ဢွင်ႈလိုၼ်းသုတ်း တႃႇတႆးယူႇထင်

ဢိင်ၼိူဝ်ငဝ်းလၢႆးဝၢၼ်ႈမိူင်းႁဝ်း သုၵ်ႉယုင်ႈဢူၼ်ၵဝ်း လၢႆပႃႈလၢႆၽၢႆႇသေ ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းၸိုင်ႈတႆးႁဝ်း လႆႈၺႃးၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈၸွမ်းၵေႃႈ မီးတင်းၼမ်။ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈမီးၸႂ်သေလၢႆ တီႈယူႇတၼ်းသဝ်း၊ တိူၵ်ႇႁႆႈလွၵ်းၼႃး၊ မႃႉလႃးဝူဝ်းၵႂၢႆးသေ ဢမ်ႇပၢႆႈဢမ်ႇၼီ ၶၢမ်ႇၸုၼ်ႉလိပ်းၸုၼ်ႉတၢႆသေ ယူႇဝႆႉၵိုတ်းဝႆႉ ၵေႃႈမီး၊ မၢင်ၸိူဝ်းသမ်ႉပေႃးလႆႈလူႉႁၢႆတၢႆၵႂႃႇၵေႃႈမီး၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ၵွပ်ႈဢမ်ႇၶၢမ်ႇ လႆႈသေ ၶၢမ်ႇၸုၼ်ႉၽႃႈဝၢင်းပႅတ်ႈ ဢွင်ႈလိၼ်ႁိူၼ်းယေး၊ တိူၵ်ႇႁႆႈလွၵ်းၼႃးသေ ဢွၼ်ဢဝ်လုၵ်ႈလၢင်း သိုပ်ႇၶၢဝ်းတၢင်း ပၢႆႈယၢၼ်ဢွၵ်ႇၽၢတ်ႇ ဝၢၼ်ႈမိူင်းတိူင်းၵႃး ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေလႄႈ ၵႂႃႇသွၼ်ႈသဝ်းဝၢၼ်ႈပိူၼ်ႈမိူင်းပိူၼ်ႈၼႆၵေႃႈ မီးယူႇတင်းၼမ်။

