ၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်း ၸွင်ႇၸဝ်ႈၵဝ်ႇပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇတီႈၼႂ်းသူပ်း

ၵႅၼ်ႇသႃႇတီႈၼႂ်းသူပ်း ပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ႁၢႆႉႁႅင်း ဢၼ်ထိုင်ဢသၢၵ်ႈၵူၼ်းႁဝ်းလႆႈ လႄႈ ႁဵတ်းႁိုဝ်သေပဵၼ်မႃး ပေႃးၼႆၸိုင် မၢင်ၸိူဝ်းလုၵ်ႉမႃးတီးဢၵျၢင်ႉတၢင်းယၢမ်ႈ လွင်ႈယူႇသဝ်းၵူၼ်းႁဝ်း ၵူၼ်းမၢင်ၸိူဝ်းသမ်ႉ ယွၼ်ႉသၢႆၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းၼိူဝ်ႉလိူတ်ႈပေႃႈမႄႈ ၵူၼ်းၼႂ်းၸိူဝ်ႉၶိူဝ်းယၢမ်ႈပဵၼ် ဢိၵ်ႇတင်း ၵႆႉထူပ်းႁၼ်တီႈၽူႈၸၢႆး ၼမ်လိူဝ်​​သေၼၢင်းယိင်း လႄႈ ထူပ်းႁၼ်လႆႈၼမ်သုတ်းတီႈၵူၼ်းၸိူဝ်းမီးဢသၢၵ်ႈ 40 ပီႊ ၶိုၼ်ႈၵႂႃႇ။

တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇတီႈသူပ်းၼၼ်ႉ ​​တေၵႆႉပဵၼ်တီႈသူပ်းၽၢႆႇတႂ်ႈ လႄႈ ဢင်ႇၵႃႇဢၼ်မီးယူႇတီႈၼႂ်းသူပ်း ၵူႈတီႈတီႈ မိူၼ်ၼင်ႇ လိၼ်ႉ / ၵႅမ်ႈ / သီႇသူပ်း / ႁိူၵ်ႇ / လိၼ်ႉၵႆႇ / တွင်ႉၵူင်သူပ်း ​​တေႇၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉ ယဝ်ႉ။

ၾၢင်ႁၢင်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇတီႈၼႂ်းသူပ်း 

သင်ဝႃႈၵူၼ်းပဵၼ်ထူပ်းႁၼ်ဝႃႈ ၼႂ်းသူပ်းႁိမ်းၵႅမ်ႈတၢင်းၼႂ်း လႄႈ လိၼ်ႉ မီးတုမ်ႇသီၶၢဝ် ဢမ်ႇၼၼ် လႅင် ပဵၼ်ႁွႆးမႃးႁိုင်ၸိုင် ​​ဢၼ်ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်လွင်ႈပၼ်ၾၢင်ႉတၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇတီႈၼႂ်းသူပ်း ၶၵ်ႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၵေႃႈပဵၼ်လႆႈ၊ ၵွပ်ႈၼၼ်ထုၵ်ႇလီၵူတ်ႇထတ်းတူၺ်း ႁႃဝႃႈ မၼ်းႁဵတ်းႁိုဝ်ပဵၼ်မႃး  ယဝ်ႉတူၺ်းဝႃႈ ၸွင်ႇမီးၾၢင်ႁၢင်ႈမိူၼ်ၼင်ႇ ​​

