လၢႆးၼပ်ႉပီတႆး (1)

ပီတႆးႁဝ်း လၵ်းၼီႈပီၼႆႉ ပဵၼ်ပီပၢင်တၢႆး၊ ပီမိူင်းသမ်ႉပဵၼ်ပီ 2117 ၼီႈ၊ ပၢင်တၢႆးၼႆႉ ပဵၼ်တူဝ်ထိူၼ်ႇဢၼ်လႅတ်းသႅဝ်း ဝွင်ႈဝႆး၊ မီးသတိၾၢင်ႉႁႅၼ်ၽူႈၶဵၼ်ယူႇၵူႈယၢမ်း ဢမ်ႇဝႃႈမိူဝ်းလပ်းၼွၼ်း၊ မိူဝ်ႈဢွၵ်ႇႁႃၵိၼ် လႄႈ မိူဝ်ႈၵိၼ်ယမ်ႉၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉ- ၼႆ။

ယွၼ်ႉၼၼ် ၽူႈႁူႉပၢႆးၼၵ်ႉၶၢတ်ႈရႃႇသီႇၶဝ် ၸင်ႇဢဝ်မႃးပဵၼ်မဵတ်ႇမၢႆမိင်ႈပီသေ ၸႂ်ႉတိုဝ်းၼပ်ႉဢၢၼ်ႇပီလိူၼ်ဝၼ်းယၢမ်းမႃးၵၼ်။ ၽူႈႁူႉလုင်းသၢင်ႇသၢမ်ၵၢၼ်ႈၶမ်း (ၽူႈတႅမ်ႈပပ်ႉၵႂၢမ်းတႅတ်ႈ‌တႆး ထူႇ တႆး) လၢတ်ႈၼႄဝႃႈ- ဢွၼ်တၢင်းပီၶရိသ်ႉထ် 1923 ၼီႈ(ပၢၼ်သူင်ႈၸူင်ႈသၢၼ် မိူင်းၶႄႇ)ၼၼ်ႉ တႆးၼိူဝ် တႆးမၢဝ်း ပွတ်မိူင်းမၢဝ်း ၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ ယင်းတိုၵ်ႉၸႂ်ႉတိုဝ်းၵၼ်ယူႇ လွင်ႈမိင်ႈပီလႄႈၾိင်ႈၵေႃႇၸဵင် (လၢႆးႁပ်ႉပီမႂ်ႇတႆး) 4 ၶေႃႈ ဢၼ်ပဵၼ် ပႂ်ႉၸဵင် ပၢႆႈၸဵင် ၵိၼ်ၸဵင် ႁပ်ႉၸဵင်ၼႆႉ- ဝႃႈၼႆ။

လၢႆးၼပ်ႉပီမႂ်ႇတႆးၼႆႉ ၼႂ်းၾိင်ႈၽႄ ဝၼ်းဢၼ်ၸဝ်ႈၶူးမေႃလူင်ၵၢင်းသိူဝ် တႅမ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉ မၼ်းပဵၼ်လၢႆးၼပ်ႉၵူၼ်းၶိူဝ်းတႆးဢၼ်ၵိုၵ်းပိုၼ်းၼၼ်ႉ- ၼႆယူႇ။

ၵွႆးႁႂ်ႈၵူၼ်းႁုၼ်ႈလင်ၶဝ်ႁူႉငၢႆႈ ပွင်ႇၸႂ်ငၢႆႈၼႆႉ လီၼပ်ႉၵၼ်ၸိူင်ႉၼင်ႇၼႆ –
– လၵ်းၼီႈ ပီမိူင်း ။ လၵ်းၼီႈ(လၵ်းပီ) ၼႆႉ ၼပ်ႉၸွမ်းၸိုဝ်ႈမိင်ႈပီ ဢၼ်ဢဝ် တူဝ်သတ်းတိရိ‌ၸ်ႉသၢၼ်မႃးႁဵတ်းတူဝ်တႅၼ်းဝႆႉၼၼ်ႉ၊ ၸိူင်ႉၼင်ႇ- ၼူ၊ ဝူဝ်း၊ သိူဝ်၊ ပၢင်တၢႆး၊ ငူးယႂ်ႇ၊ ငူးလဵၵ်ႉ၊ မႃႉ၊ ပႄႉ၊ လိင်း၊ ၵႆႇ၊ မႃ၊ မူ 12 တူဝ်ၼႆႉ။

12 တူဝ်ၼႆႉ ၵူၼ်းတႆးႁဝ်းႁွင်ႉလုၵ်ႈပီ၊ ဢဝ်ၼပ်ႉပဵၼ်ၸိုဝ်ႈပီလိူၼ်ဝၼ်းယၢမ်း ၸွမ်းၾိင်ႈထုင်ႈႁႃလဵင်ႉတွင်ႉၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်းမႃး- ၼႆ။ ၸင်ႇၼပ်ႉဝႃႈ လၵ်းၼီႈပီၼူ ပီဝူဝ်း ပီသိူဝ် ပီပၢင်တၢႆး (ဢၼ်ပဵၼ်ပီမိူဝ်ႈလဵဝ်)- ၸိူင်ႉၼႆ။

ပီမိူင်း သမ်ႉပဵၼ်ပီသၵ်ႉၵရၢၸ်ႈ(ႁွင်ႉၸွမ်းသဵင်ဢွၵ်ႇမၢၼ်ႈဝႃႈ- သၵ်ႉၵရိၸ်ႉ) ဢၼ် ၼပ်ႉပဵၼ်တူဝ်လဵၶ်ႉ(တူဝ်ၼပ်ႉ) ၸိူင်ႉပီ 2116 ၊ 2117 ၸိူဝ်းၼႆႉ။ ၸင်ႇဝႃႈပီတႆးႁဝ်း ပီၼႆႉ ပဵၼ်လၵ်းၼီႈပီပၢင်တၢႆး၊ ပီမိူင်း ပီ 2117 ၼီႈ= ပီၵၢႆလၵ်းၼီႈပီသိူဝ်၊ ပီမိူင်း ပီ 2116 ၼီႈ – ပီတေမႃးလၵ်းၼီႈပီငူးယႂ်ႇ (ပီၼၵႃး)၊ ပီမိူင်း ပီ 2118 ၼီႈ)- ၸိူင်ႉၼႆ။

– တေသိုပ်ႇၶႆႈလၢတ်ႈထႅင်ႈ တွၼ်ႈ (2)

မႁႃမုင်ႉ (မိူင်းၸႄႈ)