လုၵ်ႈႁဵၼ်းသင်ႇၶတႆးလႄႈ လုၵ်ႈႁဵၼ်းတႆး လႆႈႁပ်ႉၸုမ်ႈၶူးတီႈ ၸၼ်ႉၸွမ် ၸိုင်ႈထႆး

မိူဝ်ႈဝၼ်းထီႉ 19 November 2022 (လိူၼ်သိပ်းသွင်လွင်ႈ 12 ၶမ်ႈ ပီႊတႆး 2116 ၼီႈ) ယူႇတီႈၸၼ်ႉၸွမ်မႁႃႇၸူးလႃးလူင်းၵွၼ်း လမ်းပုၼ်း ၸိုင်ႈထႆး ၸတ်းႁဵတ်းပၢင် ယိုၼ်ႈမွပ်ႈၸုမ်ႈၶူးၼႆသေ ၼႂ်းၼၼ်ႉ မီးပႃးလုၵ်ႈႁဵၼ်းသင်ႇၶတႆး 10 တူၼ် ဢိၵ်ႇတင်း လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၢႆး (ၸၢဝ်းၶိူဝ်းတႆး) 2 ၵေႃႉ လႆႈႁပ်ႉၸုမ်ႈၶူး B.A-MA ဝႃႈၼႆ။

ဝၢႆးသေပၢင်ယိုၼ်ႈမွပ်ႈၸုမ်ႈၶူးယဝ်ႉတူဝ်ႈၵႂႃႇယဝ်ႉၼၼ်ႉ လႆႈမီးပၢင်ပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈ “လွင်ႈပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇတႆးမိူဝ်းၼႃႈ” ၼႆလႄႈ လႆႈမီးၸဝ်ႈၶူးမႁႃႇသႅင်ၾႃႉ လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉ Ph.D. ဢိၵ်ႇတင်း ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင် ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်ႈၸိုင်ႈတႆး RCSS ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ယွတ်ႈသိုၵ်း ႁူမ်ႈထိုင်ပႃး ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်လၢႆလၢႆၸဝ်ႈ လႆႈမွၵ်ႇ လၢတ်ႈၶေႃႈၵႂၢမ်းၵႂႃႇ ဝႃႈၼႆ။

တီႈၼႂ်းပၢင်ပၼ်တၢင်းႁူႉ ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇတႆးမိူဝ်းၼႃႈၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင် ၶွင်ႇသီႇဢဝ်ၶိုၼ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၸွမ်သိုၵ်းလူင် ယွတ်ႈသိုၵ်း လႆႈမွၵ်ႇ လၢတ်ႈၵႂႃႇ 4 ႁူဝ်ၶေႃႈ − 1. ၵၢၼ်သၢင်ႈၵူၼ်း “တေဢဝ်ဝၢၼ်ႈဢဝ်မိူင်း လူဝ်ႇသၢင်ႈၵူၼ်း၊ ၵၢၼ်သၢင်ႈၵူၼ်းၼၼ်ႉ ၵွပ်ႈၵူၼ်းမိူၼ်ၵၢင်ဝၼ်း မီးဢွၵ်ႇမီးတူၵ်း၊ ၵူၼ်းၵေႃႈ မီးၵိူတ်ႇမီးတၢႆလႄႈ ဝၢၼ်ႈမိူင်းၼႆႉ ပေႃးၵူၼ်းတၢႆၼမ်လိူဝ် ၵူၼ်းၵိူတ်ႇၼႆ ဢဵၼ်ႁႅင်းဝၢၼ်ႈမိူင်းၵေႃႈ တေဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇယဝ်ႉ ၵွပ်ႈၼႆလူဝ်ႇသၢင်ႈၵူၼ်း ႁႂ်ႈဢၼ်ၵိူတ်ႇၼမ်လိူဝ်သေ ဢၼ်တၢႆ။ ၵူၼ်းၵိူတ်ႇမႃးယဝ်ႉ လူဝ်ႇသၢင်ႈႁႂ်ႈၶဝ် ယူႇလီယႂ်ႇမႃး ပေႃးယႂ်ႇမႃးယဝ်ႉ လူဝ်ႇသၢင်ႈႁႂ်ႈၶဝ်မီးပၺ်ႇၺႃႇပိုၼ်ႉႁူႉပၢႆးႁၼ် ႁႂ်ႈၶဝ်ပေႉတူဝ်ယဝ်ႉ သိုပ်ႇပဵၼ်ၽူႈယႂ်ႇၵူၼ်းလူင်ဝၢၼ်ႈမိူင်းမိူဝ်းၼႃႈလႆႈ”။

