ၼမ်ႉ 4 မဵဝ်း ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ်

“ၼမ်ႉ” ၼႆၼၼ်ႉ ပဵၼ်ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ တွၼ်ႈတႃႇတူဝ်ၶိင်းၵူၼ်းႁဝ်းတႄႉတႄႉ လႄႈ တိုၼ်းတေလႆႈၵိၼ်ပၼ်ၵူႈဝၼ်းယဝ်ႉ ၵိၼ်ႁႂ်ႈပဵင်းပေႃးၵုမ်ႇထူၼ်ႈ၊ မၼ်းတေၸွႆႈႁႂ်ႈပၢႆးယူႇလီၶႅမ်ႉ သေဢမ်ႇၵႃး ယင်းၸွႆႈႁႂ်ႈၽိဝ်ၼိူဝ်ႉၼင် ၸိုၼ်ႈသႂ်ထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၼမ်ႉဢၼ်ၵိၼ်ယူႇၵူႈဝၼ်းၼၼ်ႉၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ၼမ်ႉယဝ်ႉတေလီၵိၼ်ၵူႈမဵဝ်း ယင်းမီးထႅင်ႈၼမ်ႉလၢႆလၢႆမဵဝ်း ဢၼ်ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ်လႄႈလီလႆႈငိူင်ႉဝႄႈဝႆႉယူႇ။

1. ၼမ်ႉၾူၼ်

ပၢၼ်မိူဝ်ႈၵူႈပွၵ်ႈပွၵ်ႈၼၼ်ႉ တေၵႆႉတုင်းၼမ်ႉၾူၼ်သေမႃးၵိၼ် ၵတ်းယဵၼ်လီ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ ၵၢပ်ႈပၢၼ်ယၢမ်းလဵဝ်ၼႆႉသမ်ႉ ၸၼ်ႉလူမ်းၼိူဝ်ၵၢင်ႁၢဝ်ၼၼ်ႉ မီး Carbon dioxide ၶေႃႇၶမ်ဝႆႉၼမ်ၼႃႇလႄႈ မိူဝ်ႈၵႅတ်ႉသ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၵႂႃႇႁူမ်ႈၸွမ်းၼမ်ႉၾူၼ်ၼၼ်ႉၼႆ တေပဵၼ် Carbonic acid မႃးလႄႈ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၼမ်ႉၾူၼ်ၼၼ်ႉ ပဵၼ်ၼမ်ႉဢၼ်မီး acid မႃးယဝ်ႉ တေၸၢင်ႈမီးဢရသႃႇသူမ်ႈသူမ်ႈသေ ဢမ်ႇလႆႈၵတ်းၸိုၼ်ႈယဵၼ်ၸႂ် ၼင်ႇမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇပူၼ်ႉမႃးယဝ်ႉလႄႈ ယင်းၸၢင်ႈပဵၼ်ၽေး တေႃႇပၢႆးယူႇလီ လႆႈပႃးထႅင်ႈၵွၼ်ႇယဝ်ႉ။

2. ၼမ်ႉ Distilled water

ၼမ်ႉဢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ်ၼမ်ႉဢၼ်ၸႅတ်ႈၸၢင်ႇတႄႉတႄႉ လူၺ်ႈၽၢၼ်ႇၶၵ်ႉတွၼ်ႈ ၸႅတ်ႈထွင်လူၺ်ႈ Ion Exchange သေယဝ်ႉ ပဵၼ်ၼမ်ႉဢၼ်ဢမ်ႇမီးထၢတ်ႈဢီႈသင် ဢၼ်ပၼ်ၽွၼ်းလီ တွၼ်ႈတႃႇတူဝ်ၶိင်းလႆႈၼမ်လႄႈ သင်ဝႃႈၵိၼ်ၵႂႃႇၸိုင် မၼ်းတေၵႂႃႇၸုပ်ႇဢဝ်ထၢတ်ႈလဵၵ်း ဢၼ်မီးၼႂ်းတူဝ်ႁဝ်းၼၼ်ႉဢွၵ်ႇမႃးၸႂ်ႉသေ ႁဵတ်းႁႂ်ႈတူဝ်ၶိင်း ၶၢတ်ႇထၢတ်ႈလဵၵ်းလႄႈ ၸၢင်ႈပဵၼ်လွင်ႈတၢင်း ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ႁူဝ်ၸႂ်၊ တၢင်းပဵၼ်သဵၼ်ႈလိူတ်ႈ လႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၵမ်ႈၼမ် ၼမ်ႉဢၼ်ၼႆႉၵေႃႈ တေဢဝ်ၵႂႃႇၸႂ်ႉတိုဝ်း ၽၢႆႇပၢႆးယူႇလီ၊ ၽၢႆႇၶိူင်ႈႁဵတ်းႁၢင်ႈ၊ ၽၢႆႇၵၢၼ်ၾႆးၾႃႉ ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

