ၵူၼ်းႁဝ်းၸွင်ႇထုၵ်ႇလီဢၢပ်ႇၼမ်ႉၵူႈဝၼ်း

 ၸွမ်းလူၺ်ႈ သၽႃႇဝမိူင်းႁဝ်းယၢမ်းလဵဝ် မႆႈႁႅင်းၼႃႇ မၢင်ပိုၼ်ႉတီႈၵေႃႈတေၵတ်းယူႇ ၵူၺ်းပိုၼ်ႉတီႈဢၼ်မႆႈႁႅင်းၼၼ်ႉ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈႁဝ်းဢၢပ်ႇၼမ်ႉၼိုင်ႈဝၼ်း သွင်သၢမ်ပွၵ်ႈ၊ ၵူၺ်းမၢင်ပိုၼ်ႉတီႈသမ်ႉ တေၵတ်းႁႅင်းသေ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်းႁဝ်း ဢမ်ႇဢၢပ်ႇၼမ်ႉ ပဵၼ်လွင်ႈဢမ်ႇလၢၵ်ႇလၢႆးသင်။ ပေႃးမႃးတူၺ်းလၢႆလၢႆၸိုင်ႈမိူင်းၼႆ တေထူပ်းႁၼ်ဝႃႈ ၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ သၢမ်ပုၼ်ႈသွင်ပုၼ်ႈၼႆႉ ဢၢပ်ႇၼမ်ႉၵူႈဝၼ်း ႁူမ်ႈထိုင်ပႃးၵူၼ်းမိူင်းဢေႃးသတြေးလီးယႃး မွၵ်ႈ 80% ၵေႃႈ ဢၢပ်ႇၼမ်ႉၵူႈဝၼ်းမိူၼ်ၵၼ် ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းမိူင်းၶေႇ တႃႇၶိုင်ႈၼိုင်ႈၼႆႉ ဢၢပ်ႇၼမ်ႉ ၼိုင်ႈပၢတ်ႈၼႆႉ သွင်ပွၵ်ႈၵူၺ်း ဝႃႈၼႆ။ ယွၼ်ႉၼၼ် လွင်ႈဢမ်ႇဢၢပ်ႇၼမ်ႉၼႆႉ ၵေႃႈဢမ်ႇၸႂ်ႈလွင်ႈလၢၵ်ႇလၢႆးသင်။

လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈဢၢပ်ႇၼမ်ႉၵူႈဝၼ်း

• ဢၢႆတူဝ်ဢၢႆႁိူဝ်ႇ
• မႆႈႁႅင်း
• ၶႂ်ႈၸိုၼ်ႈသႂ် မိူဝ်တေၼွၼ်း လႄႈမိူဝ်ႈလုၵ်ႉ
• ပဵၼ်ၵၢၼ်ဢၼ်လူဝ်ႇႁဵတ်းဢၼ်ၼိုင်ႈမိူဝ်ႈၽွင်းယၢမ်းလုၵ်ႉ
• ဝၢႆးႁဵတ်းသေလွင်ႈလွင်ႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁိူဝ်ႇဢွၵ်ႇယဝ်ႉဢၢပ်ႇၼမ်ႉ

သင်ဝႃႈႁဝ်းဢမ်ႇမီးႁိူဝ်ႇ ဢၢႆတူဝ်ဢမ်ႇႁႅင်း၊ ဢမ်ႇလႆႈဢွၵ်ႇဢဵၼ်ႁႅင်း၊ ဝူၼ်ႉဝႃႈဢမ်ႇၶႂ်ႈႁပ်ႉလွင်ႈၸိုၼ်ႈသႂ် မိူၼ်ၼင်ႇ ႁဝ်းဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ဢၼ် ႁိူဝ်ႇဢွၵ်ႇ ယူႇႁိူၼ်းသေၼွၼ်းတင်းဝၼ်းတင်းဝၼ်းၵူၺ်း သမ်ႉယူႇတီႈဢၼ်ၵတ်း ၸိူဝ်းၼႆႉပေႃးၼႆၸိုင် ႁဝ်းဢမ်ႇဢၢပ်ႇၼမ်ႉၵူႈဝၼ်းၸွင်ႇလႆႈ ပေႃးဝႃႈၼႆၸိုင် ဢမ်ႇမီးၵၢၼ်ၶူၼ်ႉၶႂႃႉဢၼ်လႂ် ဢၼ်မႃးလၢတ်ႈလႆႈဝႃႈ လွင်ႈဢၼ်ဢမ်ႇဢၢပ်ႇၼမ်ႉ ၵူႈဝၼ်းၼႆႉ တေတုမ်ႉယွၼ်ႈထိုင်တူဝ်ၶိင်း ၼမ်ဢေႇၵႃႈႁိုဝ်၊ ၵူၺ်းလွင်ႈၵႆႉဢၢပ်ႇၼမ်ႉယူႇတႃႇသေႇၼၼ်ႉသမ်ႉ တေၸၢင်ႈသူင်ႇၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈတေႃႇတူဝ်ၶိင်း မိူၼ်ၼင်ႇ –

