ပိုတ်ႇတူၺ်း ပိုၼ်းပဵၼ်မႃး လႄႈ ၶေႃႈလမ်ႇလွင်ႈ ဝၼ်းသၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵမ်လုမ်ႈၾႃႉ

ဝၼ်းထီႉ 26 လိူၼ် June ပဵၼ်ဝၼ်းသၢၼ်ၶတ်း ယႃႈမဝ်းၵမ် လႄႈ ၵႃႉၶၢႆၼွၵ်ႈမၢႆမီႈၵူႈမိူင်းမိူင်း (International Day Against Drug Abuse and Illicit Trafficking) ဢမ်ႇၼၼ် ႁွင်ႉပွတ်းပွတ်းဝႃႈ World Drug Day ၼႆလႄႈ ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈဝၼ်းၼိုင်ႈ တႃႇသႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇႁဝ်းၶဝ် လဵပ်ႈႁဵၼ်းႁူႉလွင်ႈမၼ်း ၵွပ်ႈၼၼ် ႁဝ်းမႃးတူၺ်းဝႃႈ ပိုၼ်းပဵၼ်မႃးဝၼ်းသၢၼ်ၶတ်း ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ ႁဵတ်းႁိုဝ်ပဵၼ်မႃး ပဵၼ်မႃးမိူဝ်ႈလႂ် သမ်ႉလမ်ႇလွင်ႈၸိူင်ႉႁိုဝ် လမ်ႇလွင်ႈတႃႇတႆးႁဝ်းယူႇႁႃႉၼႆ ႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်ၵႂႃႇသွၵ်ႈႁႃပိုၼ်းမၼ်း ၼႂ်းပိုၼ်ႉႁူႉႁူဝ်ၼႆႉၸွမ်းၵၼ်ၶႃႈ။

ယႃႈမဝ်းၵမ် ပဵၼ်ဢီႈသင်

ၽႂ်ၵေႃႈႁူႉၸၵ်းယူႇဝႃႈ ယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉပဵၼ်ယႃႈ ပဵၼ်ၽေး ပဵၼ်မဵဝ်းဢၼ် ၸပ်းငၢႆႈတိုတ်းယၢပ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ မၢင်ၵေႃႉဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ မၼ်းမီးၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈတေႃႇၵူၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်း ၵူၼ်းတိတ်းၸပ်းမၼ်းၸိူင်ႉႁိုဝ် ပိူၼ်ႈဢဝ်သင်သေႁဵတ်းဢွၵ်ႇပဵၼ်မႃးယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆ မၢင်ဢၼ်မၢင်မဵဝ်း ယူဝ်ႁဝ်းတေၵိၼ်ၺႃး ၸႂ်ႉတိုဝ်းၺႃးယူႇ ၼႂ်းပိူင်ယူႇသဝ်းႁဝ်းၵူႈဝၼ်းဝၼ်း ၵေႃႈၸၢင်ႈပဵၼ်လႆႈ။

ယႃႈမဝ်းၵမ် ပဵၼ်သၢၼ်ၶေးမီး ဢၼ်မီးၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈတေႃႇ ပၢႆးၸႂ်၊ တၢင်းဝူၼ်ႉ လႄႈ လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၵူၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်း တုမ်ႉယွၼ်ႈတေႃႇသဵၼ်ႈဢႃႇရူင်ႇသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽူႈၸႂ်ႉတိုဝ်းမၼ်းၸပ်းၸွႆးသေ ဢမ်ႇသိုပ်ႇၸႂ်ႉတိုဝ်းဢမ်ႇလႆႈ ဢိၵ်ႇတင်း ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶိင်းႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈ တူဝ်ၶိင်းႁဵဝ်ႇႁႅင်ႈယွမ်မႃး ထၢတ်ႈၸႂ်ၵေႃႈ ၵမ်ႉလီၵမ်ႉၸႃႉ ႁၢဝ်ႈၵျၢမ်း လႅၵ်ႈလၢႆႈငၢႆႈၼႃႇ။

