ပၼ်ႁႃလူင် မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မိူင်းမၢၼ်ႈ တွၼ်ႈ (3) − (လၢႆးၵႄႈပၼ်ႁႃ)

ဢၼ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မီးပၼ်ႁႃၵၼ်မႃး၊ ႁိမ်ဢႃႇၼႃႇၵၼ်မႃးယူႇပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၶိူဝ်း မၢၼ်ႈၶဝ်ၼင်ႇၵၼ်ၵူၺ်း၊ ၸုမ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းဢမ်ႇတွၼ်ႉႁိမ်ဢႃႇၼႃႇၸိုင်ႈမိူင်းမႃးၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၸၢဝ်းၶိူဝ်း တင်းမီးၼမ်ႉၸႂ် ႁႂ်ႈမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမၼ်ႈၵိုမ်း၊ ႁႂ်ႈပဵၼ်ၽၢင်ႁၢင်ႈၽွင်းငမ်းၾႅတ်ႉတရႄႇ တီႇမူဝ်ႇၶရေႇ သီႇ မႃးယူႇတႃႇသေႇၼႆၼၼ်ႉ သၢၵ်ႈသေႇမၼ်းၵူၼ်းမိူင်းတင်းလၢႆႁူႉၸွမ်းယူႇ။

ဢၼ်မီးၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၵိူတ်ႇၶိုၼ်ႈၼႂ်းမိူင်းႁူမ်ႈတုမ်ၼႆႉ ယွၼ်ႉဢမ်ႇႁဵတ်းၸွမ်းၶေႃႈၵိၼ်ၵႅၼ်ႇ လိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆပၢင်လူင် 1947 ၼၼ်ႉၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢဝ်ဢႃႇၼႃႇသိမ်းမိူင်းသေ ယႃႉလႅဝ် ၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းတီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ၊ ဢဝ်လၢႆးဢထမ်ႇမတိၺွပ်း ၵုမ်းၶင် ၵူၼ်းလူင် ၸိူဝ်းႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းလႄႈ ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉၸင်ႇမီးမႃး၊ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၸင်ႇလုၵ်ႉယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ဢိင်ၼိူဝ်ပၢၼ်ႁႃသုၵ်ႉယုင်ႈလူင်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်မိူင်းမၢၼ်ႈမီးမႃးပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်လႄႈ တင်ႈတႄႇလႆႈ လွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်းၶေႃမႃးၼႆႉ ဝၢၼ်ႈမိူင်းဢမ်ႇၼိမ်သဝ်း ဢမ်ႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၼၼ်ႉ ယွၼ်ႉၵုမ်ႇမီးၵၢၼ်ဢဝ် ႁႅင်းသိုၵ်းႁိမ်ဢႃႇၼႃႇ၊ သိမ်းဢႃႇၼႃႇၵၼ်၊ ဢမ်ႇသၢင်ႈလွင်ႈယုမ်ႇယမ်ၵၼ်မႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵွပ်ႈၼႆ ၼင်ႇႁိုဝ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်တေၵတ်းယဵၼ်ၼိမ်မၼ်ႈၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈၼႆႉ ႁၼ်ထိုင်လၢႆးၵႄႈၶႆမၼ်း မီးၼင်ႇၼႆ။ မိူင်းႁိမ်းႁွမ်းမိူၼ်ၼင်ႇ မိူင်းထႆး၊ ဢိၼ်ႇတိယ လႄႈမိူင်း ASEAN လမ်ႇလွင်ႈတႄႉတႄႉလႄႈ ၶဝ် လူဝ်ႇလႆႈၶဝ်ႈပဵၼ်တူဝ်ၵၢင်သေ ၸွႆႈၵႄႈၶႆ ႁႂ်ႈမီးၵၢၼ်ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵူႈၽၢႆႇၽၢႆႇ။ ဢၼ်ပဵၼ်တူဝ်ၵၢင်မၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ထႆး၊ ဢိၼ်ႇတိယ လႄႈ ဢႃႇသီႇယၼ်ႇ လူဝ်ႇၶဝ်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်း ၼၼ်ႉတေမီးၼင်ႇၸုမ်းပႃႈတႂ်ႈၸိူဝ်း ၼႆႉယဝ်ႉ။

