တၢင်းၵိၼ် 10 မဵဝ်း ဢၼ်ပၼ်ႁႅင်းပွတ်ႇ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပွတ်ႇၵႅၼ်ႇၶႅင် လီတွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းမီးတၢင်းပဵၼ်မွင်​​ၶေႃႈ

တၢင်းၵိၼ် ဢၼ်ပၼ်ဢႁႃႇရ တႃႇပွတ်ႇ ဢၼ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းၶႂ်ႈမီးပၢႆးယူႇလီပွတ်ႇ​​ၶႅမ်ႉၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလႆႈၵိၼ်ဝႆးဝႆး တွၼ်ႈတႃႇႁႂ်ႈဢင်ႇၵႃႇ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈႁဝ်း ၵႅၼ်ႇၶႅင် လႄႈ ပႃးၸဵမ်ၵူၼ်းၸိူဝ်းမီးပၼ်ႁႃ ပွတ်ႇဝႆႉယူႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်မီးၽွၼ်းလီတႃႇပၢႆးယူႇလီၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ​​တေၸွႆႈပၼ်ဢႁႃႇရ ပွတ်ႇလႆႈၼႆယဝ်ႉ

ပွတ်ႇၼႆႉ ပဵၼ်ဢင်ႇၵႃႇ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ ဢၼ်ၸွႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ လူမ်းတီႈၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်းၼၼ်ႉ မူတ်းသႂ် လႄႈ လမ်ႇလွင်ႈတႃႇ ၵၢၼ်ထူၺ်ႈၸႂ်ႁဝ်းတႄႉတႄႉ ၵွပ်ႈၼၼ်ႁဝ်းဢမ်ႇထုၵ်ႇလီႁႂ်ႈပွတ်ႇ လႆႈႁပ်ႉလွင်ႈႁၢႆႉႁႅင်းဢီႈသင် ဢၼ်​​တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မႃး တၢင်းပဵၼ်ပွတ်ႇ ဢိၵ်ႇတင်း တၢင်းပဵၼ်လူမ်းထူၺ်ႈၸႂ် / တၢင်းပဵၼ်ပွတ်ႇၸဵပ်းယဵၼ်း ဢမ်ႇၼၼ် တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇ လၢႆးလုမ်းလႃးမၼ်းၵေႃႈငၢႆႈငၢႆႈ ႁဵတ်းသၢင်ႈလႆႈႁင်းၵူၺ်း မိူၼ်ၼင်ႇ လိူၵ်ႈၵိၼ်ပၼ်တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်မီးထၢတ်ႈဢႁႃႇရ လႄႈ ၸွႆႈလုမ်းလႃးပွတ်ႇ ၼႆယူႇယဝ်ႉ။

1. မၢၵ်ႇၵႅမ်ႈၶွင်ႇ – မၢၵ်ႇၵႅမ်ႈၶွင်ႇပဵၼ်မၢၵ်ႇမႆႉဢၼ်မီးထၢတ်ႈ Vitamins C လႄႈ သဵၼ်ႈယႆးသုင် လိူဝ်သေၼၼ်ႉ မၢၵ်ႇၵႅမ်ႈၶွင်ႇယင်းမီး Beta-carotene ဢမ်ႇၼၼ် Free radicals ဢၼ်မီးၸိုဝ်ႈဝႃႈ Quercetin ဢၼ်မီးၼမ်ႉၵတ်ႉ ၸွႆႈလူတ်းယွမ်းပၼ် တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇ လၢႆလၢႆမဵဝ်းလႆႈ ႁူမ်ႈပႃးတင်းတၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပွတ်ႇ ။ ဢိၵ်ႇတင်း Vitamins လႄႈ ထၢတ်ႈ ဢၼ်မီးယူႇၼႂ်းမၢၵ်ႇၵႅမ်ႈၶွင်တင်းၼမ်တင်းလၢႆၼၼ်ႉ ​​တေၸွႆႈလုမ်းလႃးပၼ်ပၢႆးယူႇလီပွတ်ႇႁဝ်းလႆႈထႅင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈၼႆယဝ်ႉ။