• မီးႁွႆးသီလႅင်/ သီၽိူၵ်ႇ / သီၽိူၵ်ႇလေႃးၵၼ်တင်းသီလႅင် တီႈၼႂ်းသူပ်း ။
• ႁိမ်းသီႇသူပ်း/ ႁိူၵ်ႇ/ ၼႂ်းသူပ်း သေတီႈတီႈ ၵႂ်ႈ မီးႁွႆးၸဵပ်း မီးတုမ်ႇ ၵွၼ်ႈၼိူဝ်ႉဢၼ်ယႂ်ႇၶိုၼ်ႈ တိၵ်းတိၵ်း ။
• မိူၼ်မီးသင်ၶမ်ဝႆႉၼႂ်းၵူင်ၶေႃး
• ၼႂ်းသူပ်း မိူၼ်ၼႃဢမ်ႇႁူႉၼိူဝ်ႉ ဢမ်ႇၼၼ် ၸဵပ်းၺိၵ်ႈ“ ဢၼ်ဢမ်ႇႁူႉဝႃႈ ႁဵတ်းႁိုဝ်ပဵၼ်မႃး တီႈၼႃႈ သူပ်း ၵူင်ၶေႃး ၊ ၼႂ်းသူပ်းၵေႃႈမီးလိူတ်ႈဢွၵ်ႇငၢႆႈ သေ ၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုင်လိူဝ်2−3ဝူင်ႈၵေႃႈဢမ်ႇၶျေႃႉမႃး။
• ၶဵဝ်ႈမီးလွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶဵဝ်ႈဢမ်ႇတေႃႉၵၼ်လီမိူၼ်ၵဝ်ႇ ၊ ၶဵဝ်ႈၶွၼ်း၊ ၶဵဝ်ႈထွၼ်။
• ၶေႃးၸဵပ်းၶၢဝ်းယၢဝ်း သဵင်လႅၵ်ႈလၢႆႈ လႄႈ သဵင်ႁၢပ်ႇ။
• ဢိုၼ်တၢင်းၵိၼ်၊  ၵဵဝ်ႉတၢင်းၵိၼ်ယၢပ်ႇ ၊  လၢတ်ႈၵႂၢမ်း ဢမ်ႇၼၼ် ဢႃႈသူပ်းလႆႈ​​ဢေႇ လႄႈ သဵင်ပိူင်ႈ ၊ ၽၢႆႇၼႂ်းႁူၸဵပ်း ။
• ၼမ်ႉၼၵ်းလူတ်းလူင်းဝႆး ႁိူဝ်ႉဢူၼ်ႈ ။

လွင်ႈတၢင်းဢၼ်ပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇတီႈၼႂ်းသူပ်း

• လုတ်ႇလႅၼ်းယႃႈ ၸိူဝ်းၼႆႉ  ႁဵတ်းႁႂ်ႈ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇ ၼမ်လိူဝ် ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ဢမ်ႇလုတ်ႇထိုင်  6 ပုၼ်ႈ။
• ၵူၼ်းဢၼ် ၵဵဝ်ႉ၊ သုတ်ႇၼူမ် ယႃႈလႅင်ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈႁဵတ်းႁႂ်ႈ သႄးလ်ၵႅၼ်ႇသႃႇတီႈ ႁိူၵ်ႇ / ၵႅမ်ႈ ဢမ်ႇၼၼ် သီႇသူပ်း ႁုၼ်ႈမုၼ်းၶိုၼ်ႈလႆႈၼမ်လိူဝ် 50 ပုၼ်ႈ။
• ၵူၼ်းၼႂ်းၼႃႈႁိူၼ်းယၢမ်ႈပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇမႃးဢွၼ်တၢင်း။
• လႆႈႁၼ်ဝႃႈ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢၼ်ၵိၼ်လဝ်ႈၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈပဵၼ်တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇ ၼမ်လိူဝ်သေ ၵူၼ်းၸိူဝ်းဢမ်ႇၵိၼ်လဝ်ႈၼၼ်ႉ 6 ပုၼ်ႈၼႆယဝ်ႉ။
• လႆႈႁပ်ႉသၢႆလႅင်းလႅတ်ႇၼမ်ပူၼ်ႉတီႈပိူင်လူင်မၼ်း မိူဝ်ႈပၢၼ်လုၵ်ႈဢွၼ်ႇ။(ၵမ်ႈၼမ် ၵႅၼ်ႇသႃႇသီႇသူပ်းၽၢႆႇတႂ်ႈ)
• ၵူၼ်းဢူမ်ပူႉ ၼႂ်းမၢၵ်ႇမူႉၼၼ်ႉ မီးသၢၼ်ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မႃးၵႅၼ်ႇသႃႇလၢႆမဵဝ်း။
• တၢင်းပဵၼ်တိတ်းၸိူဝ်ႉ HPV (Human Papillomavirus) ပဵၼ်ၸိူဝ်ႉမဵဝ်းလဵဝ်ၵၼ်တင်း ဢၼ်ႁဵတ်းႁႂ်ႈပဵၼ်မႃး ၵႅၼ်ႇသႃႇပၢၵ်ႇမူတ်ႉလုၵ်ႈ လႄႈ ၵႅၼ်ႇသႃႇတီႈၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇၵူၼ်းၸၢႆး လႄႈ တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇတီႈ ၵွၵ်းႁူဝ် တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇၵူင်ၶေႃးၼၼ်ႉယဝ်ႉ ။ ၼၼ်ႉၵေႃႈပဵၼ် HPV16 . သေ တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ ၸၢင်ႈတိတ်းၸပ်းလႆႈ ယွၼ်ႉၵႂႃႇတိူဝ်ႉၺႃးႁွႆးၸဵပ်း ႁူမ်ႈၵႃႇမတၢင်းသူပ်း ႁူမ်ႈၵႃႇမတၢင်းၶိူင်ႈဢင်ႇၵႃႇလႄႈ ႁူမ်ႈၵႃႇမတၢင်းႁူးၽၢႆႈလူင်ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။

