တၢင်းပဵၼ်လီလႆႈၾၢင်ႉၽွင်းၶၢဝ်းၾူၼ်

ၶၢဝ်းၾူၼ်ၼႆႉ လိူဝ်သေတေၸၢင်ႈထူပ်းၽေးသၽႃႇဝ ၼမ်ႉထူမ်ႈ လိၼ်ၵူၼ်ႇၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ၊ တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်မႃးၸွမ်းၶၢဝ်းႁိုဝ်ႉၶၢဝ်းၾူၼ်ၼႆႉၵေႃႈ လႆႈဝႃႈမီးယူႇလၢႆလၢႆမဵဝ်းယူႇယဝ်ႉ။

1.တၢင်းပဵၼ်ဝတ်း

ၼႂ်းၶၢဝ်းၾူၼ်ၼႆႉ တၢင်းပဵၼ်ဝတ်းၼၼ်ႉ ထူပ်းႁၼ်ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈသေ ပဵၼ်မႃးယွၼ်ႉ တိတ်းၸပ်းၸိူဝ်ႉမႅင်း လၢႆလၢႆမဵဝ်းယဝ်ႉ။ ၵူၼ်းပဵၼ် တေမီးလူမ်းမႆႈဢိတ်းဢိတ်း၊ မီးၶီႈမုၵ်ႈ၊ ဢႆ၊ ၶေႃးၸဵပ်း ၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈ တေလီၶိုၼ်ႈမႃးၶိုၼ်းသေ ၶႅၼ်းၵႂႃႇၶိုၼ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2-3 ဝၼ်း။

2.ၶႆႈဝတ်းယႂ်ႇ

ၵိူတ်ႇပဵၼ်မႃးယွၼ်ႉၸိူဝ်ႉမႅင်း Influenza သေ မီးယူႇလၢႆၸိူဝ်ႉၽၼ်းယဝ်ႉ။ ၽၢင်ႁၢင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၼႆႉၵေႃႈ တေမီးလူမ်းၼၢဝ်၊ ၵူၼ်ႉၵူၼ်ႉၶိုၼ်ႈၶိုၼ်ႈၸွမ်းတူဝ်ၸွမ်းၶိင်း၊ ႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈ၊ ဢႆလႄႈ မီးၶီႈမုၵ်ႈ၊ ႁူဝ်ၶႆႈႁူဝ်မဝ်း။

3.ၶႆႈလိူတ်ႈဢွၵ်ႇ

ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ဢၼ်မႃးၸွမ်းယုင်းလၢႆးလႄႈ ၵူၼ်းပဵၼ်တေမီးလူမ်းၼၢဝ် ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 2-7 ဝၼ်း၊ ၵူၼ်ႉၶိုၼ်ႈၸွမ်းတူဝ်၊ ႁူဝ်ၶႆႈႁူဝ်မဝ်း၊ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၵိၼ်ၶႂ်ႈယႅမ်ႉ၊ တွင်ႉၸဵပ်းတွင်ႉၵႂႃႇ၊ တွင်ႉၶူၼ်ႉၶႆႈႁၢၵ်ႈ၊ မီးလိူတ်ႈဢွၵ်ႇပဵၼ်တုမ်ႇလႅင်ၸမ်ႉၶဵဝ်ၸွမ်းၽိဝ်ၼင်။

4.တၢင်းပဵၼ်ၼၢဝ်ၼူၵ်ႉ

ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ဢၼ်ယုင်းလၢႆးဢဝ်မႃးၽႄႈလၢမ်းလႄႈ ၵူၼ်းပဵၼ်တေမီး လူမ်းၼၢဝ်၊ ၵူၼ်ႉၵူၼ်ႉၶိုၼ်ႈၶိုၼ်ႈၸွမ်းတူဝ်ၸွမ်းၶိင်း၊ မီးၽၢင်ႁၢင်ႈၼၢဝ်သၼ်ႇ၊ သီႇသူပ်းၽိူၵ်ႇ၊ ၽိဝ်ၼင်ႁႅင်ႈႁိူတ်ႇ၊ ႁိူဝ်ႇဢွၵ်ႇၸွမ်းတူဝ်ၶိင်းၼမ်လႄႈ တူဝ်ၶိင်းဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇဝႆႉယူႇ။