2. ႁူဝ်ပိုၵ်ႉလႅင် – တီႈၼႂ်းႁူဝ်ပိုၵ်ႉလႅင်ၼၼ်ႉ​​ ​​တေမီး Beta-carotene သုင် ၊ထၢတ်ႈ Vitamins- A သုင်ႁႅင်းဝႆႉပႃး။ Vitamins – A ၼႆႉ ၸွႆႈႁႄႉၵင်ႈပၼ် တၢင်းပဵၼ်မွင်ၶေႃႈ လႄႈ ၵမ်ႉထႅမ်ပၼ်ႁႅင်းၶၢမ်ႇတူဝ်ႁဝ်း ၵႅၼ်ႇၶႅင်မႃးလိူဝ်​​ၵဝ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ ႁူဝ်ပိုၵ်ႉလႅင်ယင်းမီး သၢၼ် Falcarinol ဢၼ်မီးၼမ်ႉၵတ်ႉ တေႃႇသူႈတင်း သႄးလ်ၵႅၼ်ႇသႃႇလႆႈလီၼႃႇ ၊ ၸွႆႈလၢင်ႉသၢၼ်ၵွင်ႉၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းဢွၵ်ႇပႅတ်ႈလႆႈထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ ။

3. ႁၢင်းၼူၵ်ႉ – မၢႆတွင်းၼႂ်းပပ်ႉပူင်သွၼ် ယႃႈယႃၾိင်ႈထုင်းၶႄႇ ၼႄဝႆႉဝႃႈ ႁၢင်းၼူၵ်ႉ(รังนก)ပဵၼ် ၸွႆႈလုမ်းလႃးပၼ်ပွတ်ႇလႆႈလီ​​တေႉ​​တေႉ လႄႈ ၸွႆႈလၢင်ႉပႅတ်ႈၶီႈတိူဝ်ႇ၊ ၵႄႈဢႆ သေဢမ်ႇၵႃး ယင်း ဢဝ်လူမ်းမႆႈၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းဢွၵ်ႇလႆႈၶႅမ်ႉတႄႉတႄႉ ​​တေလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ် လႄႈ ယႃႈယႃၸႃႉလီ တႃႇမႄးၵုမ်းလုမ်းလႃးတူဝ်ၶိင်း ၸိူဝ်းဢၼ်လူႉလႅဝ်ၵႂႃႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ ဢိၵ်ႇတင်း ႁၢင်းၼူၵ်ႉၼႆႉယင်းယူတ်းယႃလႆႈ တၢင်းပဵၼ်ၵူႈၸိူဝ်းဢၼ်​​ပဵၼ်မႃးယွၼ်ႉ ႁႅင်းပွတ်ႇဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ ႁႅင်းပွတ်ႇ ဢမ်ႇလူင်းၵႂႃႇတီႈပွတ်းတႂ်ႈၼၼ်ႉ ဢဝ်ယႃႁၢင်းၼူၵ်ႉ​​သေ ယူတ်းယႃလႆႈၼႆယဝ်ႉ ။

4. ၶိင် – ​​တေလႆႈဝႃႈၶိင်ၼႆႉ ပဵၼ်ယႃႈယႃဢၼ်လီတႃႇ လွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ် ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ တႃႇၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်မီး ၶီႈတိူဝ်ႇၼမ် ၶီႈတိူဝ်ႇၵႆႉၶမ်ၶေႃးၼၼ်ႉ ၼမ်ႉၶိင်​​တေၸွႆႈလူတ်းၶီႈတိူဝ်ႇႁႂ်ႈယူႇသႃႇမႃး ။ ၶိင်ႇၼႆႉမီးၼမ်ႉၵတ်ႉတႃႇ​​တေၸွႆႈတေႃႇသူႈတင်း လွင်ႈၸဵပ်းယဵၼ်းၼႂ်းတူဝ်ၶိင်း လႄႈ ၸွႆႈလူတ်းယွမ်းတိုဝ်ႉတၢင်းၸၢင်ႈပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇပၼ်ႁဝ်းလႆႈ ၼႆယဝ်ႉ ။

