တႃႇသိုပ်ႇပဵၼ်တႆးလႆႈၼၼ်ႉ ဝၢင်းၽႅၼ်ဝႆႉၸိူင်ႉႁိုဝ်

တႃႇတေသိုပ်ႇပဵၼ်တႆးၵႂႃႇၶၢဝ်းယၢဝ်းလႆႈၼၼ်ႉ ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ပေႃးႁဝ်းၶႃႈ တိုၵ်ႉသိုပ်ႇပဵၼ်လၢႆးၵဝ်ႇ လၢႆးလဵဝ်ၵူၺ်းတႄႉ  တေယၢပ်ႇယူႇ လိူတ်ႈတႆး ယၢမ်ႈလႅင်ၵိုၵ်းပိုၼ်းမႃးသေဢမ်ႇၵႃး လိူတ်ႈတႆးတိုၵ်ႉ လႅင်ၵိုၵ်းပိုၼ်း လိူတ်ႈတႆး တေသိုပ်ႇလႅင်ၵႂႃႇထႅင်ႈ ၶၢဝ်းယၢဝ်းလႆႈယူႇ သင်တႆးႁဝ်းၶႃႈ မေႃၶဝ်ႈဢွၵ်ႇ သူႇၸႂ်းၵၼ် မေႃၽွမ်ႉႁူမ်ႈပဵၼ်သဵင်လဵဝ်ၵၼ် မေႃလူတ်းယွမ်းမႃႇၼသေဢဝ်လွင်ႈလီ ဢဝ်လွင်ႈယွၼ်ႇ ယၢၼ်း ပဵၼ်ဝႆႉပိူင်လူင်ပေႃးၼႆ တႆးဢၼ်ဝႃႈ တိုၼ်းတေသိုပ်ႇ ပဵၼ်တႆး ၵႂႃႇၶၢဝ်းႁိုင်လႆႈထႅင်ႈယူႇ ၊ ၵူၺ်းၵႃႈသင်ႁဝ်း တိုၵ်ႉယၢင်ႈၸွမ်းလွၵ်းၵဵမ်းၵၢၼ်မိူင်းပိူၼ်ႈ လွၵ်းလၢႆးႁဵတ်းသၢင်ႈ မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃး လႄႈ မိူဝ်ႈၼႆႉသေ မိူၼ်တႆးႁဝ်းၶႃႈ တိုၵ်ႉၸႂ်ႉလွၵ်းလၢႆးၵဝ်ႇလၢႆးလဵဝ် တိုၵ်ႉပဵၼ်ၵူၼ်းၼူၵ်ႇ ၵူၼ်းတိုဝ်ဝႆႉယူႇ ဢမ်ႇယွမ်းမႃႇၼ တေႃႇၵၼ် ၵုမ်ႇဢဝ်တေႃးသ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇပဵၼ်ယႂ်ႇၵူၺ်းလႄႈ တႆးႁဝ်းၶႃႈ ႁိုဝ်ၸၢင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်း မိူၼ်ပိူၼ်ႈလႆႈ လွင်ႈၼႆႉတေပဵၼ်ၵႂႃႇတၢင်း ယူပ်ႈယွမ်းတႆးႁဝ်းၶႃႈတႄႉတႄႉၶႃႈယဝ်ႉ။

မိူင်းလႂ်/ၸုမ်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ မီးႁႅင်းသိုၵ်းၵေႃႈတေမီးႁႅင်းပွင်ၵၢၼ်ၵူႈလွင်ႈ မီးႁႅင်းတႃႇဢဝ်ၶိုၼ်း မိူင်းလႆႈထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ ၊ သင်ဢမ်ႇမီးႁႅင်းသိုၵ်းပေႃးၼႆ ဢမ်ႇပေႃးၸၢင်ႈသဵတ်ႈၵႃႈႁူဝ် သဵတ်ႈၶၼ် ပိူၼ်ႈဝႃႈ ၼိုင်ႈ ၵေႃႈၵႃႈလႆႈဝႃႈ ၼိုင်ႈ ၸွမ်းပိူၼ်ႈၵူၺ်း ၊ ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈႁႅင်းသိုၵ်းၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈတႃႇၸိုင်ႈမိူင်းလႄႈ တႃႇတင်ႈၸိုင်ႈမိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၊ တူၺ်းမိူင်းဢဵၼ်ႁႅင်းယႂ်ႇၶဝ်လႄႈ မီးႁႅင်းသိုၵ်း 2-3 လၢၼ်ႉၵေႃႉ သမ်ႉပၢႆမေႃႁဵတ်းၶိူင်ႈၵွင်ႈၵၢင်ႇၶိုတ်းၵၢပ်ႈ ၶိုတ်းၸႂ် ထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ  ယွၼ်ႉၼၼ်လႄႈ ၶဝ်ၸင်ႇမီးႁႅင်း သဵတ်ႈၵႃႈၶၼ်ပိူၼ်ႈၼမ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

မိူင်းလႂ်သေဢမ်ႇဝႃႈ ဢမ်ႇဝႃႈတီႈလႂ်ၸွၵ်ႉလႂ် သင်ဝႃႈၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၸိုင်ႈမိူင်း ဢမ်ႇယွမ်းႁပ်ႉပေႃး‌ၼႆ ၵႃႈတေလႆႈထွၼ်သိုၵ်းဢွၵ်ႇၵႂႃႇၶိုၼ်းသေ ပၼ်လွတ်ႈလႅဝ်းၵွၼ်ၶေႃ မိူင်းၼၼ်ႉၶိုၼ်းဢမ်ႇႁၢင်ႉ ၊ မိူင်းတႆးလူင်ႁဝ်းလူး သင်ဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းယူႇဝႆႉၼႂ်းၸိုင်ႈတႆး ၵူႈၸၼ်ႉထၢၼ်ႈ ႁူမ်ႈထိုင်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ႁဝ်းၵူႈၸွၵ်ႉၵူႈၸဵင်ႇ ဢွၼ်ၵၼ်ႁတ်းႁၢၼ် ၵႅၼ်ႇၶႅင် ဢမ်ႇယွမ်း ႁူၼ်လင်သေ ဢဝ်ၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်သိုၵ်း ႁဝ်းၶႃႈၵိုၵ်းႁွမ်းၸွမ်း‌ၵၼ်ၵႂႃႇမၼ်ႈမၼ်ႈ သိုပ်ႇတူင်ႉၼိုင် ႁဵတ်းသၢင်ႈၸွမ်းၼင်ႇႁဝ်းယိူင်းဢၢၼ်းၼၼ်ႉ ဢမ်ႇၵိုတ်းဢမ်ႇလိုဝ်ႈပေႃးၼႆ မိူင်းတႆးၵတ်းယဵၼ်ၼႆၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇၸႂ်ႈၼွၼ်းၾၼ် တေပဵၼ်မိူင်း ႁၼ်လႆႈ တႂ်ႈတႃၵၼ်ၵူႈၵေႃႉ ဢမ်ႇႁင်ႉ။

မိူဝ်ႈလဵဝ် တႆးတႅၵ်ႇၵၼ်ပဵၼ်သွင်ၵိူင်း သၢမ်ၵိူင်း ဢမ်ႇထုၵ်ႇၵၼ် တႅၵ်ႇငၢၵ်ႈ   ၶႃႈႁႅမ်ၵၼ်တၢႆၶိုၼ်း ၊ ယၢမ်းလဵဝ်ၸၢဝ်းၶိူဝ်း ၽၢတ်ႇၽႄဢွၵ်ႇတင်ႈၸုမ်းႁင်းၽႂ်မၼ်းသေ မႃးယွၼ်းၽႄၽၢတ်ႇဢွၵ်ႇမိူင်းတႆး ယူႇၼႆႉ မိူင်းတႆးလႆႈသုၵ်ႉသၵ်ႉမႃးတေႃႇဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ယွၼ်ႉတႆးဢမ်ႇမေႃဢွၼ်ႁူဝ်ပိူၼ်ႈ ယွၼ်ႉတႆးငိူဝ်ႈၵူၺ်း သင်တူၺ်းၶိုၼ်း မိူဝ်ႈပူၼ်ႉမႃးလႄႈမိူဝ်ႈၼႆႉပေႃးၼႆ  တႃႇမိူဝ်ႈၽုၵ်ႈဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ ႁိုဝ်တေလိူဝ်သင်  ၼႂ်းႁွင်ႈၼႄပိုၼ်းယင်းတေဢမ်ႇၵိုတ်းလူးၵွၼ်ႇ ။ ၵၢၼ်မိူင်း ၵၢၼ်သိုၵ်း