BURMESE
ENGLISH
တၢင်းပဵၼ် မိုဝ်း၊ တိၼ်၊ သူပ်း ႁဵတ်းႁိုဝ်ပဵၼ်မႃး?
တၢင်းပဵၼ် မိုဝ်း၊ တိၼ်၊ သူပ်း (Hand, Foot and Mouth Disease) ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ၵႆႉထူပ်းၺႃးတီႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇလဵၵ်ႉ ၽွင်းၶၢဝ်းႁိုဝ်ႉ ၶၢဝ်းၾူၼ် ပဵၼ်ယွၼ်ႉၸိူဝ်ႉမႅင်းဝၢႆးရၢတ်ႉ Enterovirus 71 (EV71) Coxsackievirus ။ ပၼ်ၽွၼ်းတုမ်ႉယွၼ်ႈ ႁႂ်ႈမီးၾၢင်ႁၢင်ႈမိူၼ်ၼင်ႇ ပဵၼ်ဝတ်း၊ မီးႁွႆးၸဵပ်းၼႂ်းသူပ်း၊ မီးတုမ်ႇၼမ်ႉသႂ်သႂ် ၸွမ်းၽႃႇတိၼ်ၽႃႇမိုဝ်း ဢိၵ်ႇတင်း ၸွမ်းတူဝ်ၶိင်းလႄႈ လၢတ်ႈလႆႈဝႃႈ ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇလၢႆလၢႆၵေႃႉ လႆႈတၢင်းမႆႈၸႂ်ၵၼ်ယူႇ။
တၢင်းပဵၼ် မိုဝ်း၊ တိၼ်၊ သူပ်း ၼႆႉ တီႈၵူၼ်းလူင်ၵေႃႈတေၸၢင်ႈထူပ်းႁၼ် လႆႈမိူၼ်ၵၼ်ယူႇ ၵူၺ်းၵႃႈ တေထူပ်းႁၼ်လႆႈဢေႇလိူဝ်သေလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ လႄႈ ၾၢင်ႁၢင်ႈၵေႃႈ တေဢမ်ႇႁၢႆႉႁႅင်းတၢၼ်ႇလုၵ်ႇဢွၼ်ႇၼႆယဝ်ႉ။
ၾၢင်ႉတူၺ်းၾၢင်ႁၢင်ႈတၢင်းပဵၼ် မိုဝ်း၊ တိၼ်၊ သူပ်း
လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၸိူဝ်းဢၼ်ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် မိုဝ်း၊ တိၼ်၊ သူပ်း ၼၼ်ႉ တေမီးၾၢင်ႁၢင်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ မီးလူမ်းမႆႈလူမ်းၼၢဝ်၊ ႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈ၊ မီးႁွႆးၸဵပ်းၼႂ်းသူပ်း၊ မီးတုမ်ႇလႅင်လႅင် တီႈတိၼ်တီႈမိုဝ်းသေ ၵမ်ႈၽွင်ႈၵေႃႈ တေၸၢင်ႈမီးတုမ်ႇၸွမ်းတူဝ်၊ ၶႅၼ် လႄႈ ၶႃ ၼႆယူႇယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈၸိူဝ်ႉမႅင်းၶဝ်ႈၵႂႃႇတီႈၼႂ်းတူဝ်ယဝ်ႉၼၼ်ႉ တေၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းၽႄလၢမ်းမွၵ်ႈ 3-7 ဝၼ်း။ ၵူၼ်းပဵၼ်ၸင်ႇတေၼႄၾၢင်ႁၢင်ႈမၼ်းဢွၵ်ႇမႃး မိူၼ်ၼင်ႇ မီးလူမ်းမႆႈလူမ်းၼၢဝ်သုင် 38-39 Degrees Celsius ဢွၼ်တၢင်း၊ ဝၢႆးသေၼၼ်ႉ ၸင်ႇတေမီးၾၢင်ႁၢင်ႈတၢင်ႇမဵဝ်းႁူမ်ႈပႃး ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 1-2 ဝၼ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၶေႃးၸဵပ်း၊ ဢမ်ႇၶႂ်ႈၵိၼ်ၶႂ်ႈယႅမ်ႉ၊ ႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈ လႄႈ မီးတုမ်ႇဢွၵ်ႇၸွမ်းတူဝ် ဢမ်ႇၼၼ် မီးႁွႆးၸဵပ်းဢွၵ်ႇၼွင် တီႈၽိဝ်ၼင် ၸွမ်းၽႃႇတိၼ်ၽႃႇမိုဝ်း လႄႈ ၸွမ်းသူပ်းတၢင်းၼွၵ်ႈတၢင်းၼႂ်း ၼႆယူႇ။
တၢင်းပဵၼ် မိုဝ်း၊ တိၼ်၊ သူပ်း လၢႆဝၼ်းၸင်ႇၸိုၼ်ႈၶႅၼ်းၶိုၼ်း?