ၸိူဝ်းဢမ်ႇပေႃးမီးငိုၼ်းၶမ်းမိူၼ်ပိူၼ်ႈသေ ဢမ်ႇပၢႆႈၵႂႃႇထိုင်လႆႈဝၢၼ်ႈယႂ်ႇမိူင်းလူင် ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁွပ်ႇလုၵ်ႈၸုင်လၢင်းသေ လုၵ်ႉပွတ်းႁွင်ႇ ပၢႆႈသွၼ်ႈပွတ်းၸၢၼ်း၊ လုၵ်ႉပွတ်းၸၢၼ်း ပၢႆႈသွၼ်ႈပွတ်းဢွၵ်ႇၼႆၵေႃႈ မီးယူႇၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ယၢမ်ႈလႆႈ တူဝ်ထူပ်းတႃႁၼ်ၸိူင်ႉၼႆယဝ်ႉ ၵႅၼ်ႇဢိုၵ်ႉၼိုၵ်ႉၸႂ် လႄႈၶေႃးၶူမ်၊ ၵမ်ႈၽွင်ႈ ၸေးလုၵ်ႈၸေးလၢင်း၊ ႁၢပ်ႇၶူဝ်းႁၢပ်ႇလဵင်းဢွၼ်ႇသေလႄႈ ပၢႆႈၵႂႃႇတီႈၼိုင်ႈယဝ်ႉ တီႈၼိုင်ႈ ဢမ်ႇၵိုတ်းဢမ်ႇလိုဝ်ႈ၊ ၸိူဝ်းၵႂႃႇၵိုတ်းၵႂႃႇထင် ၼႂ်းမိူင်းပိူၼ်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ မိူင်းၶႄႇ၊ မိူင်းထႆး ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ တႃႇယူႇသၢင်ႈၵိၼ်သဝ်းၵႂႃႇ ဝၼ်းလႂ်ဝၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇငၢႆႈငႅမ်ႈ မဵဝ်းဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းၵိုၵ်းမိူင်းၼႆႉ ႁိုဝ်တေၸၢင်ႈၵႂႃႇပႆ ၼင်ႇလွတ်ႈလႅဝ်း ၵတ်းယဵၼ်၊ တေၵႂႃႇလႂ် တေႁဵတ်းသင်ၵေႃႈ တိုၼ်းလႆႈၸွမ်းမၢႆမီႈမိူင်းပိူၼ်ႈ ႁဵတ်းၸွမ်းပၵ်းပိူင်မိူင်းပိူၼ်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ တီႈၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ်တႃႇတႆးယူႇထင် ဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ။ တႄႇဢဝ်ၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်ၼႃႈၾႃႉ လူင်းထိုင်ပိုၼ်ႉလိၼ်မိူင်းၼႆႉ တိုၼ်းမီးၸဝ်ႈၶွင် မၼ်းမူတ်းယဝ်ႉ၊ တီႈဢၼ်ဝႃႈ တီႈၼၼ်ႈတီႈၼႆႈ ဢမ်ႇပႆႇမီးၸဝ်ႈၶွင် ပဵၼ်တီႈ လိၼ်ပဝ်ႇဝႆႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးယဝ်ႉ။ ၽႂ်ပူၼ်ႉပႅၼ်ၼင်လိၼ်ၶႅၼ်ႈမိူင်းၽႂ် ၵေႃႈ မီးမႃးပၼ်ႁႃပျသၼႃႇယႂ်ႇလူင်ၵမ်းလဵဝ်။ တေႃႈၼင်ႇၼႂ်းၼႃႈၼမ်ႉပၢင်ႇလၢႆႇ လူင် ဢၼ်ၵူၼ်းႁဝ်းယူႇသဝ်းဢမ်ႇလႆႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ပိူၼ်ႈယင်းမၵ်းတမ်းလႅၼ်ၶႅၼ်ႈ ပုၼ်ႈတႃႇမိူင်းၽႂ်မၼ်းယဝ်ႉလူးၵွၼ်ႇ၊ ၵွပ်ႈၼၼ် တႃႇၵူၼ်းၶိူဝ်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးၼင် လိၼ်ဝၢၼ်ႈမိူင်းတူဝ်ၵဝ်ႇၼၼ်ႉ တေဢွၼ်ဢဝ်မုၵ်ႉၽုင်ၵူၼ်းၶိူဝ်းတူဝ်ၵဝ်ႇ ႁႃတင်ႈဝၢၼ်ႈတင်ႈမိူင်းဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ၼႂ်းလုမ်ႈၾႃႉလူင်လုၵ်ႈၼႆႉတႄႉ တိုၼ်းဢမ်ႇမီးတီႈမၼ်းယဝ်ႉ တႆးလူးတေသိုပ်ႇပၢႆႈၵႂႃႇလႂ်ထႅင်ႈ။

ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၵွပ်ႈဢမ်ႇမီးလိၼ်ပဝ်ႇတႃႇတင်ႈဝၢၼ်ႈတင်ႈမိူင်းယဝ်ႉလႄႈ ၸိူဝ်းဢမ်ႇ မီးလိၼ်မိူင်းသေ ယူႇႁူမ်ႈသွၼ်ႈသဝ်းၸွမ်းပိူၼ်ႈဝႆႉၼၼ်ႉၵေႃႈ လုၵ်ႉၶတ်းၸႂ်ႁိမ် ၸိင်းဢဝ် တီႈပိူၼ်ႈမီးယူႇၼၼ်ႉ ဢမ်ႇထၢတ်ႇဢမ်ႇဝၢႆး ၼင်ႇႁၼ်ၵၼ်ယူႇဝၼ်း မိူဝ်ႈၼႆႉယဝ်ႉ၊ တႆးႁဝ်းတႄႉဢမ်ႇလူဝ်ႇလုၵ်ႉႁိမ်ၽႂ် တိုၼ်းမီးလိၼ်မိူင်းဝႆႉယူႇ ႁင်းၶေႃလႄႈ ၵုမ်ႇလူမ်ႈပဵင်းပေႃး တႃႇႁဝ်းယူႇထင်ၵိုၵ်းသဝ်း ယူႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ ၸဵမ်မိူဝ်ႈလၢႆႁဵင်ပီႊ တႆးတိုၼ်းမီးမိူင်းႁင်းၶေႃယဝ်ႉ ႁၼ်ၸဝ်ႈပၢႆးပိုၼ်းၶဝ်တႅမ်ႈဝႆႉဝႃႈ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ၼပ်ႉႁူဝ်ႁဵင်ပီႊမိူင်းၼႆႉ တႆးမီးၼင်လိၼ်ဢၼ်ၵႂၢင်ႈယႂ်ႇ ဝႃးဝိုၼ်းသေပိူၼ်ႈၶိူဝ်းၼိုင်ႈ ၼႂ်းၵုၼ်ၶဵဝ်ဢေးသျႃး ၼႆယဝ်ႉ။ မိူၼ်ၼင်ႇ မိူင်းၶႄႇယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉ တႆးယူႇမႃးဢွၼ်တၢင်းၶႄႇ ႁဵင်ပီႊသေဢမ်ႇၵႃး မီးၾိင်ႈထုင်း၊ မီးပၵ်းပိူင်မၢႆမီႈ ၸဝ်ႉထႃႈလိူဝ်ဢွၼ်တၢင်းၶႄႇ ၼႆယူႇ။ ၼႂ်းပပ်ႉပိုၼ်းဝႃႈ “ၵွပ်ႈတႆးၼႆႉ မီးမႃးဢွၼ်တၢင်းၶႄႇၼၼ်ႉလႄႈ ၸင်ႇလႆႈႁၼ်ၽိုၼ်လိၵ်ႈ ဢၼ်ၸဝ်ႈပၢႆးပိုၼ်းၶဝ် တႅမ်ႈတႅၵ်ႈၼိူင်းဝႆႉဝႃႈ  တႆးပဵၼ်ပီႈဢၢႆႈၶႄႇ (Tai is the eldest brother of Chinese)” ၼႆဝႆႉယဝ်ႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵွပ်ႈပိူၼ်ႈမႃးတိုၵ်းလႄႈသင် ႁဝ်းတေႃႇႁဝ်းတိုၵ်းၵၼ်လႄႈ သင် တႆးႁဝ်းၸိူဝ်းဢမ်ႇၶႂ်ႈၶၢမ်ႇ ၸင်ႇလႆႈဢွၼ်ၵၼ် လူင်းမႃးပွတ်းၸၢၼ်း ဢၼ်ပဵၼ် ၸွမ်းၸိူဝ်း မိူင်းထႆး၊ မိူင်းလၢဝ်း၊ မိူင်းမၢၼ်ႈ၊ မိူင်းတႆး ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉယဝ်ႉ (မိူဝ်ႈၼၼ်ႉပႆႇမီးၽႂ်ယူႇ) ဢိင်ၼိူဝ်ၶုၼ်မိူင်းတႆး မိူင်းလႂ်မိူင်းၼၼ်ႉ ၶႂၢၵ်ႈလိၼ်မိူင်း တိုၵ်းတေႃးၵၼ်ၶိုၼ်းလႄႈ တႆးလႆႈသိုပ်ႇပၢႆႈ တႅၵ်ႇပဵၼ်ၵႂႃႇ လၢႆဝၢၼ်ႈလၢႆမိူင်း၊ လၢႆၸိူဝ်ႉလၢႆၶိူဝ်းၼႆယဝ်ႉ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ မိူင်းတႆးဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ၵိုတ်းၼင်ႇ ဢၼ်ႁဝ်းႁူႉႁၼ်ၵၼ်ယူႇၼႆႉယဝ်ႉ။

