မိူဝ်ႈယူႇၼႂ်းငဝ်းလၢႆးဢၼ် ၵူၼ်းႁၢႆႉလမ်းႁဵတ်းပိူၼ်ႈ တေဢဝ်တူဝ်လွတ်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ် 

ၶၢဝ်ႇမွင်ၸႂ်လူင်  ဢၼ်ၵိူတ်ႇပဵၼ်တီႈမိူင်းထႆး ယွၼ်ႈထိုင်ၸႂ်ၵူၼ်းၵူႈၵေႃႉ တူဝ်ႈလုမ်ႈၾႃႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶၢဝ်ႇၽူႈၸၢႆးၵေႃႉၼိုင်ႈ ၶႃႈႁႅမ်တၢႆ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလႄႈ ၶူး တီႈႁူင်းႁဵၼ်းၾၢၵ်ႇ ဢိၵ်ႇ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈလုမ်း တီႈၼိုင်ႈ ဢၼ်မီးၼႂ်း ဢိူင်ႇဢူႇထႆးသဝၼ် ၸႄႈဝဵင်းၼႃးၵၢင် ၸႄႈတွၼ်ႈၼွင်ပူဝ်းလမ်းၽူး မိူင်းထႆး ယၢမ်းၵၢင်ဝၼ်း 12:00 မူင်းၶိုင်ႈပၢႆပၢႆ ၽွင်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇတိုၵ်ႉၼွၼ်းဝၼ်းယူႇၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီး ၵူၼ်းလူႉတၢႆ ၸဵမ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇလဵၵ်ႉ ၵူၼ်းလူင် ဢၼ်မီးယူႇၼႂ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းၾၢၵ်ႇ လႄႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈ ဢၼ်ၵႂႃႇမႃး ႁူမ်ႈတင်းမူတ်း 36 ၵေႃႉၼၼ်ႉ မိူၼ်ၾၼ်ႁၢႆႉလူင် တႃႇၵူၼ်းၸိူဝ်းၵိုတ်းပႃႈလင် ဢမ်ႇသုတ်းသဵင်ႈလႆႈ။

ၵူၺ်းၵႃႈ ဝၼ်းၼၼ်ႉမီးလုၵ်ႈဢွၼ်ႇယိင်းၵေႃႉၼိုင်ႈ ဢႃႇယု 3 ၶူပ်ႇ လွတ်ႈသၢႆၸႂ်မႃး ဢမ်ႇၺႃးၶႃႈတၢႆ ယွၼ်ႉၼွၼ်းလပ်းလိုၵ်ႉ ဢမ်ႇတိုၼ်ႇဢမ်ႇတူင်ႉ ၵူၼ်းႁၢႆႉထၢင်ႇမၼ်းတၢႆယဝ်ႉဝႃႈၼႆ။ ၵၢမ်ႇလီလွတ်ႈမႃးသေတႃႉ ၾၼ်ႁၢႆႉလူင် ႁိုဝ်တေႁၢႆလႆႈငၢႆႈငၢႆႈ ဢိၵ်ႇတင်း တႃႇပေႃႈမႄႈ တေႁတ်းပၼ်ၽၢတ်ႇဢူၵ်း ၽၢတ်ႇႁိူၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇငၢႆႈငၢႆႈယဝ်ႉ။ ပႃးၸဵမ်ႁဝ်းၶႃႈၸိူဝ်းပဵၼ်ပေႃႈမႄႈ ၽူႈၵုမ်းထိင်း လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတင်းလၢႆ   ၵူၺ်းၵႃႈ သမ်ႉၶႂ်ႈႁႂ်ႈလုၵ်ႈ မေႃလိၵ်ႈလၢႆးပၢႆပေႇယူႇလႄႈ ၵႃႈလႆႈ တင်းမႆႈၸႂ်တင်းပၼ်လုၵ်ႈၵႂႃႇႁူင်းႁဵၼ်းယဝ်ႉ  ၼင်ႇႁိုဝ်တေၸၢင်ႈလူတ်းလွင်ႈမႆႈၸႂ် ႁႂ်ႈလုၵ်ႈလၢင်းႁဝ်းမေႃဢဝ်တူဝ်လွတ်ႈ ၽွင်းတူၵ်းယူႇၼႂ်ႈငဝ်းလၢႆးဢၼ်မီးၵူၼ်းႁၢႆႉႁႃႁဵတ်းႁင်းပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းမႃး ၽိုၵ်းသွၼ်ပၼ်လုၵ်ႈလၢင်းႁဝ်း လၢႆးႁဵတ်းသၢင်ႈမၼ်းၽွင်ႈ။

