႉလွၵ်းလၢႆးၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈယုမ်ႇဝႃႈ ၵူၼ်းႁဝ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈငဝ်းလၢႆးၼႆႉလီၶိုၼ်ႈမႃးလႆႈလႄႈ တေၸၢင်ႈဢွင်ႇမၢၼ်ၵႂႃႇၸွမ်း တၢင်းယိူင်းဢၢၼ်းဢၼ်မီးဝႆႉဝႃႈ ဢမ်ႇႁႂ်ႈႁႅင်းမႆႈသုင်ၶိုၼ်ႈမႃး 1.5°C ၼပ်ႉမိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းတေထိုင်ပၢၼ်ၶိူင်ႈၸၢၵ်ႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၸုမ်း G7 ၶဝ်ၵေႃႈ တေလႆႈမီးၽႅၼ်ၵၢၼ် တႃႇတေၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵၢင်ႈပၼ်ႁႅင်းမႆႈ ဢၼ်ပဵၼ်ယူႇယၢမ်းၼႆႉယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၶဝ်ၵေႃႈလၢမ်းၶၢတ်ႈဝႃႈ လုမ်ႈၾႃႉႁဝ်းၼႆႉ တေမႆႈၶိုၼ်ႈမႃးၽတ်ႉၽဵင်ႇၶိုၼ်းထႅင်ႈ ၼႂ်းပီႊ 2023 ဢမ်ႇၼၼ် 2024 ယွၼ်ႉလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇသေ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈမၢင်ပိုၼ်ႉတီႈ ၼၼ်ႉမႆႈၶိုၼ်ႈမႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း