မိူင်းတႆးဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ

ၽႅၼ်ႇလိၼ်မိူင်းၸိုင်ႈတႆးႁဝ်းဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ မီးတၢင်းၵႂၢင်ႈ 62,500 လွၵ်းလၵ်းပၼ်ႇမူၼ်း (62,500 Square miles) သေ မီးလၢႆလၢႆၸၢဝ်းၶိူဝ်းယူႇဝႆႉသေတႃႉ ႁူဝ်ၵူၼ်းတႆး ၼမ်လိူဝ်တၢင်ႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းဝႆႉယူႇ။ ႁူဝ်ၵူၼ်းတႆးၼမ်သေပိူၼ်ႈ ၵွပ်ႈသင်သမ်ႉလႆႈပၢႆႈပၼ်ပိူၼ်ႈၼႆၼၼ်ႉ ႁဝ်းႁႃးၵူႈၵေႃႉ တေႁူႉပွင်ႇၸႂ်ယူႇ။ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး လႆႈထုၵ်ႇတင်း ၽူႈၶဵၼ်လူင်ႁဝ်း ၽႅၼ်ႁႂ်ႈႁဝ်းၽိတ်းၵၼ်တႅၵ်ႇၵၼ်ဝႆႉယူႇ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး ယၢမ်ႈယူႇသဝ်းမႃးၸွမ်းၵၼ် ၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ်လႆႈ ၵွပ်ႈသင်ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉသမ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈလႃႇၼႆ လွင်ႈတၢင်းမၼ်း တေမီးယူႇ (3) လွင်ႈ ၼင်ႇၼႆ –

1. ယွၼ်ႉၽႅၼ်ၽူႈၶဵၼ်

ၼင်ႇႁိုဝ်ႁႅင်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းတေယူပ်ႈယွမ်းၼၼ်ႉ ၽူႈၶဵၼ်ၼႆႉ မၼ်းတေၽႅၼ်ႁႂ်ႈႁဝ်း ၼင်ႇၵၼ် တိုၵ်းၵၼ်ၶိုၼ်း။ ပေႃးတိုၵ်းၵၼ်ၵေႃႈ လွင်ႈလူႉလွင်ႈတၢႆၼႆႉတိုၼ်းမီးယဝ်ႉ ၽၢႆႇလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ပေႃးမီးလွင်ႈလူႉတၢႆၵေႃႈ ႁႅင်းႁဝ်းတေယွမ်းယဝ်ႉ ပေႃးႁႅင်းႁဝ်းယွမ်းၵေႃႈ ၵႂႃႇသႃႇတီႈၽူႈၶဵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

2. ၵွပ်ႈၶႂ်ႈမီးမိူင်းတူဝ်ၵဝ်ႇ

ၸွမ်းၼင်ႇၽႅၼ်ၵၢၼ်ၽူႈၶဵၼ် ဢၼ်ၶဝ်မီးဝႆႉဝႃႈ တႄႇပွတ်းၼႆႉထိုင်ပွတ်းၼၼ်ႉ ၸႅၵ်ႇပဵၼ်ၼႃႈလိၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇတူဝ်ၵဝ်ႇဝ၊ တႄႇပွတ်းၼႆႉၼၼ်ႉ ထိုင်ပွတ်းၼႆႉ ပဵၼ်တႃႇပလွင်ႈ ပဵၼ်တႃႇပဢူဝ်းၼႆသေ တင်းဢၼ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်းၵေႃႈ ၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈမီးဝၢၼ်ႈမိူင်းလႄႈ ဢၼ်ၽူႈၶဵၼ်ၽႅၼ်ပၼ်ႁႂ်ႈႁဝ်းၽိတ်းမေႃးၵၼ်ၼၼ်ႉ မၼ်းမႃးငၢမ်ႇမႅၼ်ႈၵၼ်သေ ၸိူဝ်းၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈမီးၼင်လိၼ်မိူင်းတူဝ်ၵဝ်ႇၵေႃႈ ၸင်ႇလႆႈ လုၵ်ႉၶတ်းၸႂ်ႁိမ်ဢဝ် ႁႂ်ႈမီးမႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ လွင်ႈဝႃႈၸိုင်ႈတႆးၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈၶိူဝ်းလႂ် ႁဝ်းယၢမ်ႈယူႇယၢမ်ႈသဝ်းၸွမ်းၵၼ် ၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ် ဢမ်ႇၸႅၵ်ႇၸၼ်ႉထၢၼ်ႈ၊ ဢမ်ႇၸႅၵ်ႇၶိူဝ်းၵူၼ်းသေ ယူႇႁွမ်းၸွမ်းၵၼ်မႃးၼႆၼၼ်ႉ ၶဝ်လိုမ်းပႅတ်ႈ။