လူဝ်ႇသွၼ်ႁႂ်ႈလုၵ်ႈလၢၼ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မေႃၾၢင်ႇသတိတူၺ်း ၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်းၶဝ်ၼၼ်ႉ ယူႇတႃႇသေႇ သင်ႁၼ်ဝႃႈ ဢမ်ႇလီတမ်းၸႂ် လႅပ်ႈဢမ်ႇလွတ်ႈၽေးၸိုင် ႁႂ်ႈၶဝ်မေႃပၢႆႈဢွၵ်ႇ ဢွင်ႈတီႈပဵၼ်‌ၽေးၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၶိုတ်းတၼ်း။

ၾၢင်ႁၢင်ႈၵူၼ်းဢၼ်လႅပ်ႈၸၢင်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းႁၢႆႉ

1. လွင်ႈၼုင်ႈဝႆ – ပႅၵ်ႇပိူင်ႈပိူၼ်ႈၼႃႇ ၵမ်ႈၼမ် တေပႃးထူင် ၼုင်ႈၶူဝ်းလူမ်ႈတူဝ် လူမ်လၢမ် သိူဝ်ႈသွၼ်ႉၼႃ ယၢဝ်း တႃႇသိူင်ႇဝႆႉ ၶိူင်ႈလၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈၶဝ်၊ တိုဝ်းမၢၵ်ႇႁူဝ် လပ်ႉၼႃႈလပ်ႉတႃ။
2. လၢႆးပႆ – ၵမ်ႈၼမ်တေပႆထိူင်း ယၢင်ႈပွတ်း ယွၼ်ႉလူဝ်ႇထိင်းၶိူင်ႈလၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈ ဢၼ်ၶဝ်တေဢဝ်မႃးႁဵတ်းႁၢႆႉပိူၼ်ႈ။
3. ၾၢင်ႉတူၺ်းငဝ်းလၢႆးႁိမ်းႁွမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇယူႇဝႆႉ ၼၼ်ႉတႃႇသေႇ – ၸဵမ်ၵူၼ်း လွင်ႈယူႇသဝ်းပိူၼ်ႈ ၵၢၼ်ၵႂႃႇမႃးပႆ လၢႆးဝႆႉဝၢင်းတူဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ သင်ႁၼ်ဝႃႈ ဢမ်ႇလွတ်ႈၽေးၼႆ လူဝ်ႇပၢႆႈဢွၵ်ႇဢွင်ႈတီႈၼၼ်ႉၵမ်းလဵဝ် လႄႈႁႂ်ႈပၢႆႈၵႂႃႇၸူး ၽၵ်းတူ ဢမ်ႇၼၼ် တၢင်းဢွၵ်ႇ ယႃႇၵႂႃႇတၢင်းတၼ်။

ၾၢင်ႁၢင်ႈၼင်ႇလၢတ်ႈမႃးၼႆႉ ဢမ်ႇပိူင်တၢႆ ၵူၼ်းႁၢႆႉမၢင်ၵေႃႉၼုင်ႈၶူဝ်း၊ ယူႇသဝ်း ယူဝ်းယူဝ်း ဢမ်ႇလၢၵ်ႇလၢႆးသင် မၢင်ၵေႃႉပႅၵ်ႇပိူင်ႈပိူၼ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းႁၢႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်လႆႈ။