တၢင်းပဵၼ် မိုဝ်း၊ တိၼ်၊ သူပ်းၼၼ်ႉ မၼ်းတေႁၢႆၵႂႃႇႁင်းၵူၺ်းမၼ်း ၼႂ်းၶၢဝ်းတၢင်း 7-10 ဝၼ်း ဝႃႈၼႆသေတႃႉ မီးတိုဝ်ႉတၢင်းပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ႁၢႆႉႁႅင်းၶိုၼ်ႈမႃး မိူၼ်ၼင်ႇ ၵၢၼ်ႈဢွၵ်းဢေႃၸဵပ်းယဵၼ်း လႄႈ ႁူဝ်ၸႂ်ၸဵပ်းယဵၼ်း သေ ႁၢႆႉႁႅင်းသုတ်းၵေႃႈ ၸၢင်ႈထိုင်ဢႃႈသၢၵ်ႈသၢႆၸႂ်လႆႈ ယူႇယဝ်ႉ။ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈသမ်ႉ လွင်ႈတိတ်းၸပ်းၸိူဝ်ႉမႅင်းဝၢႆးရၢတ်ႉ ၸိူဝ်ႉၽၼ်း 71 (EV71) ႁဵတ်းႁႂ်ႈမီးၾၢင်ႁၢင်ႈ ႁၢႆႉႁႅင်ႈလႄႈလူႉသဵင်ႈတၢႆလႆႈ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵူႈၵေႃႉ ထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉတူၺ်းၾၢင်ႁၢင်ႈဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးၸွမ်း မိူၼ်ၼင်ႇ ၼိူဝ်ႉမႆႈႁႅင်း၊ ငွႆငဝ်၊ ႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈ၊ မိုဝ်းသၼ်ႇ၊ ပႆဢမ်ႇၼိမ်၊ ဢေႃႉဢေႃႉႁၢၵ်ႈႁၢၵ်ႈၼမ်၊ ထူၺ်ႈၸႂ်ဢမ်ႇပုင်ႇမၢၼ်ႇ၊ ၵၢမ်ႈၼိူဝ်ႉတူင်ႉ လႄႈ ပေႃႇငၢၼ်း သင်ဝႃႈထူပ်းၺႃးၾၢင်ႁၢင်ႈၸိူင်ႉၼႆ ထုၵ်ႇလီၵႂႃႇႁူင်းယႃၵမ်းလဵဝ်ၼႆယဝ်ႉ။
တၢင်းပဵၼ် မိုဝ်း၊ တိၼ်၊ သူပ်း ၸွင်ႇၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းၵၼ်? တေၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းၵၼ်လႆႈၸိူင်ႉႁိုဝ်?