3. ယွၼ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်၊ ယွၼ်ႉလမ်ႇမၢၵ်ႈလေႃးၽ

ယွၼ်ႉသုၼ်ႇတူဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉတႄႉ ၶႂ်ႈမၢႆထိုင်ဝႃႈ ယွၼ်ႉပၢႆးမၢၵ်ႈမီး၊ ယွၼ်ႉတႃႇလႆႈၵိၼ်လႆႈငၢၼ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်း ဢူၺ်းၵေႃႉၵၼ် 2 ၵေႃႉ ၵေႃႉၼိုင်ႈၶႂ်ႈၵိၼ်ၸိၵ်းတွၵ်ႇၸွၵ်း၊ ၶႂ်ႈၵႃႉၶႂ်ႈၶၢႆ ဢၼ်ၽိတ်းပၵ်းၽိတ်းပိူင်၊ ထႅင်ႈၵေႃႉၼိုင်ႈသမ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈၸႂ်ၵိၼ်ၸိၵ်းတွၵ်ႇၸွၵ်းပိူၼ်ႈ၊ လီၸင်းလွင်ႈ ၵႃႉၶၢႆၶူဝ်းၽိတ်းပၵ်းပိူင် ၼႆၸိုင် ၶႃသွင်ၵေႃႉၼႆႉ တိုၼ်းယူႇၸွမ်းၵၼ်ဢမ်ႇလႆႈ တိုၼ်းတေတႅၵ်ႇၵၼ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၼင်ႇၼၼ်ယဝ်ႉ ၸုမ်းသိုၵ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၼႂ်းမိူင်း လၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း၊ ၸုမ်းၼိုင်ႈၵႃႉ၊ ၸုမ်းၼိုင်ႈသမ်ႉထဵတ်ႈၼႆ ပေႃႇလသီႇၶဝ်လၢႆၸုမ်း ၼႆႉ ဢမ်ႇမိူၼ်ၵၼ် ယွၼ်ႉၼၼ် လွင်ႈၶဝ်လႆႈတႅၵ်ႇၵၼ်ၽိတ်းၵၼ်ၼၼ်ႉ ႁိုဝ်ၸႂ်ႈလွင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆး။

ယွၼ်ႉလမ်ႇမၢၵ်ႈလေႃးၽ ဢၼ်ဝႃႈၼႆႉသမ်ႉ တူဝ်ယၢင်ႇမၼ်းမိူၼ်ၼင်ႇ သိုၵ်းၶၢင်၊ သိုၵ်းရၶႅင်ႇၶဝ်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၶဝ်ၵေႃႈမီးမိူင်း၊ မီးၼႃႈတီႈတူင်ႉၼိုင်တင်းၼမ်ယူႇ ႁဵတ်းသင် သမ်ႉမႃးတူင်ႉၼိုင်ၸွမ်းၸိူဝ်းၼႂ်းမိူင်းႁဝ်းလႃႇ? ယွၼ်ႉမီးၸႂ်လေႃးၽ ဢမ်ႇႁူႉပေႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ မီးယဝ်ႉၶႂ်ႈမီးထႅင်ႈ လႆႈယဝ်ႉၶႂ်ႈလႆႈထႅင်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မိူင်းတႆးမိူၼ်သၢဝ်ႁၢင်ႈလီ