• ၼိူဝ်ႉၼင်ႁႅင်ႈသေ တေၶူမ်း။
• ၼိူဝ်ႉၼင်ႁႅင်ႈတႅၵ်ႇ လႄႈတေႁဵတ်းႁႂ်ႈၸိူဝ်ႉမႅင်းပႅတ်ႉထီးရီးယႃး ၶဝ်ႈၵႂႃႇႁဵတ်းႁၢႆႉၽိဝ် ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼိူဝ်ႉၼင် တိတ်းၸပ်းၸိူဝ်ႉမႅင်းသေ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၸွမ်းၽိဝ်ၼင် ဢမ်ႇၼၼ် တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၼိူဝ်ႉၼင်ဢမ်ႇၵႅၼ်ႇၶႅင် တေၸၢင်ႈပဵၼ်လူမ်းၽိတ်းသေမဵဝ်းမဵဝ်းသေ ပဵၼ်ၶူမ်းဢွၵ်ႇတုမ်ႇငၢႆႈ။
• လွင်ႈၸႂ်ႉသပျႃႇထူတူဝ် ဢမ်ႇၼၼ် မဵဝ်းဢၼ်ၶႃႈၸိူဝ်ႉမႅင်းပႅတ်ႉထီးရီးယႃး ၼၼ်ႉ တေၵႂႃႇၶႃႈႁႅမ်ၺႃးပႃးၸိူဝ်ႉမႅင်း Microorganism ဢၼ်လီတေႃႇၽိဝ်ၼင်မၢင်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉပႃး။
• ၽိဝ်ၼင်ၵူၼ်းႁဝ်းၼႆႉ လူဝ်ႇလႆႈၸႂ်ႉ ၸိူဝ်ႉမႅင်း Microorganism ဢၼ်လီ ၸွႆႈႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶိင်း တေႃႇသူႈၸွမ်းတၢင်းပဵၼ်မၢင်မဵဝ်းလႆႈ ယွၼ်ႉၼၼ် လွင်ႈၵႆႉၵႆႉဢၢပ်ႇၼမ်ႉၼႆႉ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၸိူဝ်ႉမႅင်းဢၼ်ၼၼ်ႉ ႁၢႆၵႂႃႇၸွမ်းမိူၼ်ၵၼ်။

ဢၢပ်ႇၼမ်ႉၸိူင်ႉႁိုဝ် ႁႂ်ႈပေႃးၵိုင်ႇတၢၼ်ႇ

လွင်ႈဢၢပ်ႇၼမ်ႉၵူႈဝၼ်းၼႆႉ ၸွင်ႇမၼ်းၶဝ်ႈၸိုဝ်ႈဝႃႈ ၵႆႉဢၢပ်ႇၼမ်ႉၼႃႇႁႃႉ ၼႆၸိုင် ၶေႃႈတွပ်ႇမၼ်းၵေႃႈ ယူႇတီႈဝႃႈ ၼိူဝ်ႉၼင်ႁဝ်းၼၼ်ႉ မီးလွင်ႈဝူၺ်ႇႁင်ႈ ၼမ်ဢေႇၵႃႈႁိုဝ်ၼႆယဝ်ႉ။ ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈသမ်ႉ သင်ဝႃႈယူႇၼႂ်းမိူင်းထႆး၊  မိူင်းတႆး၊ မိူင်းမၢၼ်ႈ မိူဝ်ႈလဵဝ်မႅၼ်ႈၽွင်းၶၢဝ်းမႆႈသေ မႆႈႁႅင်းၼႃႇ တိုၵ်ႉဢွၵ်ႇၵႂႃႇၼႃႈႁိူၼ်းၵူၺ်းၵေႃႈ ႁိူဝ်ႇပေႃးလႆယဝ်ႉၼႆၸိုင် ဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈဢၼ်ထုၵ်ႇလီဢၢပ်ႇၼမ်ႉၵူႈဝၼ်း။ ၵူၺ်းသင်ဝႃႈႁဝ်းဢမ်ႇလႆႈႁဵတ်း ၵၢၼ်ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈႁိူဝ်ႇဢွၵ်ႇ သမ်ႉယူႇၼႂ်းမိူင်းဢၼ်ၵတ်း ၼႆၸိုင် ဢမ်ႇဢၢပ်ႇၼမ်ႉၵူႈဝၼ်းၵေႃႈလႆႈ ဢၢပ်ႇမိူဝ်ႈၽွင်းယၢမ်းဢၼ်တူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ မီးဢၢႆတူဝ် ဝူၼ်ႉဝႃႈတူဝ်ႇၵဝ်ႇဢမ်ႇမူတ်းသႂ်ယဝ်ႉၼၼ်ႉၵေႃႈလႆႈ။