ၵၢၼ်ၵူတ်ႇထတ်းတၢင်းပဵၼ်

မေႃယႃတေတွင်ႈထၢမ်ပိုၼ်းပၢႆးယူႇလီၵူၼ်းပဵၼ် ထတ်းတူၺ်းၶေႃႈမုၼ်းလွင်ႈတၢင်းဢၼ်ၸၢင်ႈပဵၼ်မႃးတၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇသူပ်း ၾၢင်ႁၢင်ႈတၢင်းပဵၼ် ဢၼ်ၵူၼ်းပဵၼ်ပဵၼ်ဝႆႉ လႄႈ ၵူတ်ႇထတ်း ၼႂ်းသူပ်း ၵူင်ၶေႃး လမ်းၶေႃး ဢိၵ်ႇတင်း X-ray သေၵူတ်ႇထတ်း လိူဝ်ၼၼ်ႉ တေဢဝ်ၼိူဝ်ႉၼႂ်းသူပ်းသေ သူင်ႇၵူတ်ႇထတ်း တႃႇႁႃၸိူဝ်ႉမႅင်း ဢမ်ႇၼၼ် သႄးလ်းၵႅၼ်ႇသႃႇ ၸင်ႇတေၸၢင်ႈမၵ်းမၼ်ႈဝႃႈ ပဵၼ်ဢမ်ႇပဵၼ် တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇၼႂ်းသူပ်း ။

လွင်ႈယူတ်းယႃတၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇၼႂ်းသူပ်း

လွင်ႈယူတ်းယႃတၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇၼႂ်းသူပ်းၼၼ်ႉ တေလႆႈတူၺ်းမဵဝ်းၵႅၼ်ႇသႃႇ တၢင်းယႂ်ႇလဵၵ်ႉၵႅၼ်ႇသႃႇ လႄႈ ၶၵ်ႉတွၼ်ႈတၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇ လႄႈ ၶေႃႈယိူင်းဢၢၼ်းၵၢၼ်ယူတ်းယႃတၢင်းပဵၼ် ၼၼ်ႉသေ ၸင်ႇၸၢင်ႈယူတ်းယႃ မၢင်ၵေႃႉတေလႆႈၸႂ်ႉလွၵ်းလၢႆးဢၼ်လဵဝ်သေ ယူတ်းယႃ မၢင်ၵေႃႉတေလႆႈၸႂ်ႉလၢႆလွၵ်းလၢႆးသေယူတ်းယႃ ။ လၢႆးယူတ်းယႃၸိူဝ်းၼၼ်ႉ