5.တၢင်းပဵၼ်ယဵဝ်ႈၼူ Leptospirosis

ၵႆႉပဵၼ်တီႈဢၼ်မီးၼမ်ႉထူမ်ႈၶင်ဝႆႉႁိုင် လႄႈ တေမီးၽၢင်ႁၢင်ႈတၢင်းပဵၼ်မႃး မိူၼ်ၼင်ႇ လူမ်းၼၢဝ်ၵိုင်ႉၵၢင်ႉၶိုၼ်ႈသုင်၊ ႁူဝ်ၶႆႈႁူဝ်မဝ်း၊ တႃလႅင်၊ တွင်ႉၶူၼ်ႈၶႆႈႁၢၵ်ႈ၊ ၵူၼ်ႉၶိုၼ်ႈၸွမ်းတူဝ် ဢမ်ႇဝႃႈ သၼ်လင် တွင်ႇၼွင်ႈ ၵွင်ႇၵေႃႈ ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ လီလႆႈငိူင်ႉဝႄႈ တီႈဢၼ်မီးၼမ်ႉၵူမ်ႇၼမ်ႉဢုင်ဢၼ်ၶမ်ဝႆႉႁိုင် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

6. တၢင်းပဵၼ်ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈတႃ

တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်မႃးယွၼ်ႉမီးၸိူဝ်ႉမႅင်းၼႂ်းၼမ်ႉဢၼ်ဢမ်ႇမူတ်းသႂ် လႄႈ မိူဝ်ႈၼမ်ႉၽူင်ႉသႂ်ႇ သီႁူသီတႃယဝ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၶူမ်းမႃး၊ တႃလႅင်မႃး ပဵၼ်တႃၸဵပ်းတႃသႅပ်ႇ၊ မီးၼမ်ႉတႃလႆ၊ မီးၶီႈတႃၼမ်၊ ၼင်တႃၵႂ်ႈ၊ ပဵၼ်ၽၢႆႇၼိုင်ႈယဝ်ႉ ၸၢင်ႈလၢမ်းၵႂႃႇထႅင်ႈၽၢႆႇၼိုင်ႈ သင်ဝႃႈႁၢႆႉႁႅင်းမႃး တေၸၢင်ႈမီးလူမ်းၼၢဝ်ပႃးယဝ်ႉ။

လွၵ်းလၢႆးႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၽွင်းၶၢဝ်းၾူၼ်

1.ၶတ်းၸႂ်ဢမ်ႇတၢၵ်ႇ/ဢမ်ႇသွၼ်းၾူၼ်။

2.သင်ယမ်းၾူၼ်မႃးယဝ်ႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီပၼ်ႁႂ်ႈတူဝ်ယမ်းႁိုင် လႄႈ ဢမ်ႇလီၵႂႃႇယူႇတီႈၵတ်းႁႅင်း ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်ဝတ်းငၢႆႈ ၵွပ်ႈၼၼ် ၼႅတ်ႈဢၢပ်ႇၼမ်ႉသုၵ်ႈတူဝ်သီၶိင်း သႂ်ႇသိူဝ်ႈၶူဝ်းႁႅင်ႈပၼ်ၵမ်းလဵဝ်။

3.မိူဝ်ႈယမ်းၾူၼ်ၼၼ်ႉ ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီဢဝ်မိုဝ်းယိပ်းၼႃႈတိူဝ်ႉတႃ။

4.ငိူင်ႉဝႄႈတီႈမီးၵူမ်ႇဢုင်ငႂ်ႈ၊ ပေႃးတေၵႂႃႇၼႂ်းၵူမ်ႇၼႂ်းဢုင် တိုဝ်းပၼ်သွၵ်းတိၼ်ဢူတ်ႇ။

5.ငိူင်ႉဝႄႈဢမ်ႇပၼ်ႁႂ်ႈယုင်းၶူပ်း၊ ၼွၼ်းၼႂ်းသုတ်း၊ သႂ်ႇသိူဝ်ႈၶူဝ်းယၢဝ်း။

6.ပတ်းၽဵဝ်ႈတီႈယူႇသဝ်းႁႂ်ႈလိူမ်ႈလႆႇမူတ်းသႂ် ဢမ်ႇပၼ်ႁႂ်ႈမီးၼမ်ႉၶင်ႉ ၼႂ်းဢူင်ႇၼႂ်းဢၢင်ႇ ဢမ်ႇပၼ်ႁႂ်ႈမီးၼွၼ်လဵတ်း။

7.ၵိၼ်တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ႁုင်တူမ်ႈသုၵ်းမႂ်ႇမႂ်ႇ လႄႈ မူတ်းသႂ်လီသုၵ်ႈသီၶႅမ်ႉ။

8.ၵႆႉသုၵ်ႈသီလၢင်ႉမိုဝ်းယူႇတႃႇသေႇ။

ပိၼ်ႇတႅမ်ႈ−ထိူၼ်ႇလိုၵ်ႉ

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း

ဢၢင်ႈဢိင်−sanook