လွင်ႈဢၢပ်ႇၼမ်ႉၼိုင်ႈဝၼ်း 1−2 ပွၵ်ႈၼႆႉ ဢမ်ႇလႆႈဝႃႈပဵၼ်လွင်ႈၵႆႉၵႆႉဢၢပ်ႇၼမ်ႉ။ ၵူၺ်းသင်ဝႃႈဢၢပ်ႇၼိုင်ႈဝၼ်း 3−4 ပွၵ်ႈ ပေႃးၼႆၸိုင် လႆႈဝႃႈပဵၼ်လွင်ႈၵႆႉဢၢပ်ႇၼမ်ႉ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ သင်ဝႃႈဢၢပ်ႇၼမ်ႉၼိုင်ႈဝၼ်း ၼိုင်ႈပွၵ်ႈ ၵူၺ်းၵႃႈ သမ်ႉပဵၼ်ၼမ်ႉဢုၼ်ႇၼႆႉၸိုင် ဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ တေၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၽိဝ်ၼင်ႁႅင်ႈလႆႈ။

ၽူႈလူင်ႉလႅၼ်ႇၶဝ်ၼႄႉၼမ်းဝႃႈ သမ်ႉဝႃႈတေဢမ်ႇမီးလွင်ၼႄႉၼမ်း ပဵၼ်တၢင်းၵၢၼ် လွင်ႈဝႃႈထုၵ်ႇလီဢၢပ်ႇၼမ်ႉၼိုင်ႈဝၼ်းလၢႆပွၵ်ႈ ၼႆသေတႃႉ ၵူၺ်းၵႃႈ မီးလွၵ်းလၢႆးႁႄႉၵင်ႈ မိူဝ်ႈဢၢပ်ႇၼမ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်တေဢမ်ႇယႃႉလူႉၽိဝ်ၼင် မိူၼ်ၼင်ႇတႂ်ႈၼႆႉ။

1. ဢၢပ်ႇပၼ်ၼမ်ႉ ဢၼ်ဢမ်ႇမႆႈႁႅင်းပူၼ်ႉတီႈ။
2. ၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းၸွမ်းလွင်ႈသီတူဝ် 3−4 မိၼိတ်ႉ လႄႈသီပၼ်ၸွမ်းတီႈဢၼ် ဝူၺ်ႇႁင်ႈႁႅင်း    တီႈဢၼ်ၵႆႉဢွၵ်ႇဢၢႆမဵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၵိင်ႇႁႄႉ၊ ငွၵ်းသွၵ်ႇ၊ လင်၊ တိၼ်၊ ၶေႃး ၸႃႉၵႂႃႇၼႆၸိူဝ်းၼႆႉ။
3. ဢမ်ႇၸႂ်ႉယုမ်ထူတူဝ် ပဵၼ်ဢၼ်ၸႃးပူၼ်ႉတီႈ။
4. ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵႆႉၵႆႉၸႂ်ႉသပျႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် ဢၼ်သီတူဝ် မဵဝ်းဢၼ်ၶႃႈၸိူဝ်ႉမႅင်း။

ပိၼ်ႇတႅမ်ႈ − ယိင်းၼွင်ႉ

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း

ဢၢင်ႈဢိင်မႃးတီႈ  − sanook