ဢၼ်ပဵၼ်ဝႆႉလၢႆမူႇလၢႆၸုမ်း ဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ လီၶွၼ်ႈႁႅင်းမႃး ပဵၼ်မူႇၼိုင်ႈၸုမ်းလဵဝ်ၵၼ်၊ ၶွၼ်ႈႁႅင်းၵၼ် ႁဝ်းၵေႃႈ‌တေၵႅၼ်ႇၶႅင်မီးႁႅင်းမႃးဢမ်ႇႁၢင်ႉ၊  ႁဵတ်းသင်လႄႈဝႃႈၼၼ်လႃႇပေႃးၼႆ ႁဝ်းမႃးၵွၵ်းတူၺ်းၶိုၼ်း ပိုၼ်းမိူဝ်ႈပၢၼ်ၶႄႇလႅင် လႄႈၶႄႇၽိူၵ်ႇ မိူဝ်ႈတႄႇမၼ်းပဵၼ်ဝႆႉသွင်ၸုမ်းၵူၺ်းၼင်ႇၵဝ်ႇ ၵမ်းလိုၼ်း မႃးသမ်ႉၶိုၼ်းမႃးႁူမ်ႈၶွၼ်ႈတုမ် ပဵၼ်ၼမ်ႉၼိုင်ႈၸႂ်လဵဝ်ၵၼ်သေ တိုၵ်းၶိုၼ်းၵျႃႇပၢၼ်ႇ လိုပ်ႈလမ်းၵျႃႇပၢၼ်ႇဢွၵ်ႇၵႂႃႇၼႂ်းမိူင်းၶႄႇလႆႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ပၢၼ်ဝႅတ်ႉၼၢမ်းၵေႃႈ မိူဝ်ႈတႄႇမၼ်း ပဵၼ်ဝႆႉ 2 ၸုမ်းသေၵမ်းလိုၼ်းမႃးၶွၼ်ႈလႆႈ ၽွမ်ႉၵၼ်ပဵၼ်ၸုမ်းလဵဝ်သေ ၸင်ႇတိုၵ်းပေႉဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ၊ မိူဝ်ႈပၢၼ် ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ တိုၵ်းၶိုၼ်း ဢင်းၵိတ်ႉၼၼ်ႉ ဢမေႇ‌ရိၵၢၼ်ႇ မီးဝႆႉ‌ပဵၼ်လၢႆၸုမ်း ၼမ်ထိုင် 13 ၸုမ်းၵွၼ်ႇ ၵူၺ်းၵႃႈၵမ်းလိုၼ်းမႃး ၶွၼ်ႈႁႅင်းပဵၼ်ၼမ်ႉၼိုင်ႈၸႂ်လဵဝ်ၵၼ်သေ ႁူမ်ႈၵၼ်တိုၵ်း ၸင်ႇလႆႈတိုၵ်းပေႉၶိုၼ်း ဢင်းၵိတ်ႉ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ၊ ယႃႇလူင်လိုမ်းလႃးလႃး  ၊ တႆးႁဝ်းၵေႃႈ သင်ၶွၼ်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ပဵၼ်မူႇလဵဝ် ၸုမ်းလဵဝ် ပဵၼ်ၼမ်ႉၼိုင်ႈၸႂ်လဵဝ်ၵၼ် ၸၢင်ႈမီးႁႅင်းၶဵင်ႇတႃႉ လိုပ်ႈလမ်းၽူႈၶႂၢၵ်ႈမိူင်းဢွၵ်ႇပူၼ်ႉမိူင်းႁဝ်းလႆႈယူႇ။

မိူၼ်ၼင်ႇၵႂၢမ်းၵူၼ်းထဝ်ႈဝႃႈဝႆႉ ႁဵတ်းၽိတ်းၼိုင်ႈပွၵ်ႈ ႁႂ်ႈမေႃဢဝ်ႁဵတ်းပဵၼ်တွၼ်ႈသွၼ် ႁဵတ်းၽိတ်းသွင်ပွၵ်ႈ ႁႂ်ႈမေႃမူၼ်ႉမေးဢဝ်ပဵၼ်ႁႅင်းၸႂ် သေၶိုၼ်ႈၼႃႈၵႂႃႇ ပီႈႁူႉၼိုင်ႈ ၼွင်ႉႁူႉသွင် ပၢႆးဝူၼ်ႉပိူၼ်ႈသင်ႁဝ်းမေႃဢဝ်မႃးၸႂ်ႉတိုဝ်းၵေႃႈ ပဵၼ်ၽွၼ်းလီတႃႇႁဝ်းတႄႉတႄႉ  ။ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈငဝ်းလၢႆး ၵူႈလွင်ႈသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတႆးႁဝ်း