(1) ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း 18 ၸုမ်း၊
(2) ၸုမ်းတပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ (တပ်ႉမတေႃႇ)၊
(3) ၸုမ်း NUG
(4) ၸုမ်းပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း၊
(5) ၸုမ်းသင်ႇၶႃႇ၊
(6) ၸုမ်းၼၵ်းဝိၶျႃးၵၢၼ် (ၽူႈမီးပၺ်ႇၺႃႇတၢင်းႁူႉယႂ်ႇႁၼ်ၼမ်ၶဝ်)၊
ၶဝ်လူဝ်ႇလႆႈၶဝ်ႈဢုပ်ႇဢၼ်ဝႃႈမႃး (6) ၸုမ်းၸိူဝ်းၼႆႉသေၵဵပ်းၶေႃႈမုၼ်းဢွၼ်တၢင်း။ ပေႃးယဝ်ႉ ၸင်ႇၶိုၼ်းႁွင်ႉပၢင်ၵုမ်ၸုမ်းယႂ်ႇ (3) ၸုမ်းမိူၼ်ၼင်ႇ− ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ၊ ၸုမ်း NUG ၼႆသေ ၸင်ႇၶိုၼ်းႁွင်ႉပၢင်ၵုမ် (6) ၸုမ်းၽွမ်ႉၵၼ်ထႅင်ႈၵမ်းၼိုင်ႈ။

ၼႂ်းပၢင်ၵုမ် (6) ၸုမ်းၼႆႉ ဢၼ်လူဝ်ႇဢုပ်ႇ ပိူင်လူင်မၼ်း လွင်ႈၵၢၼ်ၽွင်းငမ်းဝၢၼ်ႈမိူင်း ႁႂ်ႈပဵၼ် ၾႅတ်ႉတရႄႇ တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တႃႇပဵၼ်မႃးၼင်ႇၼႆၼၼ်ႉ လူဝ်ႇလႆႈသၢင်ႈလွင်ႈယုမ်ႇယမ် ၵၼ်၊ လူဝ်ႇလႆႈပၼ် ၵတိ သတ်ႉၸႃႇ ၵၼ်ဢွၼ်တၢင်း တႃႇယႃႇႁႂ်ႈမီးလွင်ႈႁၵ်းလင်ၵၼ်ထႅင်ႈ။ ဢၼ်ၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈတႄႉတႄႉ ယွၼ်ႉယၢမ်ႈမီးပိုၼ်းတွၼ်ႈသွၼ်မႃးၼမ်ယဝ်ႉလႄႈ ယုမ်ႇယမ်ဝႃႈၵူႈၵေႃႉတေႁူႉပွင်ႇ ၸႂ်ၵၼ်လီယူႇ။

မိူင်းဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶႄႇ၊ ရတ်ႉသျႃး၊ ဢမႄႇရိၵၢၼ်ႇ ၶဝ်ၼႆႉ ဢမ်ႇပႆႇလူဝ်ႇၶဝ်ႈပႃးၸွမ်း။ ပေႃးမိူင်းၼိုင်ႈၶဝ်ႈပႃး မိူင်းၼိုင်ႈဢမ်ႇၶဝ်ႈပႃးၼႆၵေႃႈဢမ်ႇသၢင်ႇထုၵ်ႇ။ ႁႂ်ႈၶဝ်ယူႇၽၢႆႇလင်ပၼ်ၵူၺ်းၵေႃႈ သၢင်ႇထုၵ်ႇယဝ်ႉ။ ပိူင်လူင်မၼ်းလူဝ်ႇပဵၼ် ထႆး၊ ဢိၼ်ႇတိယ လႄႈဢႃႇသီႇယၼ်ႇ (ASEAN) ယဝ်ႉ။ ဢၼ်ပဵၼ် UN သမ်ႉႁႂ်ႈပဵၼ် ၽူႈပႂ်ႉတူၺ်းၸွမ်း၊ ႁပ်ႉႁူႉၸွမ်းလႄႈၵမ်ႉၸွႆႈပၼ်။

ပေႃးႁဵတ်းၸိူင်ႉၼင်ႇဢၼ်ဝႃႈမႃးၼႆႉၵွၼ်ႇ ၸင်ႇၸၢင်ႈမႄးလီၵၼ်လႆႈသေယွမ်းႁပ်ႉလႆႈၵူႈၽၢႆႇ။ သင်ဝႃႈ တပ်ႉသိုၵ်းမၢၼ်ႈ (တပ်ႉမတေႃႇ) ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉၵေႃႈ ပႄႇပႅတ်ႈၶဝ်ယင်းလႆႈလူးၵွၼ်ႇ။ ပိူင်လူင်မၼ်း ၸုမ်းပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း၊ ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်း၊ ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ သင်ႇၶႃႇၸဝ်ႈ ၽွမ်ႉၸွမ်းၵေႃႈ တင်ႈလူင် ပွင်ၸိုင်ႈလႆႈယဝ်ႉ။ ၼႆႉပဵၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင်သုၼ်ႇတူဝ်လႄႈ လီၵေႃႈဢဝ်၊ ဢမ်ႇလီၵေႃႈဝႆႉသေ၊ မႂ်ႇသုင်။

ပၢႆၵမ်
သိူဝ်ၶၢၼ်ႇၾႃႉ
13/11/2022