3. ၼမ်ႉၼႂ်းတဝ်ႈပလၢတ်ႉသတိၵ်ႉၸႃႉၺၢမ်ႉ

သမ်ႉဝႃႈၵိၼ်ၼမ်ႉၼႂ်းတဝ်ႈၼႂ်းၶူတ်ႇၵေႃႈ ဢမ်ႇၸႂ်ႈဝႃႈမၼ်းတေလီၵူႈမဵဝ်း သင်ဝႃႈတဝ်ႈၶူတ်ႇဢၼ်ႁဵတ်းဢွၵ်ႇမႃး ပဵၼ်ၸႃႉၺၢမ်ႉဢၼ်ဢမ်ႇလီၼႆၵေႃႈ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးသၢၼ်ဢမ်ႇလီပႃးမႃးယဝ်ႉ၊ လိူဝ်ၼၼ်ႉၵေႃႈ လီလႆႈထတ်းတူၺ်းဝႃႈ ၶွမ်ႇပၼီႇဢၼ်ႁဝ်းသိုဝ်ႉၵိၼ်ၼမ်ႉယူႇၼၼ်ႉ ၸွင်ႇယုမ်ႇယမ်လႆႈလႄႈ ၸွင်ႇၶဝ်ႁဵတ်းထုၵ်ႇမႅၼ်ႈၸွမ်းပၢႆးယူႇလီယူႇႁိုဝ်၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ သင်ပဵၼ်ၼမ်ႉ ဢၼ်မီးၼႂ်းတဝ်ႈပလၢတ်ႉသတိၵ်ႉသေ တၢၵ်ႇလႅတ်ႇဝႆႉႁိုင်ႁိုင်ၼႆၸိုင် ဢမ်ႇထုၵ်ႇလီၵိၼ်ယဝ်ႉ ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ သၢၼ်ဢၼ်မီးတီႈတဝ်ႈၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၸိူမ်ႈသႂ်ႇတီႈၼႂ်းၼမ်ႉလႆႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

4. ၼမ်ႉပႃႇပႃး(Tap water) ဢၼ်မီးသၢၼ် Trihalomethanes ၼမ်ႁႅင်း

Trihalomethanes ပဵၼ်ထၢတ်ႈဢၼ်မီးယူႇတီႈၼႂ်းၼမ်ႉပႃႇပႃး (Tap water) လႄႈ သင်ဝႃႈမၼ်းမီးၼမ်ၼႃႇၸိုင် ၸၢင်ႈပဵၼ်သၢၼ်ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ် ၵႅၼ်ႇသႃႇလႆႈ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ Trihalomethanes ၼႂ်းၼမ်ႉပႃႇပႃး မိူင်းၼိုင်ႈလႄႈမိူင်းၼိုင်ႈၼၼ်ႉၵေႃႈ ပိူင်ႈၵၼ်ယူႇ၊ မိူၼ်ၼင်ႇ ၼႂ်းမိူင်းထႆးၼၼ်ႉ ဢမ်ႇလႆႈမီးသုင်ပူၼ်ႉ 80 microgram တေႃႇၼိုင်ႈလီႇတိူဝ်ႇ ၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈတေယူႇတီႈ 70 − 73 microgram တေႃႇၼိုင်ႈလီႇတိူဝ်ႇၼႆႉ လႆႈဝႃႈၵိၼ်လႆႈယူႇလႄႈ ဢဝ်မႃးႁုင်မိုဝ်ႉလႆႈယူႇ၊ ၵူၺ်းၵႃႈ သင်ဝႃႈမၼ်းၼမ်လိူဝ်သေၼႆႉၼႆၸိုင် ထုၵ်ႇလီငိူင်ႉဝႄႈယဝ်ႉ။

ၼင်ႇႁိုဝ်တေယုမ်ႇယမ်လႆႈဝႃႈ ၼမ်ႉဢၼ်ႁဝ်းၵိၼ်ၼၼ်ႉ မၼ်းတေဢမ်ႇပၼ်ၽေး တေႃႇႁဝ်းၼႆ ႁဝ်းတေၸၢင်ႈလိူၵ်ႈၵိၼ်ၼမ်ႉ ဢၼ်ပိၵ်ႉၽႃႁူမ်ႇဝႆႉလီလီ၊ ဢမ်ႇၵဵပ်းဝႆႉႁိုင်၊ လိူၵ်ႈၶွမ်ႇပၼီႇဢၼ်ယုမ်ႇယမ်လႆႈလႄႈ ၸႂ်ႉၶိူင်ႈၸႅတ်ႈထွင်ၼမ်ႉ ဢၼ်လီသေယဝ်ႉ လႅၵ်ႈလၢႆႈပၼ်ၸွမ်းၼင်ႇၶၢဝ်းယၢမ်းမၼ်းမီး၊ ယဝ်ႉၵေႃႈ သင်ပဵၼ်ၼမ်ႉႁူၺ်ႈၼမ်ႉႁွင်ႈ ၼမ်ႉမေႃ ၸိူဝ်းၼႆႉၼႆၸိုင် လီလႆႈဢဝ်မႃးတူမ်ႈ ၶႃႈပႅတ်ႈၸိူဝ်ႉၶႃႈမႅင်းသေယဝ်ႉ ၸင်ႇၵိၼ် ၼႆယူႇယဝ်ႉ။

ပိၼ်ႇတႅမ်ႈ−လွႆသွမ်ႇ

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း