1. ၽႃႇတတ်း − ၽႃႇတတ်းဢဝ်ၵွၼ်ႈၼိူဝ်ႉၵႅၼ်ႇသႃႇလႄႈ ယႂ်းၼိူဝ်ႉမၢင်ႁိမ်းႁွမ်းႁွပ်ႈႁွပ်ႈၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ဢွၵ်ႇပႅတ်ႈ ၵမ်ႈၼမ် တေၸၢင်ႈလႆႈၽႃႇတတ်း တွမ်ႇၼမ်ႉလိူင်ၼႂ်းၶေႃးၼၼ်ႉဢွၵ်ႇပႅတ်ႈပႃး။
2. ၸႂ်ႉလၢႆးရင်းသီသေယူတ်းယႃ − ပဵၼ်လၢႆးဢၼ်ၸႂ်ႉရင်းသီသေ ယႃႉလုပႅတ်ႈသႄးလ်ၵႅၼ်ႇသႃႇ မၢင်ၵေႃႉ တေလႆႈၸႂ်ႈလၢႆးၽႃႇတတ်းသေ ယူတ်းယႃႁူမ်ႈၵၼ်။
3. ၸႂ်ႉၶေးမီးယူတ်းယႃ − ဢဝ်ယႃဢၼ်တေႃႇသူႈတင်းၵႅၼ်ႇသႃႇလၢႆလၢႆမဵဝ်းႁူမ်ႈၵၼ်သေ ယႃႉလူႉပႅတ်ႈ သႄးလ်ၵႅၼ်ႇသႃႇ တီႈဢၼ်မီးၵွၼ်ႈၼိူဝ်ႉငွၵ်ႈ လႄႈ တီႈဢၼ်သႄးလ်ၵႅၼ်ႇသႃႇၸၢင်ႈၽႄႈလၢမ်း ၵႂႃႇၸူးၶိူင်ႇဢင်ႇၵႃႇတၢင်ႇဢၼ် ၵမ်ႈၼမ်တေၸႂ်ႉႁူမ်ႈၵၼ်တင်း ၵၢၼ်ၽႃႇတတ်းလႄႈ ၵၢၼ်ၸႂ်ႉရင်းသီသေယူတ်းယႃၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
4. ၸႂ်ႉယႃၵႅၼ်ႇသႃႇၵမ်းသိုဝ်ႈ (Target Therapy) ယႃၼၼ်ႉ တေၶဝ်ႈၵႂႃႇၵိုတ်းယိုတ်းပႅတ်ႈ ဢမ်ႇႁႂ်ႈပရူဝ်ႇတိၼ်းၼႂ်းသႄးလ်ၵႅၼ်ႇသႃႇႁဵတ်းၵၢၼ် လၢႆးၼႆႉ ၸႂ်ႉၵူႈၵၼ်တင်း ၶေးမီးပမ်းပတ်ႇ ဢမ်ႇၼၼ် ရင်းသီလႆႈၼင်ႇၵၼ်။
5. တၢင်ႇလၢႆး မိူၼ်ၼင်ႇ မေႃယႃတေႁႂ်ႈၵူၼ်းပဵၼ်ႁၢင်ႈႁႅၼ်းၼႂ်းသူပ်းတႃႇတူဝ်ႈတၼ်းႁပ်ႉလွင်ႈယူတ်းယႃတႃႇသေႇ ၼင်ႇႁိုဝ် တေႁေႉၵင်ႈ ဢမ်ႇႁႂ်ႈလုပ်ႇၵၢင်းတၢႆယွၼ်ႉရင်းသီ။ လႄႈ ႁေႉၵင်ႈ ဢမ်ႇႁႂ်ႈတိတ်းၸိူဝ်ႉမႅင်းၼႂ်းသဵၼ်ႈလိူတ်ႈ ယွၼ်ႉတၢင်းပႅၼ်ႁိူၵ်ႇလႄႈၶဵဝ်ႈ သင်လႆႈၸႂ်ႉလၢႆးၶေးမီးပမ်းပတ်ႇသေယူတ်းယႃ  ။ ဢိၵ်ႇတင်း ၵူၼ်းပဵၼ် တေလႆႈမီးမေႃယႃလုမ်းလႃးပၢႆးယူႇလီၼႂ်းသူပ်းၶပ်ႉတၢမ်းၵၼ် တႄႇၸဵမ် ၼႂ်းၶၢဝ်းယၢမ်းတိုၵ်ႉ ယူတ်းယႃ လႄႈ ဝၢႆးယူတ်းယႃယဝ်ႉၼၼ်ႉလီလီထႅင်ႈလူးၵွၼ်ႇ။ ထႅင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈၵေႃႈ ၵူၼ်းပဵၼ် တေၸၢင်ႈလႆႈ မႄးၽိုၵ်း ဢိုၼ်တၢင်းၵိၼ်၊  ၽိုၵ်းဢႃႈသူပ်း ၊ ၽိုၵ်းလၢတ်ႈ လႄႈ သႂ်ႇၶဵဝ်ႈပွမ် ၸဵမ်ၸိူဝ်းၼႆႉပႃးထႅင်ႈ ၼၼ်ႉယဝ်ႉ ။