5. တႅင်ႁွမ် – Vitamins တီႈ တႅင်ႁွမ် ၼၼ်ႉပဵၼ်ဢၼ်လီတွၼ်ႈတႃႇပွတ်ႇၵူၼ်းႁဝ်း​​တေႉ​​တေႉ ၸွမ်းၼင်ႇ ၵၢၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်း မိူင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇ ဢၼ်လႆႈၸၢမ်းတူၺ်းတီႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ဢၼ်​​တေႇၸႃႉၶဝ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းသေ လႆႈႁၼ်ဝႃႈ လုၵ်ႇဢွၼ်ႇလႆႈႁပ်ႉထၢတ်ႈ Vitamins -C တင်းၼမ်တင်းလၢႆ လႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉထၢတ်ႈ Vitamins ၵုမ်ႇထူၼ်ႈၼၼ်ႉ တေၵႆႉပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ် ၼမ်လိူဝ်သေ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းဢၼ်လႆႈႁပ်ႉထၢတ်ႈ Vitamins ၵုမ်ႇထူၼ်ႈလီၼၼ်ႉ ၼႆယူႇ။ လိူဝ်သေ တႅင်ႁွမ်ယဝ်ႉ မၢၵ်ႇမႆႉဢၼ်မီးၼႂ်းၸုမ်း Citrus မိူၼ်ၼင်ႇ မၢၵ်ႇၸွၵ်း / မၢၵ်ႇဢူဝ်း / Grapefruit လႄႈ kiwi ​​ၵေႃႈမီး Vitamins သုင်မိူၼ်ၼႆ ယဝ်ႉ ။

6. ၽၵ်းၵၢတ်ႇမွၵ်ႇ – ပေႃးလၢတ်ႈလွင်ႈၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ် ဢၼ်မီးထၢတ်ႈ Vitamins – C သုင် ၸိုင် ၽၵ်ႈၵၢတ်ႇမွၵ်ႇ(Broccoli)​​ၼႆႉ ပဵၼ်ၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ်ဢၼ်မီး ထၢတ်ႈ Vitamins သုင်မိူၼ်ၵၼ် လႄႈ ၼႂ်း ၽၵ်းၵၢတ်ႇမွၵ်ႇၼၼ်ႉ ယင်းမီးပႃးထၢတ်ႈ Vitamins B5 ဢၼ်မီးၼမ်ႉၵတ်ႉတႅၼ်းတၢင် ဝီႇတႃႇမိၼ်ႇ C ၸိူဝ်းလူႉသုမ်းၵႂႃႇ ယွၼ်ႉလုတ်ႇလႅတ်းယႃႈ ဢိၵ်ႇတင်း ​​ႁေႉၵင်ႈပၼ်ပွတ်ႇ ဢမ်ႇႁႂ်ႈလူႉလႅဝ် ယွၼ်ႉၵွင်ႉၼႂ်းလႅၼ်းယႃႈၼႆယဝ်ႉ ။