ဢၼ်တေလႆႈႁဵတ်းသၢင်ႈ သင်တူၵ်းယူႇၼႂ်းငဝ်းလၢႆး မီးၵူၼ်းႁဵတ်းႁၢႆႉပိူၼ်ႈ

1. 1. Run (လႅၼ်ႈပၢႆႈ) – မိူဝ်ႈႁၼ်ဝႃႈငဝ်းလၢႆးဢမ်ႇလီၼၼ်ႉ တေလႆႈလႅၼ်ႈပၢႆႈၵႂႃႇၸူး တၢင်းဢွၵ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ၽၵ်းတူတၢင်းဢွၵ်ႇ ၵမ်းလဵဝ်။ ယႃႇၵႂႃႇၸူးတၢင်းတၼ် ပေႃးပဵၼ်လႆႈ ႁွင်ႉၵူၼ်းဢၼ်မီးႁိမ်းႁဝ်းၼၼ်ႉၵႂႃႇၸွမ်းပႃး ၽွင်းလႅၼ်ႈပၢႆႈၼၼ်ႉ ယႃႇပၼ်း ယႃႇသဵင်လင် ‌ၶတ်းၸႂ်တဵတ်ႇယဵၼ်သုတ်း။
2. Hide မႅပ်းဝႆႉ – သင်ပၢႆႈၵႂႃႇၺႃးတၢင်းတိူၵ်ႈၼႆ လူဝ်ႇႁႃၶူဝ်းၶွင်မဵဝ်းႁေႉလႆႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် ၶူဝ်းၶွင်ဢၼ်ၵႅၼ်ႇၶႅင်ၶိူင်ႇၶမ်ႉၼၼ်ႉ မႃးႁေႉဝႆႉသေ ၼႅတ်ႈႁႃတီႈမႅပ်းပႅတ်ႈၵမ်းလဵဝ်။ (ၾၢင်ႉ! ယႃႇမႅပ်းၸွမ်းၸွၵ်ႉၽၵ်းတူ ၽၵ်းတူၼႆႉ ပဵၼ်တီႈဢၼ် ၵူၼ်းႁၢႆႉတေပိုတ်ႇႁႃႁဝ်း ဢွၼ်တၢင်းသုတ်းပိူၼ်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း ၽၵ်းတူဢမ်ႇႁေႉလႆႈမၢၵ်ႇၵွင်ႈ။) ၽွင်းမႅပ်းဝႆႉယူႇၼၼ်ႉ ယႃႇပၼ်သဵင်မေႃး သေဢိတ်း ပိၵ်ႉဝႆႉသဵင်ၾူၼ်းသဵင် ၾူၼ်းသၼ်ႇ ၶျေႃႉၾႆးၾူၼ်းလူင်း ႁႂ်ႈဝွႆးတိူၵ်ႈသုတ်း ယူႇတဵတ်ႇတဵတ်ႇသေ ပႂ်ႉတူၺ်းငဝ်းလၢႆး။
3. Fight တေႃႇသူႈ – သင်တိူၵ်ႈတိူၵ်ႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပၢႆႈမႅပ်းတီႈလႂ်ယဝ်ႉၼၼ်ႉ ၵႃႈတေလႆႈတေႃႇသူႈၶိုၼ်းၵူၼ်းႁၢႆႉယဝ်ႉ မိူဝ်ႈတေႃႇၼႃႈၵူၼ်းႁၢႆႉၼၼ်ႉ ပိူင်လူင်သုတ်း လူဝ်ႇဝႆႉၸႂ်လီလီ ထိင်းၸႂ်လႆႈလႆႈ ႁႃၶူဝ်းၶွင်ႁိမ်းႁွမ်းမဵဝ်းယိပ်းငၢႆႈ ‌ဢၼ်ၸၢင်ႈဢဝ်မႃးပဵၼ်လၢၵ်ႈၼၢၵ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ မႆႉထူႇ ၵမ်တႅမ်ႈ ပွတ်းမႆႉ ၵိမ်းႁႆး ၽႃႉ မိတ်ႈ မၢၵ်ႇႁိၼ်မၢၵ်ႇသၢႆး သၢၵ်ႇ တင်ႇၼင်ႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ ဢဝ်မႃးၽတ်ႉ ပေႃႉ တမ်တႅင်း ပၵ်းသႂ်ႇ တီႈဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇတူဝ်ၶိင်းၵူၼ်း (တႃ၊ ၶူႈၼင်၊ ၶေႃး၊ ၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇၸၢႆး/ယိင်း၊ ပဵမ်ႉ၊ ၵွၵ်းႁူဝ်၊ ၵွင်ႇၵေႃႈ၊ မၢၵ်ႇၵၢဝ်ႈ ၸႃႉၵႂႃႇ) ႁႅင်းႁႅင်း မိူဝ်ႈႁၼ်ဝႃႈ ၵူၼ်းႁၢႆႉ ဢမ်ႇသင်ႉတူဝ်လႆႈၼၼ်ႉ လူဝ်ႇၼႅတ်ႈလႅၼ်ႈပၢႆႈ ႁႂ်ႈဝႆးသုတ်းၼင်ႇၵႃႈဝႆးလႆႈယဝ်ႉ‌ ၵႂႃႇပွင်ႇလႅင်း ယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ် ၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်းဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ပဵၼ်လွင်ႈဢမ်ႇလီ ဝႆႉယူႇၼၼ်ႉၵမ်းလဵဝ် လူၺ်ႈလၢႆးယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ် ပိူင် LCAN ၼင်ႇတႂ်ႈၼႆႉ။
4. Location – လၢတ်ႈၼႄဝႃႈ ဢွင်ႈတီႈ ဢၼ်ပဵၼ်ၼၼ်ႉ မီးတီႈလႂ် ၽဵၼ်ႈၽဵၼ်ႈ တႅတ်ႈတေႃး ၸႅင်ႈလႅင်း ၸဵမ်သဵၼ်ႈတၢင်း၊ လွင်ႈၵႂႃႇမႃး။
5. Condition – လၢတ်ႈၼႄငဝ်းလၢႆးပိူင်ပဵၼ် ယၢမ်းလဵဝ်။
6. Action – လၢတ်ႈၼႄဢၼ် လွင်ႈႁဝ်း(လႆႈႁူပ်ႉ) တေႃႇသူႈဝႆႉယူႇ။
7. Need – လူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ်လွင်ႈလႂ် ၸိူင်ႉႁိုဝ်။