လၢႆး​​ႁေႉၵင်ႈ

ယၢမ်းလဵဝ် တႃႇတေႁႄႉၵင်ႈ တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇၼၼ်ႉ ပႆႇမီးလွၵ်းလၢႆးဢၼ်တႅတ်ႈတေႃး ၵူၺ်းၵႃႈ ၵူၼ်းပဵၼ်ၶဝ် ၸၢင်ႈလူတ်းယွမ်းလႆႈ တၢင်းပဵၼ်ၵႅၼ်ႇသႃႇ ၼႂ်းသူပ်းၼၼ်ႉယူႇ တႃႇႁႄႉၵင်ႈ တၢင်းပဵၼ်ၼႆႉ တေၸၢင်ႈပႃးၼင်ႇတႂ်ႈၼႆႉ။

*  လူတ်းယွမ်းလွင်ႈလုတ်ႇလႅၼ်းယႃႈ / လွင်ႈၵိၼ်လဝ်ႈ / လွင်ႈၵဵဝ်ႉမၢၵ်ႇမူႉ / လွင်ႈလုတ်ႇယႃႈလႅင်။

* ၵိၼ်ပၼ်ဢႁႃႇရ ၽၵ်း လႄႈ မၢၵ်ႇမႆႉလၢႆလၢႆမဵဝ်း ဢၼ်မီးထၢတ်ႈ Vitamin လႄႈ သၢၼ်ႁႄႉၵင်ႈ Antioxidants ၼႆယဝ်ႉ။

* 6 လိူၼ် ၼိုင်ႈပွၵ်ႈ ႁႂ်ႈၵႆႉၵူတ်ႇထတ်းပၢႆးယူႇလီ သူပ်းလႄႈ ၶဵဝ်ႈ ယူႇတႃႇသေႇ သင်ဝႃႈ မီးလွင်ႈၽိတ်းပိူင်ႈ မိူၼ်ၼင်ႇ ၶဵဝ်ႈမႅင်း / ၶဵဝ်ႈမိၼ်ႈ / ၶဵဝ်ပွမ်လူမ် ၼႆၸိုင် ႁႂ်ႈၼႅတ်ႈႁူပ်ႉထူပ်း​​မေႃယႃၵမ်းလဵဝ်ၼႆယဝ်ႉ။

ပိၼ်ႇတႅမ်ႈ – လၢဝ်ၽွင်း

တႆးလွတ်ႈလႅဝ်း

ဢၢင်ႈဢိင်-  bpksamutprakan