ပဵၼ်ၶီႈၶႃႈလိပ်း ဢင်းၵိတ်ႉ လႄႈ ၵျႃႇပၢၼ်ႇ မႃးၶၢဝ်းတၢင်း 62 ပီႊ၊ ယွၼ်ႉငဝ်းလၢႆးၵၢၼ်မိူင်း မိူင်းႁူမ်ႈတုမ်သေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတႆးႁဝ်းပဵၼ်ၶီႈၶႃႈလိပ်း မၢၼ်ႈမႃး ၶၢဝ်းတၢင်း ၸမ်ပၢၵ်ႇပီယဝ်ႉလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတႆးႁဝ်းတူၵ်းတႅမ်ႇ ၵႂႃႇၵူႈပၢႆးပၢႆး ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 130  ပီႊပၢႆၼႆႉ တႆးႁဝ်းလႆႈ တူၵ်းသုမ်းၵူႈလွင်ႈ ဢမ်ႇၶိုၼ်ႈယႂ်ႇတိူဝ်းတွၼ်းသင်မႃးသေမဵဝ်း ၵူၺ်းလႆႈၵပ်ႉၵိၼ်း တႃႇလဵင်ႉတွင်ႉ မၢင်ပွၵ်ႈသမ်ႉပၢႆႈပၢင်တိုၵ်းပေႃးဢမ်ႇလွတ်ႈယဝ်ႉ။

လွင်ႈယွၼ်ႇယၢၼ်း မႃႇၼ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉ ပွင်ႇဝႃႈၸဝ်ႈၵဝ်ႇ တေလႆႈဢဝ်လၢႆးဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇသေ ၶဝ်ႈႁႃဢုပ်ႇဢူဝ်း ၸင်ႇတေ‌ပဵၼ်မႃးလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ဢၼ်ၸႅတ်ႈ ဢၼ်ၸၢင်ႇမၼ်းယဝ်ႉ ၊ သင်ဝႃႈ ဢဝ်ဢႃႇ ၼႃႇ ဢၼ်မီးၼႂ်းမိုဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇၼၼ်ႉသေ တဵၵ်းႁဵတ်းလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၼၼ်ႉ တေပဵၼ်လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ ၸဝ်ႈဢႃႇၼႃႇၵူၺ်း လွၵ်းလၢႆးၼႆႉတႄႉ တိုၼ်းဝႃႈ ဢမ်ႇမၼ်ႈၵိုမ်းၶၢဝ်းယၢဝ်းလႆႈ သင်ၶႂ်ႈႁႂ်ႈလွင်ႈ ၽွမ်ႉႁူမ်ႈယိုၼ်းယၢဝ်းပေႃးၼႆ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ လူဝ်ႇမေႃႁၵ်ႉလွင်ႈၽွမ်ႈႁူမ်ႈ ႁဵတ်းလွင်ႈဢၼ်တေၸၢင်ႈ ၽွမ်ႉႁူမ်ႈ သင်ၶႂ်ႈပဵၼ်မႃးလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈသမ်ႉ ၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေလႆႈယွၼ်ႇယၢၼ်းပဵၼ်ပိူင်လူင် လွင်ႈဢမ်ႇလီ ၸိူဝ်းပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇလီဢဝ်မႃး ႁဵတ်းပဵၼ်တွၼ်ႈသွၼ်တႃႇမိူဝ်ႈၼႆႉသင် ၊ ႁဝ်းၶႃႈလီလဵင်ႉ ၸႂ်ႁတ်းႁၢၼ် လဵင်ႉၸႂ်ၽႃႇၵၢင်ဝၢင်းၶိုင်ႈပဵၼ်လၵ်း ပေႃးၼၼ်ၵွၼ်ႇ လွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ၸင်ႇတေ ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးလႆႈၶႃႈယဝ်ႉ။

