ၽူႈၼမ်း G7 ဢွၵ်ႇလိၵ်ႈၸီႉၸမ်ႈၶႄႇ လႄႈ ႁႂ်ႈသိုပ်ႇႁႃတူၼ်ႈတေႃၸိူဝ်ႉမႅင်း COVID-19

ၽူႈၼမ်း G7 တေၸႅၵ်ႇယႃႈယႃႁႄႉၵင်ႈၸိူဝ်ႉမႅင်း COVID-19 ပၼ်မိူင်းၵွတ်းၽၢၼ် 1,000 လၢၼ်ႉတူတ်ႉသ် လႄႈ ၸီႉၸမ်ႈလွင်ႈၶႄႇ ပူၼ်ႉပႅၼ်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း ၼႂ်းသိၼ်ၵျၢင်း၊ ႁွင်ႇၵွင်ႇ လႄႈ ထႆႇဝၼ်ႇ။

မိူဝ်ႈဝႃး ဝၼ်းထီႉ 13 June 2021 (လိူၼ်ၸဵတ်းမႂ်ႇ 4 ၶမ်ႈ ပီႊတႆး 2115 ၼီႈ) သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ REUTERS ဢွၵ်ႇၼႄဝႆႉဝႃႈ ၸုမ်း 7 ၸိုင်ႈမိူင်း ဢၼ်ပၢႆးမၢၵ်ႈမီးၶႅမ်ႉလႅပ်ႈ ၸၼ်ႉလုမ်ႈၾႃႉ ဢမ်ႇၼၼ် G7 ဢွၵ်ႇသပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇ ၸီႉၸမ်ႈၶႄႇ လၢႆလွင်ႈလၢႆဢၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ လွင်ႈၶႄႇ ပူၼ်ႉပႅၼ်သုၼ်ႇလႆႈ သုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း ၼႂ်းၸႄႈမိူင်းသိၼ်ၵျၢင်း၊ သုၼ်ႇလႆႈဢုပ်ႉပိူင်ႇႁင်းၶေႃ ၵုၼ်ႁွင်ႇၵွင်ႇ လႄႈ ပၼ်ႁႃၼႂ်းၵႄႈၵၢင် ၶႄႇ – ထႆႇဝၼ်ႇ ဢိၵ်ႇတင်း ႁႂ်ႈမီးလွင်ႈသိုပ်ႇႁႃတူၼ်ႈတေႃ တီႈၵိူတ်ႇဢွၵ်ႇပဵၼ် ၸိူဝ်ႉမႅင်း COVID-19 ၼႆယဝ်ႉ။

“ၸုမ်း 7 ၸိုင်ႈမိူင်း တိုၼ်းပၼ်ႁႅင်း လၢႆးဢုပ်ႉပိူင်ႇလွတ်ႈလႅဝ်း ၼင်ႇဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ် လႄႈ တုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈၶႄႇ မီးလွင်ႈၼပ်ႉယမ် ပိုၼ်ႉထၢၼ်သုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ဢုပ်ႉပိူင်ႇတူဝ်ၵဝ်ႇ ၵူၼ်းၶိူဝ်းမုတ်ႇသလိမ်ႇ ဢုၺ်ၵူ (Uyghurs) ၸႄႈမိူင်းသိၼ်ၵျၢင်း လႄႈ သုၼ်ႇလႆႈ ဢုပ်ႉပိူင်ႇၽွင်းငမ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ၵုၼ်ႁွင်ႇၵွင်ႇ ဢၼ်လႆႈမီးလိၵ်ႈႁူမ်ႈမၢႆၵၼ် ၶႄႇ – ဢင်းၵိတ်း” ၼၼ်ႉဝႃႈၼႆ။

လိူဝ်ၼၼ်ႉ တုၵ်းယွၼ်းႁႂ်ႈၶႄႇ ပၼ်တၢင်းႁူမ်ႈမိုဝ်း ၸုမ်းပၢႆးယူႇလီလုမ်ႈၾႃႉ (WHO) ႁႂ်ႈလႆႈၵူတ်ႇထတ်းႁႃ ငဝ်ႈႁၢၵ်ႈတူၼ်ႈတေႃ ၸိူဝ်းမႅင်း COVID-19 ထႅင်ႈပွၵ်ႈၵမ်း 2 ၼင်ႇလွတ်ႈလႅဝ်း ဢိၵ်ႇတင်း ႁႂ်ႈဢဝ်လၢႆးၵတ်းယဵၼ် ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃ ၼႂ်းၵႄႈၵၢင်ၶႄႇ – ထႆႇဝၼ်ႇ ၵႂႃႇၼႆယဝ်ႉ။

ၸွမ်းၼင်ႇ ၸုမ်းသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ လႄႈ ဢေႃးသတြေးလီးယႃး ဢွၵ်ႇၼႄဝႆႉၼၼ်ႉ ၵူၼ်းၶိူဝ်းမုတ်ႇသလိမ်ႇ ဢုၺ်ၵူ (Uyghurs) လႄႈ ၶိူဝ်းၵူၼ်းမုတ်ႇသလိမ်ႇ ဢၼ်မီးႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းဢေႇ   မွၵ်ႈၼိုင်ႈလၢၼ်ႉ လႆႈထုၵ်ႇပိၵ်ႉဢိုတ်းႁႂ်ႈယူႇဝႆႉ ၼႂ်းဢွင်ႈတီႈယူႇသဝ်းလူင် (camps) ဢၼ်မီးၼႂ်းမိူင်းၶႄႇ ပွတ်းတွၼ်ႈၸဵင်ႇႁွင်ႇဝၼ်းတူၵ်း ပိုၼ်ႉတီႈ သိၼ်ၵျၢင်း (Xinjian) သေဢမ်ႇၵႃး ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်းမိူင်းၶႄႇ ယင်းပၢႆၸႂ်ႉႁႂ်ႈၼင်းယိင်း မုတ်ႇသလိမ်ႇ ၵိၼ်ယႃယႃႉလုၵ်ႈ (ယႃႁၢမ်ႈမီးလုၵ်ႈ) လႄႈ မီးပႃးလွင်ႈတဵၵ်းတဵင် ၸႂ်ႉၵိၼ်ႁႅင်းလၢႆၼၢင်းယိင်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၼႆယဝ်ႉ။

ယွၼ်ႉလွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၶႄႇဢွၵ်ႇမႃးတုမ်ႉတွပ်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈတႄႉမၼ်း ၼႆသေဢမ်ႇၵႃး ဢွၼ်ၼႃႈတေထိုင်ပၢင်ၵုမ် G7 ၼႆႉ ၶႄႇယင်းပၢႆဢွၵ်ႇမႃးပၼ်ၾၢင်ႉ ၸုမ်း 7 ၸိုင်ႈမိူင်း G7 ထႅင်ႈဝႃႈ ၼႂ်းၵၢပ်ႈပၢၼ်ယၢမ်းလဵဝ် မိူင်းဢၼ်ႁူဝ်ၼပ်ႉၵူၼ်းဢေႇ တေမႃးပဵၼ်ၽူႈတႅပ်းတတ်းပၼ် ၵၢမ်ႇၸႃႇတႃႇ လုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉ ၵၢပ်ႈပၢၼ်မၼ်းသုတ်းသဵင်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း