ၶႃႈႁဝ်းၵႆႉလႆႈငိၼ်းၶေႃႈၵႂၢမ်း ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ယွတ်ႈသိုၵ်း ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင် ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်းၸိုင်ႈတႆး/တပ်ႉသိုၵ်းၸိုင်ႈတႆး (RCSS/SSA) ဝႃႈ “မိူင်းတႆးၼႆႉ မိူၼ်သၢဝ်ႁၢင်ႈလီဢိူဝ်ႈ သၢဝ်ႁၢင်ႈလီၼႆႉ မၢဝ်ႇၵေႃႉလႂ်ႁၼ်ၵေႃႈ ၶႂ်ႈဢုပ်ႇ၊ ၶႂ်ႈၵဝ်း” ၼႆယဝ်ႉ။ ၸႂ်ႈတႄႉၶႃႈ သၢဝ်ႁၢင်ႈလီၼႆႉ ၵွပ်ႈႁၢင်ႈၽၢင်မၼ်းသေ မီးၵူၼ်းၶႂ်ႈလႆႈ ၶႂ်ႈဢုပ်ႇၶႂ်ႈၵဝ်းၼမ်၊ ၼႂ်းၵူၼ်းတင်းၼမ် ဢၼ်လႆႈၸႂ်သၢဝ်ႁၢင်ႈလီၼၼ်ႉ မၢင်ၵေႃႉတေမီးမႅတ်ႉတႃႇတၢင်းႁၵ်ႉ တီႈၶႂ်ႈယိုၼ်ႈပၼ်၊ မၢင်ၵေႃႉႁၼ်ဝႃႈ ၵွပ်ႈမၼ်းႁၢင်ႈလီလႄႈၶႂ်ႈလႆႈ၊ မၢင်ၵေႃႉၵေႃႈ ၶႂ်ႈဢဝ်ၵိၼ်သေလႄႈ ပေႃးဢိမ်ႇၵေႃႈ ၶႂ်ႈပွႆႇပႅတ်ႈၶိုၼ်းၼႆၵေႃႈတေမီး။

မိူင်းၸိုင်ႈတႆးႁဝ်းၼႆႉၵေႃႈ တေႃႈၼင်ႇၼၼ်ယဝ်ႉ ၵွပ်ႈပဵၼ်မိူင်းတႆးဢၼ်မီး ၶူဝ်းၶွင်ၾိင်ႈတိုၼ်းသၽႃႇဝၼမ် မီးငိုၼ်း၊ မီးၶမ်း၊ မီးသႅင်၊ မီးႁႄႈ၊ ၸိူဝ်းၼႆႉ သေဢမ်ႇၵႃး မီးပႃႇမႆႉလူင်တွၵ်ႇ ယႂ်ႇၵိုၼ်းဝႃးၵိုၼ်း ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉလႄႈ ၸင်ႇဝႃႈ ၽႂ်ၵေႃႈၶႂ်ႈလႆႈ (တူဝ်ယၢင်ႇ – တူၺ်းဢဝ်တီႈပွတ်းၵေးသီး ဝၢၼ်ႈမႆႉႁုင်းလိူင် ၼႂ်းဢိူင်ႇမိူင်းၵၢဝ်ၼွင်သွမ်း ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈထုၵ်ႇၵူၼ်းလေႃးၽဢမ်ႇတိူၵ်ႈၶဝ် မႃးသိမ်းဢဝ်တီႈလိၼ်ၵူၼ်းမိူင်း တႃႇၶုတ်းထၢၼ်ႁိၼ်ငိူၵ်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ)။ လိူဝ်ၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး ၼႂ်းၵူၼ်းတီႈဢၼ်ၶႂ်ႈလႆႈမိူင်းတႆးၼႆႉ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ ၵွပ်ႈႁၼ်မိူင်းတႆး ပဵၼ်တီႈလီၵတ်းယဵၼ် ယူႇသႃႇလႄႈ ၶႂ်ႈယူႇၶႂ်ႈလႆႈ၊ မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈ ႁၼ်ဝႃႈမီးၶူဝ်းၶွင်လၢႆယၢင်ႇလၢႆပိူင်လႄႈ ၶႂ်ႈလႆႈ၊ ၼင်ႇသၢဝ်ႁၢင်ႈလီ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