2. ၵၢၼ်သၢင်ႈပၢႆးမၢၵ်ႈမီး “ၵူၼ်းႁဝ်းၵူႈၵေႃႉ ၵိၼ်ၶဝ်ႈ၊ ၼုင်ႈဝႆၼႆႉ လူဝ်ႇငိုၼ်းမူတ်း ယဝ်ႉ၊ ၵွပ်ႈၼၼ် လူဝ်ႇမေႃႁႃငိုၼ်း တႃႇတေမေႃႁႃငိုၼ်း ၸွမ်းၵၢပ်ႈပၢၼ်ၼၼ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇမီးပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၼႆ ဢမ်ႇၸၢင်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းမၢၵ်ႈမီးလႆႈ။ ငဝ်ႈၶၢမ်ႇပိုၼ်ႉ ၵၢၼ်မၢၵ်ႈမီးၼႆႉ မီးယူႇ 4 မဵဝ်း − (ၵ) လူဝ်ႇမီးလိၼ်ၽုၵ်ႇသွမ်ႈလႄႈ ၽုၵ်ႇသဝ်ႁိူၼ်း ယူႇသဝ်း ပဵၼ်ဢႃႇမၶၢမ်ႇ၊ ၼူၵ်ႉယင်းမီးႁၢင်း ၵူၼ်းၵေႃႈလူဝ်ႇမီးႁိူၼ်းယူႇသဝ်း၊ (ၶ) လူဝ်ႇမီးဝၢၼ်ႈမိူင်းဢၼ်ပဵၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းႁဝ်းဢုပ်ႉပိူင်ႇ မီးဢႃႇၼႃႇတဵမ် ထူၼ်ႈ၊ မီးငိုၼ်းၶမ်း ဢမ်ႇမီးဝၢၼ်ႈမိူင်းၵေႃႈ ဢမ်ႇၵတ်းယဵၼ်၊ (င) လူဝ်ႇမီးပၺ်ႇၺႃႇ မေႃၼမ်ႉသွၼ်ႇ လႄႈ မေႃဢုပ်ႉပိူင်ႇ ၸတ်းၵၢၼ်ငိုၼ်း၊ ၸင်ႇၸၢင်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းမၢၵ်ႈမီး လႆႈ၊ (ၸ) လူဝ်ႇမီးၼႃႈၵၢၼ်ဢၼ်မၼ်ႈၵိုမ်း ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းတြႃးၼႆႉ ပေႃးဢမ်ႇမီး ပၺ်ႇၺႃႇ ဢမ်ႇမေႃပွင်ၸိုင် ဢမ်ႇၸၢင်ႈပဵၼ်ၵူၼ်းမၢၵ်ႈမီးလႆႈ”။
3. ၵၢၼ်သၢင်ႈတပ်ႉသိုၵ်း “တပ်ႉသိုၵ်းၼႆႉ ပဵၼ်လုပ်ႇသၼ်လင်မိူင်း မိူင်းၼိုင်ႈ၊ မိူင်းဢၼ်ဢမ်ႇမီးတပ်ႉသိုၵ်းၼႆႉ မိူၼ်ၼိူဝ်ႉဢမ်ႇမီးလုပ်ႇ၊ ပႃဢမ်ႇမီးၵၢင်ႈ၊ ပိူၼ်ႈလူ လၢႆၵိၼ်လႆႈငၢႆႈငၢႆႈ ၵွပ်ႈၼႆ တပ်ႉသိုၵ်းၼႆႉ ပဵၼ်ငႃးမိူင်းလႄႈ တႃႇတေသၢင်ႈတပ်ႉ သိုၵ်းၼႆႉ လမ်လွင်ႈလႄႈ လူဝ်ႇမီး− (ၵ) ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ဢၼ်မီးပၢႆးဝူၼ်ႉလၵ်းလႅမ် IQ သုင်၊ (ၶ) လူဝ်ႇမီးပေႃႇလသီႇ ယိူင်းဢၢၼ်း ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းၵမ်ႉထႅမ် ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်း ၵၢင်ၸႂ်ၵူၼ်းမိူင်း၊ (င) လူဝ်ႇမီးပၵ်းပိူင်လၵ်းမၢႆ၊ (ၸ) လူဝ်ႇမီးဢဵၼ်ႁႅင်း ၵမ်ႉထႅမ်ငိုၼ်း တွင်း ၶိူင်ႈယိပ်းၵူႈလွင်ႈ ၼႆႉၵေႃႈ ဢမ်ႇမီးပၢႆးဝူၼ်ႉပၺ်ႇၺႃႇၼႆၸိုင် ဢမ်ႇၸင်ႈၵေႃႇ သၢင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇလႆႈ။ ၵၢၼ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉမီးမႃး 64 ပီႊ ဢမ်ႇပႆႇဢွင်ႇမၢၼ်သေ ၸုမ်းၼႆႉၵေႃႈ ယွၼ်ႉႁဝ်းၶၢတ်ႇပၢႆးဝူၼ်ႉ၊ ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇလႄႈ ဢဝ်လၢႆးမႃႇၼတေႃးသ ႁဵတ်းၸွမ်းလူမ်း မီးၸႂ်ဢၵတိ ၸင်းပႅၼ်းမဵဝ်းလဵဝ်ၼၼ်ႉလႄႈ ႁဝ်းဢမ်ႇပႆႇမီး ပၢၼ်ပွင်ၵၢၼ်မၼ်းသေ ၸင်ႇပႆႇဢွင်ႇသေ ၸုမ်းယႂ်ႇယဝ်ႉလူႉသုမ်းၶိုၼ်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ ႁဝ်းဢမ်ႇမီးပၢႆးပွင်ၵၢၼ် AQ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ”။
4. ၵၢၼ်သၢင်ႈၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း ၼႆၼၼ်ႉ ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းဢမ်ႇပွင်ႇၸႂ်ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်း− ၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်းၼၼ်ႉ မီးတႃႇလႆႈမႃးဢႃႇၼႃႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ၊ လႆႈမႃးဢႃႇၼႃႇတႃႇပူၵ်းပွင် ဝၢၼ်ႈမိူင်း ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းႁႂ်ႈလႆႈယူႇလီၵိၼ်လီ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ပႃႇတီႇပၢႆးမိူင်းႁဝ်း ဢမ်ႇပွင်ၸႂ်လၢႆးၵၢၼ်ပၢႆးမိူင်းလႄႈ ႁဝ်းထုၵ်ႇလႅၼ်မႃးယူႇၵူႈပၢၼ် ၼႆႉယဝ်ႉ၊ ၵမ်ႉပႃႈၼမ် ပၢႆးမိူင်းၼႆႉ မၼ်းလဵၼ်ႈၸွမ်းၶၢဝ်ႇလိုဝ်း ပဵၼ်ပိူင်လူင်ဢတိၵ ဢမ်ႇလဵၼ်ႈၸွမ်းယိူင်းဢၢၼ်း ပဝ်ႉမၢႆဢမ်ႇမီးလႄႈ ထုၵ်ႇပိူၼ်ႈယွၵ်ႇလႅၼ်မႃးယူႇၵူႈ ပၢၼ်လႄႈ ႁဝ်းၸင်ႇသုမ်းမိူင်း၊ တိုၵ်းဢဝ်မိူင်းၵေႃႈပႆႇလႆႈၼႆႉ ယွၼ်ႉႁဝ်းၶၢတ်ႇပၢႆး ပၺ်ႇၺႃႇပိုၼ်ႉႁူႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၵူၼ်းဢွင်ႇ B.A-M.A ယဝ်ႉၵူႈၵေႃႉ တေမေႃပွင်ၵၢၼ်ဢမ်ႇၸႂ်ႈ မၼ်းပဵၼ်ၵူၼ်းမေႃ လိၵ်ႈၵူၺ်း၊ ပေႃးဝႃႈပႆႇမီးၵၢၼ်ထူပ်းမိုဝ်း ပႆႇထူပ်းတၢင်းယၢပ်ႇၽိုတ်ႇၼႆ ပႆႇႁူႉမေႃပွင်၊ ၵွပ်ႈၼႆ ၵႃႈၶၼ်ပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၼႆႉ မၼ်းၵႃႈၶၼ်ယႂ်ႇတေႉတေႉၼၼ်ႉလႄႈ တေသၢင်ႈ မိူင်း လူဝ်ႇသၢင်ႈၵူၼ်း၊ သၢင်ႈၵူၼ်းယဝ်ႉ လူဝ်ႇသၢင်ႈပၢႆးပၺ်ႇၺႃႇၵွၼ်ႇ ဝၢၼ်ႈမိူင်း ၸင်ႇတေၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမႂ်ႇသုင် ၵတ်းယဵၼ်လႆႈၼႆ လႆႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈၵႂႃႇၼင်ႇၼႆ။

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း