ၵဝ်ၶႃႈယုမ်ႇယမ်ဝႃႈ ၽႂ်ၽႂ်ၵေႃႈ မုင်ႈမွင်းလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈယူႇသဝ်း ထၢင်ႇႁၢင်ႈပူၵ်းပွင်ၶိုင်သၢင်ႈ ၼႃႈႁိူၼ်း၊ ဝၢၼ်ႈ၊ ဢိူင်ႇ၊ မိူင်း၊ ႁင်းၽႂ်ႁင်းမၼ်းယူႇ တိုၼ်းဝႃႈဢမ်ႇမီးၽႂ် ၶႂ်ႈယူႇပႃႈတႂ်ႈပိူၼ်ႈ ပဵၼ်ၶီႈၶႃႈ လိပ်းပိူၼ်ႈၵႂႃႇတႃႇသေႇ ၼင်ႇၵဝ်ႇ၊ ႁဝ်းၵိူတ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်းမႃးၼိုင်ႈၸူဝ်ႈၼိုင်ႈၸၢတ်ႈၼႆႉ ယူႇၸၼ်ႉထၢၼ်ႈ လႂ်ၵေႃႈယဝ်ႉ လွင်ႈၶႂ်ႈလႆႈၶႂ်ႈပဵၼ် ၶႂ်ႈယူႇၵတ်းၵတ်းယဵၼ်ယဵၼ် ၶႂ်ႈမီးလွင်ႈလွတ်ႈၽေး ၵူႈလွင်ႈလွင်ႈ၊ ၶႂ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇမၢၵ်ႈမီး ၶႂ်ႈၵိၼ် ၶႂ်ႈၼုင်ႈ ၶႂ်ႈမီးၼႃႈမီးတႃ ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းလုမ်ႈၾႃႉယူႇယဝ်ႉ၊ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၸူဝ်ႈႁဝ်းပႆႇ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇ ပႆႇမၢၵ်ႈမီး တၢင်းႁူႉပၺ်ႇၺႃႇ ပႆႇပဵင်းပိူၼ်ႈၼႆႉ လူဝ်ႇၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ပၢႆးတူဝ် ပၢႆးၸႂ် ပၢႆးဝူၼ်ႉ ပၢႆးႁၼ်ႁဝ်း ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇပဵင်းပိူၼ်ႈဢွၼ်တၢင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈႁဝ်းၵေႃႈ မီးပိုၼ်း မီးၽႅၼ်ႇလိၼ် ဢၼ်တႅတ်ႈတေႃး မၼ်ႈၵိုမ်း ဢၼ်ၵိုၵ်းလုမ်ႈၾႃႉ ႁဝ်းမႃးမိူၼ်တၢင်ႇၶိူဝ်းတၢင်ႇမိူင်းယူႇ၊ ၵွပ်ႈသင်လႄႈ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈႁဝ်း ဢမ်ႇပႆႇမီးလွင်ႈထၢင်ႇႁၢင်ႈ မိူၼ်ပိူၼ်ႈလႃႇ ၵွပ်ႈသင်တႆးႁဝ်း တိုၵ်ႉပဵၼ်ၶီႈၶႃႈလိပ်းပိူၼ်ႈယူႇလႃႇ တႆးႁဝ်းၵေႃႈ ႁဵတ်းၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈမႃး ၸဵမ်ပၢၼ်လႂ်ပုၼ်ႉယဝ်ႉ ႁဵတ်းသင် ဢမ်ႇထိုင်ယိူင်းမၢႆလႆႈ သေပွၵ်ႈလႃႇ ၼႆႉပဵၼ်ၶေႃႈထၢမ်ဝႆႉယူႇ။