တၢင်းပဵၼ် မိုဝ်း၊ တိၼ်၊ သူပ်း ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းၵၼ်ၵမ်းသိုဝ်ႈ လူၺ်ႈၵၢၼ်ယိပ်းတိူဝ်ႉၵူၼ်းပဵၼ် လႄႈ လုၵ်ႉတီႈလွင်ႈယိပ်းတိူဝ်ႉတီႈတၢင်းလဵၼ်ႈ ဢၼ်ၵူၼ်းပဵၼ်လဵၼ်ႈ၊ တီႈၵူၼ်းတူၺ်းထိုင်၊ ၼမ်ႉ လႄႈ တၢင်းၵိၼ်ဢၼ်ၼုၵ်းၵူဝ်ႈ ၸိူဝ်ႉမႅင်း ၵမ်ႈပႃႈၼမ် တေၵႆႉထူပ်းလွင်ႈၽႄႈလၢမ်းတီႈႁူင်းႁဵၼ်းလုၵ်ႈဢွၼ်ႇလဵၵ်ႉ လႄႈ တီႈႁပ်ႉလဵင်ႉလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၼႆယဝ်ႉ။
တၢင်းပဵၼ် မိုဝ်း၊ တိၼ်၊ သူပ်း ၼႆႉ ပဵၼ်မႃးယဝ်ႉပွၵ်ႈၼိုင်ႈ ဝႃႈၼႆသေတႃႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်ၶိုၼ်းလႆႈထႅင်ႈ ယွၼ်ႉဝႃႈ ၸိူဝ်ႉၽၼ်းယွႆႈယွႆႈမၼ်း မီးတင်းၼမ် ၼႆယဝ်ႉ။
မီးလွၵ်ႈလၢႆးယူတ်းယႃ လႄႈ ႁႄႉၵင်ႈၸိူဝ်ႉႁိုဝ်?
မၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ ၾၢင်ႁၢင်ႈတၢင်းပဵၼ် မိုဝ်း၊ တိၼ်၊ သူပ်း တေၸိုၼ်ႈၶႅၼ်းမႃး ပဵၼ်ၶၵ်ႉၶၵ်ႉ လူၺ်ႈတီႈမေႃယႃၶဝ် လုမ်းလႃးတူၺ်းထိုင် လႄႈ ယူတ်းယႃၸွမ်းၼင်ႇၾၢင်ႁၢင်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ပၼ်ၵိၼ်ယႃၵႄႈ လႄႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်မီးၾၢင်ႁၢင်ႈဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇႁႅင်းၵေႃႈ မေႃယႃၶဝ်တေႁႂ်ႈၼွၼ်းယူတ်းယႃတူဝ်တီႈႁူင်းယႃ ဢိၵ်ႇတင်း သမ်းယႃမူၵ်ႇလူင် (ၼမ်ႉၵိူဝ်) တၢင်းလွတ်ႇလိူတ်ႈ လႄႈယင်းပၼ်ယႃလူတ်းလူမ်းမႆႈလူမ်းၼၢဝ်၊ ယႃၵႄႈႁူဝ်ၶႆႈ၊ ယႃတႃးၼႂ်းသူပ်း လႄႈ ပၼ်ယႃ antibiotic တီႈၵူၼ်းဢၼ်ၸမ်ပဵၼ် ႁူမ်ႈပႃး ပၵ်းတႃပႂ်ႉတူၺ်းၾၢင်ႁၢင်ႈဢၼ်တေၸၢင်ႈပေႃႇပဵၼ်မႃးႁၢႆႉႁႅင်း ၼႆယူႇ။
မိူၼ်ၼင်ႇႁဝ်းႁူႉၵၼ်ဝႃႈ တၢင်းပဵၼ် မိုဝ်း၊ တိၼ်၊ သူပ်း တိတ်းၸပ်းၵၼ်လႆႈ တီႈလွင်ႈလႆႈႁပ်ႉၸိူဝ်ႉမႅင်းဝၢႆးရၢတ်ႉတီႈ ၶီႈမုၵ်ႈ၊ ၼမ်ႉလၢႆး လႄႈ လွင်ႈထူၺ်ႈၸႂ်သေ သုတ်ႇဢဝ်ၸိူဝ်ႉမႅင်းတီႈၵူၼ်းပဵၼ်ၶဝ်ႈၵႂႃႇၼႂ်းတူဝ်ၶိင်း ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈ ပေႃႈမႄႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ထုၵ်ႇလီလုမ်းလႃးလွင်ႈမူတ်းသႂ်ပၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ မိူၼ်ၼင်ႇ သႂ်ႇၽႃႈပူၵ်းသူပ်းတႃႇသေႇမိူဝ်ႈတေဢွၵ်ႇႁိူၼ်း၊ သွၼ်ပၼ်လၢႆးသုၵ်ႈလၢင်ႉသီမိုဝ်း ဢၼ်ထုၵ်ႇမႅၼ်ႈ လႄႈ ႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇသုၵ်ႈလၢင်ႉသီမိုဝ်းႁႂ်ႈမူတ်းသႂ် လူၺ်ႈ သပျႃႇ ဢမ်ႇၼၼ် alcohol ၊ ႁဵတ်းလွင်ႈမူတ်းသႂ်တီႈတၢင်းလဵၼ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ၊ တူၺ်းထိုင်ပၼ်လွင်ႈမူတ်းသႂ်ၶဝ်ႈၼမ်ႉတၢင်းၵိၼ်၊ ငိူင်ႉဝႄႈလွင်ႈၸႂ်ႉတိုဝ်းၶူဝ်းၶွင် ႁူမ်ႈပိူၼ်ႈတၢင်ႇၵေႃႉ မိူၼ်ၼင်ႇ ၵွၵ်းၼမ်ႉ ၸႃႉၵႂႃႇ၊ ဢမ်ႇဢွၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ ၵႂႃႇၼႂ်းဢွင်ႈတီႈ ပၢင်လဵၼ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇ၊ ၵၢတ်ႇလူင် မိူဝ်ႈၽွင်းၸိူဝ်ႉမႅင်းၽႄႈလၢမ်း။
သင်ဝႃႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇပဵၼ်တၢင်းပဵၼ် မိုဝ်း၊ တိၼ်၊ သူပ်း ၸိုင် ထုၵ်ႇလီၵိုတ်း ၵၢၼ်ႁဵၼ်းဝႆႉၸူဝ်ႈၶၢဝ်း လႄႈ လိုဝ်ႈယူတ်းယႃႁႂ်ႈႁၢႆၸိုၼ်ႈၶႅၼ်းဢွၼ်တၢင်း တွၼ်ႈတႃႇႁႄႉၵင်ႈ ဢမ်ႇႁႂ်ႈၽႄႈလၢမ်းၵႂႃႇတီႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇတၢင်ႇၸိူဝ်းထႅင်ႈ ဢိၵ်ႇတင်း ပေႃႈမႄႈၵေႃႈ လုၵ်ႇလီလၢတ်ႈၶူးသွၼ်ႁႂ်ႈႁူႉ လႄႈ ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈ ထုၵ်ႇလီၾၢင်ႉတူၺ်းၾၢင်ႁၢင်ႈလုၵ်ႇဢွၼ်ႇ သင်ႁၼ်ဝႃႈမီးၾၢင်ႁၢင်ႈၽိတ်းပိူင်ႈၸိုင် ထုၵ်ႇလီဢွၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇၵႂႃႇႁူပ်ႉထူပ်းတင်းမေႃယႃ ႁႂ်ႈဝႆးၽႂ်း။
သမ်းဝၵ်ႉသိၼ်း Vaccine ႁႄႉၵင်ႈတၢင်းပဵၼ်ႁၢႆႉႁႅင်း
တႃႇႁႄႉၵင်ႈ လွင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်သွၼ်ႉႁၢႆႉႁႅင်း ဢၼ်မႃးၸွမ်းတၢင်းပဵၼ် မိုဝ်း၊ တိၼ်၊ သူပ်း ၼၼ်ႉ မေႃယႃၶဝ်ၼႄႉၼမ်းဝႃႈ လုၵ်ႈဢွၼ်ႇတႄႇဢဝ်ဢႃႇယု 6 လိူၼ်ထိုင် 5 ပီႊ ႁႂ်ႈသမ်း Vaccine လူၺ်ႈသမ်းၶဝ်ႈၵၢမ်ႈၼိူဝ်ႉ 2 ၶဵမ်၊ ၶႅမ်ၼိုင်ႈလႄႈၶႅမ်ၼိုင်ႈ ႁႂ်ႈႁၢင်ႇၵၼ် 1 လိူၼ် ၼႆယဝ်ႉ။
ပိၼ်ႇတႅမ်ႈ – လၢဝ်ၽွင်း
ဢၢင်ႈဢိင် – SIKARIN