ၽွၼ်းၸႃႉဢၼ်လႆႈႁပ်ႉတီႈ သၢၼ်ယႃႈမဝ်းၵမ်

ပေႃးၸႂ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်တိတ်းၸပ်းၶပ်ႉတၢမ်းၵၼ် ပဵၼ်ၶၢဝ်းယၢဝ်းႁိုင်ၸိုင် တေႁဵတ်းႁႂ်ႈလွင်ႈတႅပ်းတတ်းၸႂ်ၸိူင်ႉထိူင်း၊ တုမ်ႉတိူဝ်ႉတေႃႇလွင်ႈၼွၼ်းလပ်း လိူဝ်သေၼၼ်ႉ တေႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၽဝတူဝ်ၵူၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်း၊ ၽဝၽူႈၵဵဝ်ႇၶွင်ႈၵၼ်တင်း ၵူၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်း လႄႈတူင်ႇဝူင်းဢၼ်ၵူၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းယႃႈမဝ်းၵမ် တူၵ်းတႅမ်ႇလူင်းတိၵ်းတိၵ်း တီႈလႂ်မီးၵူၼ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းယႃႈမဝ်းၵမ် တီႈၼၼ်ႈ မီးၵူၼ်းလၵ်ႉၵူၼ်းၸူၼ် ၵူၼ်းၶၢၼ်ႉ ၵူၼ်းၽိတ်းၽႅၵ်ႇၵၼ်ၼမ် ႁုၵ်ႉႁၢႆႉထိုင်တီႈ မီးလွင်ႈၶႃႈႁႅမ်ၶိုၼ်း ပေႃႈမႄႈ လုၵ်ႈလၢင်းၼၢင်းမေး ဢိၵ်ႇၵူၼ်းႁိမ်းႁွမ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယွၼ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ်၊ ဢၼ်ႁုၵ်ႉႁၢႆႉသုတ်းၼႆႉ ၵူၼ်းႁဝ်းႁၼ်ဝႃႈ ယႃႈမဝ်းၵမ်ပဵၼ်ယႃႁႅင်း ပဵၼ်လၢႆးတၢင်းလတ်းတႃႇမၢၵ်ႈမီးလီပဵၼ်ၼႆသေ သိုပ်ႇဢဝ်ၽႄႈလၢမ်း ပဵၼ်ဝူင်းၵႂၢင်ႈ ယႃႉလူႉၽဝလုၵ်ႈလၢၼ်ၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်းႁဝ်းမႃး ပၢၼ်သိုပ်ႇပၢၼ်ယူႇယဝ်ႉ။

ပိုၼ်းပဵၼ်မႃး ဝၼ်းသၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵမ်လုမ်ႈၾႃႉ

ပဵၼ်ဝၼ်းသၢၼ်ၶတ်း ယႃႈမဝ်းၵမ် လႄႈ ၵႃႉၶၢႆၼွၵ်ႈမၢႆမီႈၵူႈမိူင်းမိူင်း (International Day Against Drug Abuse and Illicit Trafficking) ဢမ်ႇၼၼ် ႁွင်ႉပွတ်းပွတ်းဝႃႈ World Drug Day ၼႆႉ လႆႈပေႃႇမီးမႃး ယွၼ်ႉလွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းယႃႈမဝ်းၵမ် ဢၼ်မီးတေႃႇၵူၼ်းတင်းလုမ်ႈၾႃႉသေ သူင်ႇၽွၼ်းတုမ်ႉတိူဝ်ႉတေႃႇ ပၢႆးယူႇလီလႄႈ ၽဝၵူၼ်းမိူင်း ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

တီႈပၢင်ၵုမ်ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ UN မိူဝ်ႈပီႊ 1987 ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်းတီႈ ဝဵင်းလူင်ဝီႇယၼ်ႇၼႃႇ (Vienna) မိူင်း Austria  ၼႂ်းဝၼ်းထီႉ 17−26 June 1987  ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်ၼၼ်ႉ လႆႈဢဝ်လွင်ႈဢၼ် မီးၵၢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းယႃ ၼႂ်းသဵၼ်ႈတၢင်းၽိတ်းလႄႈ လၵ်ႉၸႂ်ႉတိုဝ်းယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆၼၼ်ႉ ဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ်ပႃးၼႂ်းပၢင်ၵုမ်သေ လႆႈၶေႃႈတႅပ်းတတ်းဝႃႈ တေတုၵ်းယွၼ်းတေႃႇ United Nations General Assembly – UNGA ႁႂ်ႈမၵ်းမၼ်ႈဝၼ်းထီႉ 26 လိူၼ် 6 ၵူႈပီႊ ပဵၼ်ဝၼ်းသၢၼ်ၶတ်း ယႃႈမဝ်းၵမ် လႄႈ ၵႃႉၶၢႆၼွၵ်ႈမၢႆမီႈၵူႈမိူင်းမိူင်း (International Day Against Drug Abuse and Illicit Trafficking) ၼႆ ၊ ၼႂ်းပၢင်ၵုမ်လူင် UNGA ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁၼ်လီၸွမ်းၶေႃႈတၢင်ႇထိုင်ၼႆႉယူႇလႄႈ ၸင်ႇလႆႈမၵ်းမၼ်ႈဢဝ် ဝၼ်းထီႉ 26 လိူၼ် June  ၵူႈပီႊပီႊ ပဵၼ်ဝၼ်းသၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵမ်လုမ်ႈၾႃႉ မႃးယူႇယဝ်ႉ။