ပီႊ 1996 – 1998 ပူၼ်ႉမႃးၼၼ်ႉ သိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်းတေႃႇ ဢၼ်ႁူဝ်ပဝ်ႈလူင် ၸွမ်သိုၵ်းလူင်ယွတ်ႈသိုၵ်း ဢွၼ်ႁူဝ်လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉတိုၵ်းၶိုၼ်း ယူႇၶိူဝ်းယႂ်းလႄႈ ၽၢႆႇသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢမ်ႇဢဝ်ပေႉလႆႈၵၢၼ်  လုၵ်ႉၽိုၼ်ႉလႆႈ လႄႈ ဢဝ်ၸႂ်တေႃးသ မႃႇၼ ၊ ဢမ်ႇပေႉမေႃႈၵေႃႈ ပေႃႉၵၢၵ်ႇသေ  ဢဝ်ၵူၼ်းမိူင်းႁဵတ်းပဵၼ်ယိူဝ်ႇ ၶႃႈႁႅမ်တၢႆပႅတ်ႈ ၵူၼ်းဝၢၼ်ႈၵူၼ်းမိူင်းတႆး ပဵၼ်ၵေႃႇပဵၼ်ၵွင် မိူၼ်ပိူၼ်ႈ ဝႃႈလဵၼ်ႈယဝ်ႉ။  ယင်းဢမ်ႇၵႃး ၶဝ်ႈၼႂ်းၽႅၼ်ၵၢၼ် သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ဝႃႈ ထူၺ်ႈႁၢၵ်ႈ ထွၼ်ႁူဝ် ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉၶိူဝ်းၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းတႆး ၸုတ်ႇၾႆးၽဝ်ဝၢၼ်ႈ  ၽဝ်ႁိူၼ်း ၽဝ်ဝဵင်း ၽဝ်ၶူဝ်းၶွင်ၵူၼ်းမိူင်း၊ ၽဝ်ပႅတ်ႈတူဝ်ၵူၼ်းတႆး မူၺ်ႉႁၢႆ တူဝ်ႈၸွတ်ႇပိုၼ်ႉတီႈ ၼႂ်းမိူင်းတႆးပွတ်းၸၢၼ်း ၼႂ်း 15 ၸႄႈဝဵင်း ၊ ႁူဝ်ၵူၼ်းၼႂ်းပိုၼ်ႉတီႈ ၼပ်ႉသႅၼ် လႆႈပၢႆႈဢိုပ်းၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ် ႁၢမ်းတီႈယူႇတၼ်းသဝ်း တီႈႁဵတ်းႁႃၵိၼ်လႄႈ  ၵွတ်းၽၢၼ်ၶၢၼ်ၸႂ် ၼႆယဝ်ႉ၊ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး ၸိူဝ်းလႆႈထုၵ်ႇၶႃႈတၢႆၼၼ်ႉ တဵတ်ႇသီႇယဵၼ်ၵႂႃႇယဝ်ႉလၢႆ ဢမ်ႇမီးၸုမ်း သိုၵ်းမၢၼ်ႈ ဢၼ်ၶႃႈႁႅမ်ယိုဝ်းတၢႆၵူၼ်းမိူင်းၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇဢဝ်တၢင်းၽိတ်း ပၼ်တၢမ်ႇသင်၊ တေႃႇထိုင်မႃး ပၢၼ်လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ တဵင်းၸဵင်ႇ လႄႈ ‌ပၢၼ် NLD ၊ သူပ်းတႄႉ‌ဝႃႈ တီႇမူဝ်ႇၶရေႇသီႇ‌ၵူၺ်း ၽူႈမီးဢႃႇၼႃႇၶဝ် ဢမ်ႇတူၵ်ႇလၢတ်ႈၶႆႈၶိူဝ်း တုၵ်းယွၼ်းယိုၼ်ႈဢဝ်လိူင်ႈ ပၼ်တၢမ်ႇ လွင်ႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈ ႁဵတ်းႁၢႆႉၸႃႉတေႃႇ ၵူၼ်းမိူင်းတႆး လႄႈ‌ လႆႈၶႃႈႁႅမ်ဢဝ်တၢႆၵူၼ်းမိူင်းတႆး၊ ၼၢင်းယိင်းထုၵ်ႇ ၵၼ်ႉၸၼ်လူလၢႆ 600 ၵေႃႉပၢႆ ၸူဝ်ႈၶၢဝ်းတၢင်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈပိုတ်ႇၼႃႈသိုၵ်း တေႃႇၵူၼ်းမိူင်းလႄႈ သိုၵ်းတႆးလုၵ်ႉၽိုၼ်ႉ ၼႂ်းပီႊ 1996-1998 တေႃႇထိုင်မႃးဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၵူႈလွင်ႈ ဢၼ်ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းလႆႈထူပ်းလႆႈၺႃး ယဝ်ႉလွၵ်ႇ ယဝ်ႉလၢႆၵႂႃႇပႅတ်ႈ ၊ ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈပၢႆႈ 4 သႅၼ်ပၢႆ သေလူႉႁၢႆတၢႆၵႂႃႇ သုမ်းတိူၵ်ႇႁႆႈလွၵ်းၼႃး ၶူဝ်းသူၼ်လႄႈသၢႆၸႂ် လႆႈႁၢမ်းတီႈ ယူႇတၼ်းသဝ်း မူႇပီႈၸုမ်းၼွင်ႉ တႅၵ်ႇယၢႆႈၽၢတ်ႇၽႄၵၼ်ၵႂႃႇၵေႃႉတီႈၵေႃႉတၢင်း လွင်ႈၼႆႉ ၸုမ်းႁၵ်ႉတႆးတင်းလၢႆ ဢၼ်ဝႃႈ ႁဵတ်းတႃႇၵူၼ်းမိူင်းတႆးၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸၢင်ႈတၢင်ႇလိူင်ႈလၢဝ်း လွင်ႈၼႆႉတေႃႇ သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မိူၵ်ႈမႂ်ႈၼႆႉလႃးလႃး ပႃးတင်း ၸုမ်းယိပ်းၵွင်ႈၵၢင်ႇ။

ထိုင်မႃးငဝ်းလၢႆးဝၼ်းမိူဝ်ႈၼႆႉ ၵူၼ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းသမ်ႉ ၺႃးပၢင်တိုၵ်းတႆးတေႃႇတႆး သေပဵၼ် ၼမ်ႉႁူၼမ်ႉတႃၵႄႈပၢင်တိုၵ်း ၊ ၸိူဝ်းမီးပီႈၼွင်ႉၼႂ်းဝဵင်းၵေႃႈပၢႆႈၶဝ်ႈဝဵင်း ၸိူဝ်းဢမ်ႇမီးပီႈၼွင်ႉ ဝႆႉ ၼႂ်းဝဵင်းၵေႃႈ ပၢႆႈၶဝ်ႈထိူၼ်ႇၵႂႃႇ  ပၢႆႈႁႂ်ႈပူၼ်ႉ ပၢင်တိုၵ်း ‌လႄႈတႂ်ႈမိုဝ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈဢၼ်ၸွမ်းၶႃႈ ၸွမ်းႁႅမ် ၊ ၸိူဝ်းၶႅၼ်း ၸႂ် လွင်ႈငိုၼ်းတွင်းၵေႃႈပၢႆႈမိူဝ်းႁွတ်ႈထိုင်မိူင်းထႆး မိူင်းၶႄႇ မိူင်းမၢၼ်ႈ ၊ ၶဝ်ႈယူးရူပ်ႉ ၵေႃႈမီး၊  ႁၢၼ်ႉတေႃႇယၢမ်းလဵဝ် မၢင်ၸိူဝ်းၵေႃႈဢမ်ႇၸၢင်ႈမႃးၶိုၼ်းမိူင်းတႆး ၵေႃႈမီး ၼႆယဝ်ႉ။

