ၼမ်ႉၶႅင်ၼႂ်းပၢင်ႇလၢႆႇ Arctic ၸိူမ်ႈႁၢႆၵႂႃႇ ၼႄငဝ်းလၢႆးၾိင်ႈၾႃႉလႅၵ်ႈလၢႆႈႁၢႆႉႁႅင်းမႃး

မိူဝ်ႈဝၼ်းထီႉ  6 June 2023 (လိူၼ်ၸဵတ်းလွင်ႈ 4 ၶမ်ႈ ပီႊတႆး 2117 ၼီႈ) ၽၢႆႇတၢင်း Nature Communication လႆႈဢွၵ်ႇလၢႆးငၢၼ်း လွင်ႈဢၼ်ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၶဝ် ထတ်းသၢင်လွင်ႈၾိင်ႈၾႃႉဝႃႈ ပေႃးထိုင်မႃးပီႊ 2030 ၸိုင် ၼမ်ႉၶႅင်ၼႂ်းပၢင်ႇလၢႆႇ Arctic ၼၼ်ႉ တေၸိူမ်ႈႁၢႆၵႂႃႇ ၼႆယဝ်ႉ။

ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၶဝ်ၼပ်ႉသၢင်ႈတူၺ်းႁၼ်ဝႃႈ ၼမ်ႉၶႅင်ၼႂ်းပၢင်ႇလၢႆႇ Arctic ၼၼ်ႉ ပေႃးထိုင်မႃး ၶၢဝ်းမႆႈၼႂ်းပီႊ 2030 ၼႆ တေၸိူမ်ႈႁၢႆၵႂႃႇၸမ်မူတ်း လႄႈ ပဵၼ်ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်းဢၼ်ဢမ်ႇယၢမ်ႈမီးမႃးသေ တေၸိူမ်ႈဝႆးလိူဝ် ဢၼ်ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၶဝ် ယၢမ်ႈလၢမ်းၶၢတ်ႈဝႆႉဝႃႈ တေၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈပဵၼ်မႃး ၼႂ်းပီႊ 2050 ၼၼ်ႉၼႆယဝ်ႉ၊ လွင်ႈၼႆႉၵေႃႈ တေၵိူတ်ႇပဵၼ်မႃးတႄႉတႄႉယူႇယဝ်ႉ သမ်ႉဝႃႈလၢႆလၢႆမိူင်း တေၵုမ်းထိင်းၵၢၼ်ပွႆႇၵႅတ်ႉသ် လႆႈလီလိူဝ်သေ မိူဝ်ႈဢွၼ်တၢင်းၼၼ်ႉၵေႃႈယဝ်ႉ။

ၸွမ်းၼင်ႇဢၼ်ၶၢတ်ႈလၢမ်းဝႆႉမိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉတႄႉဝႃႈ သင်ဝႃႈလူတ်းယွမ်း ၵၢၼ်ပွႆႇၵႅတ်ႉသ်ၼမ်မႃးၼႆ ၸွႆႈၵုမ်းထိင်းပၼ်ၼမ်ႉၶႅင်ၼႂ်းပၢင်ႇလၢႆႇ Arctic ၼႆႉ လႆႈယူႇ ၼႆသေတႃႉ ၵူၺ်းၵႃႈ ယၢမ်းၼႆႉ ၵၢၼ်ၵိုတ်းလိုဝ်ႈၵၢၼ်ပွႆႇၵႅတ်ႉသ်ၼၼ်ႉၵူၺ်း တေၸွႆႈၵုမ်းထိင်းၽႅၼ်ႇၼမ်ႉၶႅင်ၼၼ်ႉဝႆႉလႆႈ ၼႆယဝ်ႉ။

ယွၼ်ႉၼမ်ႉၶႅင်ၼႂ်းပၢင်ႇလၢႆႇ Arctic လူတ်းယွမ်းၼႆႉသေ ပၼ်ၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႉထိုင် ၼႂ်းပွတ်းတွၼ်ႈ Arctic ၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး မိူဝ်ႈဢၼ်ၼမ်ႉၶႅင်ဢေႇလူင်းၼၼ်ႉ ၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇၵေႃႈ တေဢုၼ်ႇမႃးဝႆးလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတုမ်ႉယွၼ်ႈထိုင်ပႃး ၼမ်ႉၶႅင်ၼႂ်း Greenland ၸိူမ်ႈဝႆးသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ တူဝ်ႈလုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉ သုင်ၶိုၼ်ႈမႃးထႅင်ႈယူႇယဝ်ႉ။

လိူဝ်သေၼၼ်ႉ ၾိင်ႈၾႃႉရႃႇသီႇၵေႃႈတေဢမ်ႇမၢၼ်ႇ လႄႈ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းႁႅင်းလူမ်း တၢင်းဝႆးလူမ်း ဢမ်ႇမၢၼ်ႇ၊ ၾူၼ်တေၸၢင်ႈတူၵ်းႁႅင်းလႄႈ တေၸၢင်ႈမႆႈႁႅင်းမႃးထႅင်ႈ ဢမ်ႇဝႃႈၼႂ်း ဢမေႇရိၵပွတ်းႁွင်ႇ၊ ယူးရူပ်ႇ၊ ဢေးသျႃး ၸိူဝ်းၼႆႉ ယူႇယဝ်ႉ။

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း