သင်ႁဝ်းဢမ်ႇၸၢင်ႈလၢတ်ႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈၸိုင် ႁႂ်ႈၸႂ်ႉၽႃႇသႃႇမိုဝ်း ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်ၵူၼ်းတင်းလုမ်ႈၾႃႉႁွင်ႉဝႃႈ SOS သေ ယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ်-

(1) လႅင်ႈၽႃႇမိုဝ်းႁဝ်းၸူးပိူၼ်ႈ

(2) တူပ်ႉၼိဝ်ႉပုၵ်းၶဝ်ႈၸူးၵၢင်ၽႃႇမိုဝ်း

(3) ၼိဝ်ႉမိုဝ်း 4 ၼိဝ်ႉဢၼ်လိူဝ်သမ်ႉ တူပ်ႉႁူမ်ႇၵမ်သႂ်ႇၼိဝ်ႉပုၵ်း

(4) ၵမ်ႁဵတ်းၼၼ်လၢႆလၢႆၵမ်း ၼႄဝႃႈ ႁဝ်းလူဝ်ႇတၢင်းၸွႆႈထႅမ်တႄႉ လူဝ်ႇဝႆး။

လၢႆးယွၼ်းတၢင်းၸွႆႈထႅမ် ပိူင် SOS ၼၼ်ႉ မီးထႅင်ႈလၢႆလၢႆပိူင်ယူႇ ႁႂ်ႈႁႃလဵပ်ႈႁဵၼ်းတူၺ်း။

ၵူၼ်းႁၢႆႉမၢင်ၵေႃႉဢမ်ႇသွၼ်ႇလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵူၼ်းလူင် ပေႃးမၼ်းၶႂ်ႈၶႃႈၶႂ်ႈႁဵတ်း မၼ်းႁဵတ်းႁၢႆႉၵူႈပၢၼ်ၵူႈသႅၼ်း။ သင်ႁဝ်းဢမ်ႇမီးတၢင်းႁူႉ ငဝ်ႈၶၢမ်ႇပိုၼ်ႉ လၢႆးဢဝ်တူဝ်လွတ်ႈ လၢႆးၶႄတူဝ် လၢႆးငိူင်ႉဝႄႈၽေးၸိုင် ၸၢင်ႈထူပ်းၽေး လႄႈႁၢႆႉႁႅင်းထိုင်သၢႆၸႂ်လႆႈယူႇယဝ်ႉ။

ယွၼ်ႉသင်ၵူၼ်းႁဝ်းၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ

1. ၸႂ်သုၵ်ႉသၵ်ႉၶၢဝ်းႁိုင် ယဵၼ်းပဵၼ်ပၢႆးၸႂ်။
2. ၼႄၵၢင်ၸႂ်တေႃႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ။
3. ပၼ်ႁႃယႃႈမဝ်းၵမ်။
4. ယွင်ႇၸိူင်း ယွင်ႇၵဵမ်းသေႁဵတ်းယိူင်ႈ။
5. ၺႃးၸၢင်ႈမႃး။
6. တွပ်ႇတႅၼ်းလွင်ႈလႆႈၸဵပ်းၸႂ်တေႃႇၵၼ်။

လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လႆႈၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ လႆႈၶႃႈသၢႆၸႂ် လႆႈလူလၢႆ ႁဵတ်းႁၢႆႉပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၵွပ်ႈသင်ၵေႃႈယဝ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်း‌ၵေႃႉဢၼ် လီဢီးလူ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵေႃႉထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵေႃႉဢၼ်ထုၵ်ႇႁဵတ်းႁၢႆႉ။ မိူဝ်ႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၶိုၼ်းႁဵတ်းလွင်ႈႁၢႆႉၼၼ်ႉ မၼ်းၵေႃႈလႆႈပဵၼ်ၽူႈႁဵတ်းႁၢႆႉပိူၼ်ႈ ၵႂႃႇၵမ်းလဵဝ်ယဝ်ႉ  ၵွပ်ႈၼၼ် တေႁဵတ်းသင် ၵေႃႈႁႂ်ႈဝူၼ်ႉလီလီတႃႉ။

တႅမ်ႈ- Mao Hua Ling (JN)

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း

ဢၢင်ႈဢိင် –

https://www.bbc.com

https://workpointtoday.com

Home