7. ၵေႃႇၾီႇ (Coffee)- ၽွင်းမိူဝ်ႈ တိုၵ်ႉမီးလွင်ႈထဵင်ၵၼ်ယူႇဝႃႈ ၵေႃႇၾီႇၼႆႉ လီတႃႇတူဝ်ၶိင်းႁိုဝ်? ဢမ်ႇလီတႃႇတူဝ်ၶိင်း? ယူႇၼၼ်ႉ ၶေႃႈတွပ်ႇ ဢၼ်လႆႈမႃးတီႈ ၽၢႆႇၵၢၼ်လဵပ်ႈႁဵၼ်း ၸုမ်းတၢင်းႁူမ်ႈမိုဝ်းၶေႃးၶရဵၼ်ႇ (Cochrane) ၼၼ်ႉ လႆႈႁၼ်ဝႃႈ ထၢတ်ႈ Coffee in ၼႂ်းၵေႃႇၾီႇ ၼၼ်ႉ ၸွႆႈပိုတ်ႇပၼ် လွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ် ဝၢႆး​​သေႁဝ်းၵိၼ် ၵေႃႇၾီႇ ၵႂႃႇယဝ်ႉ 4 ၸူဝ်ႈမွင်း လႄႈ Dr.Graham ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၽၢႆႇလွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ် ယင်းလၢတ်ႈထႅင်ႈ ဝႃႈ Coffee in ၼႆႉမိူၼ်ၼင်ႇ ယႃႈယႃ ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ လွတ်ႇလူမ်းထူၺ်ႈၸႂ်ၵႂၢင်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း ၸွႆႈႁႂ်ႈ ႁဝ်းထူၺ်ႈၸႂ်လႆႈငၢႆႈလူမ် မႃးလိူဝ်ၵဝ်ႇ လႄႈ ယင်းပဵၼ်ပႃးယႃတွင်းပၢၼ်ႇ တႃႇၵူၼ်းပဵၼ်ႁူဝ်ငၢၼ်ႈ ႁူဝ်ၸီးၽၢႆႇလဵဝ်ပႃးထႅင်ႈ ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢီႈသင်ၵေႃႈလူဝ်ႇၵိၼ်ႁႂ်ႈၵိုင်ႇတၢၼ်ႇ 1ဝၼ်းၼႆႉ ယႃႇၵိၼ်ၼမ်ပူၼ်ႉလိူဝ် 4 ၵွၵ်း ၼင်ႇၵဝ်ႇ ။

8. ၼဵင်ႈလမ် – တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၸိူဝ်းဢမ်ႇ​​ပေႃးၵျိူၵ်ႈၵေႃႇၾီႇၼၼ်ႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈမႃးႁပ်ႉ Coffee in တီႈၼဵင်ႈလမ်ၼႆႉလႆႈမိူၼ်ၵၼ် ယွၼ်ႉဝႃႈၼဵင်ႈလမ်ၼႆႉမီး Coffee in ၼမ်ဢမ်ႇပိူင်ႈၵၼ်တင်း ၵေႃႇၾီႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၽႂ်ႁႃဝႂ်မႆႉပႅၵ်ႇမႃးၵိၼ်လႆႈၸိုင် ယိုင်ႈၶႅၼ်းလီ ယွၼ်ႉဝႃႈဝႂ်မႆႉပႅၵ်ႇၼၼ်ႉ မီးၼမ်ႉၵတ်ႉတၢင်းၶႅၼ်ႇၶႃႈပႅတ်ႈၸိူဝ်ႉမႅင်း bacteria တီႈၼႂ်းသူပ်း ၼႂ်းၵူင်​​ၶေႃး ႁႂ်ႈမူတ်းသႂ် လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈပွတ်ႇႁဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်လီမိူၼ်ၵၼ် ၼႆယဝ်ႉ။

9. ၽၵ်းမီႇ​​ႁေႃ – ၽၵ်းမီႇ​​ႁေႃၼႆႉ မၼ်းမီးၽွၼ်းလီ ႁႄႉၵင်ႈလွင်ႈၸဵပ်းယဵၼ်းလႆႈ လႄႈ မီးၼမ်ႉၵတ်ႉ လူတ်းယွမ်းပႅတ်ႈ တိုဝ်ႉတၢင်းဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃး တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇ တီႈၼႂ်းတူဝ်ၶိင်းၵူၼ်းႁဝ်း လႆႈၼမ်တႄႉတႄႉ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။

