ယွၼ်ႉဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ၶၢႆၶိူင်ႈယိပ်းပၼ်ထႆႇဝၼ်ႇ လႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၽၢႆႇတၢင်းၶႄႇ ဢမ်ႇႁၢၼ်ႉၸႂ်သေ တေဢမ်ႇသိုပ်ႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၸွမ်းဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ လွင်ႈၵုမ်းထိင်း ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမၢၵ်ႇၼိဝ်းၶလီးယႃး ၼႆယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈဝၼ်းထီႉ 17 July 2024 (လိူၼ်ပႅတ်ႇမႂ်ႇ 12 ၶမ်ႈ ပီႊတႆး 2118 ၼီႈ) ၼၼ်ႉ ယူႇတီႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ၽၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၶႄႇ ဢွၵ်ႇသပ်းၸႅင်ႈၶၢဝ်ႇဝႃႈ လွင်ႈဢၼ်ဢမေႇရိ ၵၢၼ်ႇ ၶၢႆၶိူင်ႈယိပ်းပၼ်ထႆႇဝၼ်ႇၼၼ်ႉ မၼ်းယႃႉၵဝ်းလွင်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းတၢင်းၵၢၼ် မိူင်း ဢၼ်တင်းသွင်ၽၢႆႇလႆႈဢုပ်ႇဢူဝ်း လွင်ႈၵုမ်းထိင်း ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမၢၵ်ႇၼိဝ်းၶလီး ယႃး လႄႈ ၶိူင်ႈယိပ်းတၢင်ႇၸိူဝ်း ၵွပ်ႈၼၼ် ၽၢႆႇတၢင်းၶႄႇ ၸင်ႇလႆႈၵိုတ်းယိုတ်း တေဢမ်ႇသိုပ်ႇဢုပ်ႇဢူဝ်းၵႂႃႇယဝ်ႉ ဝႃႈၼႆ။
ၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၼႆႉသေ ယူႇတီႈၽူႈတၢင်လၢတ်ႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ၽၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း မိူင်းၶႄႇ လႆႈလၢတ်ႈဝႃႈ ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ယင်းတိုၵ်ႉသိုပ်ႇၶၢႆၶိူင်ႈယိပ်းပၼ်ထႆႇဝၼ်ႇ လႄႈ တူင်ႉၼိုင်ၵၢၼ် ဢၼ်ယႃႉၵဝ်းၽွၼ်းလႆႈၶွင်ၶႄႇ သေဢမ်ႇၵႃး ယႃႉၵဝ်းပႃး လွင်ႈယုမ်ႇယမ်တမ်းၸႂ် ၽၢႆႇၵၢၼ်မိူင်း၊ ယွၼ်ႉလွင်ႈတၢင်းၸိူဝ်းၼႆႉသေ ၶႄႇ လႆႈတႅပ်းတတ်းသဵၼ်ႈၸႂ် ၵိုတ်းယိုတ်းလွင်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်းၸွမ်းဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ၵဵဝ်ႇ လူၺ်ႈလွင်ႈၵုမ်းထိင်း ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမၢၵ်ႇၼိဝ်းၶလီးယႃး ဢၼ်တေဢုပ်ႇဢူဝ်းၵၼ် တၢင်းၼႃႈၼႆႉ ၼႆယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ် June 2024 ၼၼ်ႉ ႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ၽၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ပၼ်ၶႂၢင်ႉ ၶၢႆၶိူင်ႈယိပ်းပၼ်ထႆႇဝၼ်ႇ 2 ပွၵ်ႈ ႁူမ်ႈပဵၼ်သၢင်ႉငိုၼ်း 300 လၢၼ်ႉတေႃႇလႃႇ ဝႃႈၼႆ။
ၶႄႇ လိူၵ်ႈသဵၼ်ႈတၢင်းမိူၼ်ၵၼ်တင်းရၢတ်ႉသျႃး ပေႃးမီးလွင်ႈၶဵင်ႇတႃႉ ၶဝ်ႈမႃးယဝ်ႉၼႆၸိုင် လွင်ႈဢုပ်ႇဢူဝ်း တႃႇၵုမ်းထိင်းမၢၵ်ႇၼိဝ်းၶလီးယႃးၼၼ်ႉ တေဢမ်ႇသိုပ်ႇၵႂႃႇလႆႈၼႆ ၽူႈတၢင်လၢတ်ႈႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ၽၢႆႇၼွၵ်ႈမိူင်း ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ ဢွၵ်ႇမႃးသႄႉသွမ်းၶႄႇၵႂႃႇ ၼင်ႇၼႆ။
မိူဝ်ႈလိူၼ် October 2023 ၼၼ်ႉၵေႃႈ ႁွင်ႈၵၢၼ်လူင်ၽၢႆႇၵႅတ်ႇၶႄဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ လႆႈလၢတ်ႈဝႃႈ ၶႄႇ တိူဝ်းမႄႇၶႂၢၵ်ႈတီႈၵဵပ်းသိမ်းမၢၵ်ႇၼိဝ်းၶလီးယႃးဝႆးလိူဝ်သေ ဢၼ်ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇ လၢမ်းၶၢတ်ႇဝႆႉလႄႈ တေႃႇထိုင် မိူဝ်ႈၼႂ်းလိူၼ် May 2023 ၼၼ်ႉ ၶႄႇ မီးမၢၵ်ႇၼိဝ်းၶလီးယႃး ဢမ်ႇယွမ်း 500 လုၵ်ႈသေ ပေႃးၼႂ်းပီႊ 2030 ၼႆ လႅပ်ႈတေမီးထိုင်ပဵၼ် 1,000 လုၵ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။
ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈမုၼ်းၸုမ်း Stockholm International Peace Research Institute (SIPRI) လၢတ်ႈဝႃႈ ယၢမ်းလဵဝ် ရၢတ်ႉသျႃး မီးမၢၵ်ႇၼိဝ်းၶလီးယႃးယူႇတီႈ 4,500 လုၵ်ႈ၊ ဢမေႇရိၵၢၼ်ႇသမ်ႉမီး 3,700 လုၵ်ႈ လႄႈ ၶႄႇၵေႃႈမီးယူႇတီႈ 410 လုၵ်ႈ ဝႃႈၼႆ။
တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း