ၵွပ်ႈသင်လႄႈမိူင်းထႆးၶဝ် ၸတ်းႁဵတ်းၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင်ႁူမ်ႈၵၼ်

• တႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်း၊ တူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း၊ ၵူၼ်းၼုမ်ႇသႅၼ်းႁုၼ်ႈမႂ်ႇ၊ ၵူႈၸုမ်းၵူႈၽၢႆႇ လႆႈႁပ်ႉႁူႉလႄႈ ႁၼ်ထိုင်ၶေႃႈလမ်ႇလွင်ႈ ဝၼ်းသၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵမ်သေ ႁူမ်ႈမိုဝ်းၵၼ်တႃႇၵႄႈပၼ်ႁႃယႃႈမဝ်းၵမ်။
• တႃႇၼႄဝႃႈ ဢဵၼ်ႁႅင်းလွင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈၵူၼ်းၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ ဢၼ်ႁူမ်ႈပဵၼ် “ဢဵၼ်ႁႅင်းၽႅၼ်ႇလိၼ်ဢဝ်ပေႉယႃႈမဝ်းၵမ်”။
• တႃႇႁႂ်ႈၸုမ်းပဝ်ႉမၢႆၶွင်ၵူႈၸုမ်းၵူႈၽၢႆႇၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ပွင်ႇၸႂ်ၸႅင်ႈလႅင်းထိုင် ၽေးဢၼ်လႆႈႁပ်ႉယွၼ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် လႄႈ ၶဝ်ႈႁူမ်ႈၸွႆႈၵၼ်ၵႄႈၶႆပၼ်ႁႃယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉတႄႉတႄႉဝႃႈဝႃႈ လႄႈ ၶပ်ႉတၢမ်းယိုၼ်းယၢဝ်း တႃႇဢဝ်ပေႉလႆႈယႃႈမဝ်းၵမ်ၵႂႃႇ မၼ်ႈၵိုမ်းယိုၼ်းယၢဝ်း။
• တႃႇႁႂ်ႈ ဝၼ်းထီႉ 26 လိူၼ် June ၵူႈပီႊပီႊ ပဵၼ်ဝၼ်းဢၼ် ၼႄထိုင်လၵ်းမၢႆၶွင်ၵၢၼ်ၶွတ်ႇၽၼ်ႈႁႅင်းၵူၼ်းၼႂ်းၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ တႃႇႁူမ်ႈၵၼ်ၵႄႈလိတ်ႈပၼ်ႁႃယႃႈမဝ်းၵမ် ႁႂ်ႈမူတ်းၵႂႃႇ။

တူင်ႇဝူင်းတႆးႁဝ်းၵေႃႈ ထုၵ်ႇလီမီး ပၢင်ၵႅဝ်ႈၼႂ်းဝၼ်းသၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵမ်လုမ်ႈၾႃႉၼႆႉယူႇ

ဝၼ်းသၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵမ်လုမ်ႈၾႃႉၼႆႉ ပဵၼ်ဝၼ်းယႂ်ႇဝၼ်းလူင် တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းတင်းလုမ်ႈၾႃႉဝၼ်းၼိုင်ႈသေတႃႉ  ၼႂ်းမိူင်းတႆးႁဝ်းမၢင်ပိုၼ်ႉတီႈ ယင်းတေဢမ်ႇယၢမ်ႈၸတ်းႁဵတ်းပၢင်ၵႅဝ်ႈ ၼႂ်းဝၼ်းၼႆႉၵေႃႈတိုၼ်းတေမီးယူႇ။ မၢင်တီႈ ယင်းတေဢမ်ႇဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်းၵေႃႈမီးမိူၼ်ၵၼ် ဢၼ်ၼႆႉ ၶႂ်ႈႁႂ်ႈၶိုၼ်းတူင်ႉတိုၼ်ႇသေ ႁူမ်ႈၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းၵၢၼ်တူင်ႉၼိုင် သၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵမ်ၵၼ်ၵူႈၵေႃႉ ယွၼ်ႉဝၼ်းသၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵမ်ၼႆႉ လမ်ႇလွင်ႈလႄႈပၼ်ၽွၼ်းလီတင်းၼမ် မိူၼ်ၼင်ႇ−

• ၸၢင်ႈသပ်းလႅင်းၼႄႁႂ်ႈၵူၼ်းမိူင်းၵူႈသႅၼ်းပၢၼ်၊ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ၵူႈၽၢႆႇၽၢႆႇ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းၵူၼ်း ၵူႈၶၵ်ႉတွၼ်ႈ လႆႈႁပ်ႉႁူႉ လွင်ႈယႃႈမဝ်းၵမ်၊ ၽေးယႃႈမဝ်းၵမ် ၽွၼ်းႁၢႆႉ ၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈ ၸဵမ်ၶၢဝ်းပွတ်းလႄႈၶၢဝ်းယၢဝ်း။
• ၸၢင်ႈႁႃလွၵ်းလၢႆးငိူင်ႉဝႄႈ၊ ႁႄႉၵင်ႈ လႄႈ သၢၼ်ၶတ်း လွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်း လွင်ႈၵႃႉၶၢႆ လွင်ႈႁဵတ်းဢွၵ်ႇ ယႃႈမဝ်းၵမ် ၵူႈပိူင် ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းႁဝ်းယူႇသဝ်း။
• ၸၢင်ႈၶဝ်ႈပဵၼ်ဢဵၼ်ႁႅင်းပႃးၸွမ်း ၼႂ်းလွင်ႈၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် ၼင်ႇပွင်ပဵၼ်လႆႈ။
• တႃႇႁႂ်ႈဝၼ်းထီႉ 26 လိူၼ် June ပဵၼ်ဝၼ်းလမ်ႇလွင်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းတေလႆႈဝႆႉၼမ်ႉၼၵ်း ႁဵတ်းသၢင်ႈႁၢင်ႈပွင်ၸွမ်း ၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈၼၼ်ႉ ဝၼ်းၼိုင်ႈ။
• တေၸၢင်ႈႁႃလၢႆးတၢင်း တႃႇႁပ်ႉမိုဝ်း သင်မီးၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ၸပ်းတိတ်းယႃႈမဝ်းၵမ် တေလႆႈၵႄႈပၼ်ႁႃၸိူင်ႉႁိုဝ်။

ၼႆႉပဵၼ်ၽွၼ်းလီဢၼ်ႁဝ်းတေလႆႈ တီႈၼႂ်းဝၼ်းသၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵမ် သင်ၼႂ်းတူင်ႇဝူင်းႁဝ်းယူႇသဝ်းၼၼ်ႉ မီးၵူၼ်းဢၼ်မီးတၢင်းႁူႉ ၽူႈမီးပုၼ်ႈၽွၼ်း ၵဵဝ်ႇၵပ်းၵၢၼ်ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် သၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵမ် ၼၼ်ႉ ဢွၼ်ႁူဝ်ၸတ်းႁဵတ်းပဵၼ်မႃးပၢင်ၵႅဝ်ႈ ဝၼ်းသၢၼ်ၶတ်းယႃႈမဝ်းၵမ် ယွၼ်ႉၽူႈမီးတၢင်းႁူႉလွင်ႈၼႆႉ မႃးသပ်းလႅင်းပၼ် ၵူၼ်းၶဝ်ႈႁူမ်ႈ မိူဝ်ႈၵူၼ်းၶဝ်ႈႁူမ်ႈ လႆႈႁူႉႁၼ်ပွင်ႇၸႂ်မႃးၵေႃႈ တေဢဝ်မိူဝ်းၸႂ်ႉတိုဝ်းၸွမ်းသေ လွင်ႈတႃႇပဵၼ်ႁူ ပဵၼ်တႃ ၸွႆႈၵၼ်ၶိုၼ်းထိင်းယႃႈမဝ်းၵမ် ယႃႇႁႂ်ႈၽႄႈလၢမ်းၼၼ်ႉ တိုၼ်းတေပဵၼ်မႃး ဢမ်ႇၸၢင်ႈၽဵဝ်ႈႁႂ်ႈႁၢႆၵမ်းလဵဝ်ၵေႃႈ တေၵႅတ်ႇၶႄႁႄႉၵင်ႈပၼ်လုၵ်ႈလၢၼ်ၼေႃႇတႅၼ်းၶိူဝ်းႁဝ်း ယႃႇႁႂ်ႈၸၢမ်းၸႂ်ႉ ပေႃးဢမ်ႇၸၢမ်း တိုၼ်းဢမ်ႇၸပ်းယိၼ်ႉမၼ်း ၽဝလုၵ်ႈလၢၼ်ႁဝ်း ၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းႁဝ်း တေလႆႈႁုၼ်ႈမုၼ်းလီလိူဝ်ယၢမ်းလဵဝ်ယူႇၼႆ ၶႃႈႁဝ်းယုမ်ႇယမ်ၸိူင်ႉၼႆ။

တႅမ်ႈ – Mao Haur Ling (JN)

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း

ဢိင် − thansettakij, oncb