ပၢၼ်မိၼ်းဢွင်ႇလႅင်ႇ ယိုတ်းဢမ်းၼၢတ်ႈၼႆႉ ပွတ်းတိူင်းၸေႈၵႅင်း၊ မိူင်းၶျၢင်း ၊ မိူင်းယၢင်းလႅင် လႄႈမိူင်းတႆးမီးပၢင်တိုၵ်းၵူႈဝၼ်း ၊ ၵူၼ်းမိူင်းထုၵ်ႇၺႃး ဢဝ်တၢႆ လႄႈ ၾႆးၽဝ်ႁိူၼ်း ၼပ်ႉႁူဝ်မိုၼ်ႇလင်၊ ပၢႆႈႁူဝ်သႅၼ်ၵေႃႉ မိူၼ်ၵၼ် တင်းမိူင်းတႆး ပၢၼ် 1996 – 1998 ၼၼ်ႉ။ ဢမ်ႇမီးၸုမ်းလုမ်ႈၾႃႉမိူင်းလႂ် ၸွႆႈထႅမ် လႆႈလူင်လၢင်၊ ဢမ်ႇပႆႇမီးၸုမ်းၼွၵ်ႈမိူင်းလႂ် ပၼ်တၢမ်ႇ တၢင်းၽိတ်းသိုၵ်းမၢၼ်ႈလႆႈ ၊ ထိုင် တီႈမီးၶေႃႈၵႂၢမ်း ဢၼ်ယၢမ်ႈလၢတ်ႈသွၼ်ၵၼ်မႃးဝႃႈ  “ၽႂ်ႁဵတ်း ဢမ်ႇတြႃးၵေႃႈ မၼ်းတိုၼ်းတေ တူၵ်းသုမ်းဢမ်ႇႁၢင်ႉ” ၼႆၵေႃႈသိုၵ်းမၢၼ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈဢမ်ႇတြႃး တေႃႇၸၢဝ်းၶိူဝ်းတင်းလၢႆ ၼႂ်းမိူင်း ႁူမ်ႈတုမ်ၼႆသေတႃႉ ႁႂ်ႈမၼ်းတူၵ်းသုမ်း လုၵွႆပၢၼ်သိုၵ်းမၢၼ်ႈ မၼ်းၵေႃႈ ယင်းဢမ်ႇပႆႇ ပဵၼ်မႃးလႆႈ။

ၵူၼ်းမိူင်းလႆႈယူႇၼႂ်းငဝ်းလၢႆးၵပ်ႉၵိၼ်းယူႇၼႆႉ သိုၵ်းတႆးမၢင်ၸုမ်းသမ်ႉႁူမ်ႈပိူၼ်ႈ ၽဵဝ်ႈလၢင်ႉၶိူဝ်း ၸဝ်ႈၵဝ်ႇၶိုၼ်း ၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ပိုၼ်းႁၢင်ႈႁၢႆႉၸႃႉလူင်တႄႉတႄႉ။

ၼႂ်းငဝ်းလၢႆး ၵပ်ႉၵိၼ်းၵူႈၽၢႆႇၵူႈတၢင်းၼႆႉ ပုၼ်ႈတႃႇ ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်း ၼႆႉ ႁဝ်းပၢႆႈၵေႃႈ ႁဝ်းတေၽၢၼ်၊ ႁဝ်းယၢၼ် ဝၢၼ်ႈမိူင်း ၵေႃႈ ႁဝ်းတေသုမ်းထႅင်ႈၵူၺ်း၊ ၶႂ်ႈယွၼ်း ဢဝ် ၶေႃႈၵႂၢမ်း ပူႇမွၼ်ႇၼၢႆး ႁဝ်းၶဝ် သင်ႇသွၼ်ဝႃႈ “ယိူၼ်ႉလႆႈၵေႃႈ ယိူၼ်ႉ ဢမ်ႇယိူၼ်ႉလႆႈၵေႃႈ ယိူၼ်ႉ” ယူႇၵႂႃႇ သဝ်းၵႂႃႇ တႃႇပုၼ်ႈ ၵႅတ်ႇၶႄၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းလႄႈတိုၵ်းတေႃးဢဝ်ၶိုၼ်းၽႅၼ်ႇလိၼ်ၸိုင်ႈမိူင်း ႁဝ်းသေ ၵမ်းၼႆ။

ပၢႆၵမ် – ၸၢႆးထုၼ်းလႃႉ

တႃႇတွင်း /
ပွင်ႈၵႂၢမ်း ထတ်းသၢင် ပၼ်တၢင်းႁၼ်ထိုင် ႁူဝ်ၼႆႉ ပဵၼ် ပၢႆးဝူၼ်ႉၼမ်ႉၵႂၢမ်း ၽူႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈ ၵူၺ်းလႄႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈ တၢင်းႁၼ်ၶေႃႈထတ်းသၢင်  ၶေႃႈၶၢၼ်ပၢၵ်ႇ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇတႆးလွတ်ႈလႅဝ်း