ၸုမ်းရႃႇၸဝတ်ႈ ၸႂ်ႉတိုဝ်း Telegram ပဵၼ်ၶိူင်ႈမိုဝ်းႁႃၵိၼ်ယႃႉၵဝ်း ၼႂ်းဢႃႇသီႇယၼ်ႇ

မိူဝ်ႈၼႂ်းဝၼ်းထီႉ 7 October 2024 (လိူၼ်သိပ်းဢဵတ်းမႂ်ႇ 5 ၶမ်ႈ ပီႊတႆး 2118 ၼီႈ) ၼၼ်ႉ လုမ်း ၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉယႃႈမဝ်းၵမ် လႄႈ ရႃႇၸဝတ်ႈ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈ လုမ်ႈၾႃႉ (UNODC) လၢႆးငၢၼ်းဝႃႈ လွင်ႈၸုမ်းရႃႇၸဝတ်ႈ ဢၼ်ႁဵတ်းသၢင်ႈၽၢၼ်ႇတၢင်း Telegram ၼၼ်ႉ တေႁႅၵ်ႉဢဝ်ၶေႃႈမုၼ်း ႁူဝ်ယွႆႈယႅမ်း Credit Cards, မၢႆလပ်ႉ (Passwords) လႄႈ Browser History ၸႃႉၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ တႃႇဢဝ်ၵႂႃႇသိုဝ်ႉၶၢႆၵၼ် ဝႃႈၼႆ။

ၼွၵ်ႈလိူဝ်သေၼႆႉ ယင်းမီးလွင်ႈသိုဝ်ႉၶၢႆၶိူင်ႈမိုဝ်းတႃႇၵေႃႇၵၢၼ်ႁၢႆႉ တၢင်းသၢႆႇပိူဝ်ႇ (Cyber) မိူၼ်ၼင်ႇ Deepfake software တႃႇဢဝ်ၵႂႃႇသၢင်ႈၶေႃႈမုၼ်းဢၼ်ပႅတ်ႉလႅၼ် ဢိၵ်ႇတင်း Malware တႃႇဢဝ်ၵႂႃႇလၵ်ႉၶေႃႈမုၼ်း ႁူမ်ႈပႃးၵၢၼ်သုၵ်ႈလၢင်ႉသီ ငိုၼ်းလမ် ၽၢၼ်ႇတၢင်းငိုၼ်းၶရိပ်ႇတူဝ်ႇ (Crypto) ဢၼ်ဢမ်ႇမီးဝႂ်ၶႂၢင်ႉ ၼိူဝ် Telegram ၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈပဵၼ်ငိုၼ်းၶၢဝ်မႃး ၼႆယဝ်ႉ။

UNODC လႆႈလၢတ်ႈဝႃႈ တီႈၼႂ်းဢေးသျႃးပွတ်းၸဵင်ႇၸၢၼ်းဝၼ်းဢွၵ်ႇ ယဵၼ်းပဵၼ်သုၼ်ၵၢင်လမ်ႇလွင်ႈလူင် တႃႇႁဵတ်းၵၢၼ်ပႅတ်ႉလႅၼ်ၵိၼ်ပိူၼ်ႈၸွတ်ႇတူဝ်ႈတင်းလုမ်ႈၾႃႉသေ မီးၵူၼ်းၸၢဝ်းၶိူဝ်းၶႄႇ ဢဝ်ႁူမ်ႇလူမ်ႈ ပၼ်ၶဝ် လႄႈ ၵူၼ်းႁဵတ်းၵၢၼ်ယူႇၽၢႆႇၼႂ်းမၼ်းသမ်ႉ ပဵၼ်ၵူၼ်းဢၼ် ၺႃးၸုမ်းၵႃႉၶၢႆၵူၼ်းၶဝ်လွၵ်ႇမႃး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။

ၸွမ်းၼင်ႇၶေႃႈမုၼ်း UNODC မီးဝႆႉၼၼ်ႉ ၼႂ်းၵၢၼ်လွၵ်ႇလႅၼ်ၵဝ်းၵိၼ်ၵၼ်ၼႆႉ မီးငိုၼ်းၶဝ်ႈတေႃႇပီႊ 27,400−36,500 လၢၼ်ႉတေႃႇလႃႇ ၼႆယူႇ။

ၸိူင်ႉႁိုဝ်ၵေႃႈလီ ၽွင်းယၢမ်းတိုၵ်ႉလၢႆးငၢၼ်းၶၢဝ်ႇယူႇၼၼ်ႉ သိုဝ်ႇၶၢဝ်ႇ Reuters လႆႈၵပ်းသိုပ်ႇၵႂႃႇၸူးတီႈ Telegram ဝႆႉသေတႃႉ ၵူၺ်းဢမ်ႇလႆႈႁပ်ႉၶေႃႈတွပ်ႇမႃးၶိုၼ်း ဝႃႈၼႆ။

လၢႆးငၢၼ်းၶၢဝ်ႇဢၼ်ၼႆႉ မီးဢွၵ်ႇမႃးဝၢႆးသေ လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၾရင်ႇသဵတ်ႇ တိုၵ်ႉယိုၼ်ႈ လိၵ်ႈတိူင်ႇဢမူႉ တေႃႇ Pavel Durov ဢၼ်ပဵၼ်ၽူႈၵေႃႇတင်ႈ Telegram လူၺ်ႈလွင်ႈတၢင်း ပၼ်ႁႂ်ႈမီးလွင်ႈၵေႃႇၵၢၼ်ရႃႇၸဝတ်ႈ ၼိူဝ် Telegram ၼႆယဝ်ႉ။

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း