လၢႆးပိူၼ်ႈတိုၵ်းဢဝ်မိူင်း တၢင်းဢွမ်ႈ

ပဵၼ်ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ လင်ႁိူၼ်းတီႈႁဝ်းယၢမ်ႈယူႇ ၵူႇဢၼ်တီႈႁဝ်းယၢမ်ႈၼွၼ်း ပေႃးႁဝ်းပွႆႇၽႃႈပႅတ်ႈမၼ်းၵေႃႈ တေယဵၼ်းပဵၼ်တီႈပိူၼ်ႈမႃးၸၢမ်ႇလႄႈ ယဵၼ်းပဵၼ် ႁိူၼ်းပိူၼ်ႈၵႂႃႇ၊ ၼင်ႇၼၼ်ယဝ်ႉ ဢွင်ႈတီႈလိၼ်တီႈႁဝ်းၽုၵ်ႇသွမ်ႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းတီႈႁဝ်းသဝ်းထင် ပေႃးႁဝ်းပွႆႇပႅတ်ႈ၊ ၸုၼ်ႉပႅတ်ႈ၊ ၵွင်လင်ပႅတ်ႈၼႆၵေႃႈ တေယဵၼ်းပဵၼ်လိၼ်ပိူၼ်ႈ မိူင်းပိူၼ်ႈၵႂႃႇ။ ၼင်ႇႁိုဝ်ႁဝ်းပေႃးတေဢမ်ႇၶၢမ်ႇလႆႈ ၼၼ်ႉ ပိူၼ်ႈတေငိတ်ႈတေငႅၼ်း တေႃႇထိုင်ႁဝ်းပေႃးပၢႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၼႆႉပဵၼ်လၢႆး တိုၵ်းဢဝ်ဝၢၼ်ႈဢဝ်မိူင်း လၢႆးတၢင်းဢွမ်ႈယဝ်ႉ။

ပိူၼ်ႈဢမ်ႇၶႅၼ်ႇၵႃႈႁိုဝ် ႁဝ်းၺၢမ်ႉၵူၺ်း။ ၵွပ်ႈသင်ႇလႃႇၼႆ ၵွပ်ႈဝႃႈ တႆးႁဝ်းၶႃႈၼႆႉ ဢမ်ႇဝႃႈၵၢၼ်သိုၵ်းၵေႃႈလီ၊ ၵၢၼ်မိူင်းၵေႃႈယႃႇ ႁဝ်းပႆႇႁူမ်ႈၵၼ်ႁဵတ်း ပႆႇႁူမ်ႈၵၼ်ပွင် တိုၵ်ႉပဵၼ်ဝႆႉၽၢႆႇၵဝ်ၽၢႆႇမႂ်း ၸုမ်းၽႂ်ၸုမ်းမၼ်းၵူၺ်းလႄႈ ဢၼ်ဝႃႈတႆးၶိူဝ်းလူင် ဢိူဝ်ႈၼႆၼၼ်ႉ ႁိုဝ်ႁၼ်မီးၵွင်ႉႁႅၼ်ႇ ႁၢဝ်ႈႁၢၼ်ၼႂ်းတႃတၢင်ႇၶိူဝ်းလႆႈ။

ထႅင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈၵေႃႈ တႆးႁဝ်းၵမ်ႈၼမ်ၼႆႉ ဢမ်ႇမီးၸႂ်ၶႂ်ႈတေႃႇသူႈၶိုၼ်း၊ ဢမ်ႇမီးၸႂ် ႁတ်းၸုၼ်ႉသၢႆၸႂ်သေ မီးမႃးလွင်ႈယၢပ်ႇၵေႃႈ ဢွၼ်ၵၼ်ပၢႆႈႁႃတီႈၵတ်းတီႈယဵၼ် ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ႁဝ်းတေပၢႆႈၵႂႃႇလႂ် ၽၢႆႇႁွင်ႇ မီးမိူင်းၶႄႇ၊ ၽၢႆႇတူၵ်း မီးမိူင်းမၢၼ်ႈ၊ ၽၢႆႇဢွၵ်ႇ မီးမိူင်းၶႄႇ လႄႈ မိူင်းလၢဝ်း၊ ၽၢႆႇၸၢၼ်း မီးမိူင်းထႆး တႃႇတႆးတေပၢႆႈၵႂႃႇတင်ႈဝၢၼ်ႈတင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇမီးတီႈလႂ်ယဝ်ႉ လိူဝ်သေ ၸိုင်ႈတႆး 62,500 လွၵ်းလၵ်းပၼ်ႇမူၼ်းၼႆႉၵူၺ်းယဝ်ႉ ပဵၼ် “ဢွင်ႈလိုၼ်းသုတ်း တႃႇတႆးယူႇထင်”။

လွမ်ႉမိူင်း – ၵေးသီး

29/08/2022