10. ၼမ်ႉပၼ်ႇ ထႅင်ႈႁႅင်းပွတ်ႇ
ၼႂ်းၼၼ်ႉတေသႂ်ႇ ႁူဝ်ပိုၵ်ႉလႅင် 1 ၵွၵ်း ၊ ႁူဝ်ပိုၵ်ႉၶၢဝ် 1/4 ၵွၵ်း၊ မၢၵ်ႇၵႅမ်ႈၶွင်ႇ 1 ၵွၵ်း၊ ၼမ်ႉၶႅင် 4 ၵွၵ်း၊ ၵိူဝ်လႄႈ ၼမ်ႉၵိူဝ်ဝၢၼ်(น้ำเชื่อม)ၵမ်ႈၸႂ်သႂ်ႇဢမ်ႇသႂ်ႇ ဢမ်ႇပဵၼ်သင်။

လၢႆးႁဵတ်း

1. ပွၵ်ႇပိူၵ်ႇႁူဝ်ပိုၵ်ႉလႅင်လႄႈႁူဝ်ပိုၵ်ႉၶၢဝ် မၢၵ်ႇၵႅမ်ႈၶွင်ႇ သႂ်ႇ​​လေႃးပိူၵ်ႇ​​ၵေႃႈလႆႈ
2. လၢင်ႉၽၵ်းၵူႈမဵဝ်းမဵဝ်းႁႂ်ႈမူတ်းသႂ်
3. ၽၵ်းယိူဝ်ႈၼၢင်းၶဵဝ် တင်းမူတ်း ဢဝ်တႅပ်းပဵၼ် ၵွၼ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် တႅပ်းပဵၼ်ပွတ်းပဵၼ်တွၼ်ႈ လႄႈ ​​တေၶုတ်ႇႁႂ်ႈပဵၼ်သဵၼ်ႈ​​သေသႂ်ႇ​​ၵေႃႈလႆႈ
4. ဢဝ်ဢၼ်တႅပ်း ဢၼ်သွႆး ဝႆႉၼၼ်ႉ သႂ်ႇလူင်းၵႂႃႇၼႂ်းၶိူင်ႈပၼ်ႇ​​သေ သႂ်ႇၼမ်ႉၶႅင်ဢၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ
5. သႂ်ႇၵိရိယႃႇ ၸွမ်းၼင်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇလႆႈၸႂ် ဢမ်ႇၼၼ် သင်ၶႂ်ႈၵိၼ်ႁႂ်ႈမၼ်းမူတ်းသႂ်ၸိုင် ဢမ်ႇသႂ်ႇၼမ်ႉၸဵမ်း လႄႈ ၵိူဝ်​​ၵေႃႈလႆႈ

တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်ပၼ်ဢႁႃႇရ ပွတ်ႇၼၼ်ႉ ပဵၼ်တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်မီးၽွၼ်းလီ တႃႇပၢႆးယူႇလီဢၼ်ၵူႈၵေႃႉၵိၼ်လႆႈလႄႈ မၼ်းတေပဵၼ်ၽွၼ်းလီတႃႇတူဝ်ၶိင်း ယွၼ်ႉၼၼ် ၶတ်းၸႂ်ၵိၼ်တၢင်းၵိၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ႁႂ်ႈထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ ၼင်ႇႁိုဝ်တူဝ်ၶိင်းတေလႆႈႁပ်ႉ ထၢတ်ႈဢႃႇႁႃႇရ 5 မဵဝ်း လႄႈတႃႇပၢႆးယူႇလီပွတ်ႇႁဝ်း​​တေၶႅမ်ႉၼၼ်ႉ​​ၵေႃႈထုၵ်ႇလီဢွၵ်ႇလဵၼ်ႈဢဵၼ်ႁႅင်းယူႇတႃႇ​​သေႇ သေ ႁႂ်ႈငိူဝ်ႉဝႄႈ လွင်ႈၵိၼ်လဝ်ႈ လႄႈ လွင်ႈလုတ်ႇလႅၼ်းယႃႈၼႆယူႇယဝ်ႉ။

ပၢႆၵမ် – လၢဝ်ၽွင်း